در قلمرو وحشت

معرفی کتاب ترس و لرز “ترس و لرز” مجموعه ای از شش داستان کوتاه و به هم پیوسته به قلم “غلامحسین ساعدی” است که آیینه ای از زندگی و روحیات مردم گوشه ای از جنوب ایران بوده و عقاید و آداب و رسوم آنان را به خوبی نشان می دهد. همان گونه که از عنوان کتاب “ترس و لرز” برمی آید، این اثر سراسر وحشت و ترس است از فقر و بیماری و خرافه. شروع داستان از مضیفی متروک و خالی آغاز می شود و در داستان آخر با چرخشی ماهرانه به همان جا بر می گردد. مضیف از غذاهایی پر می شود که غریبه ها به آنجا آورده اند و در اختیار اهالی گرسنه ی آبادی قرار می دهند. اما زمانی که مردم حسابی از این غذاها فربه شدند، غریبه ها به طور ناگهانی آنجا را ترک می کنند و مردمی را که حالا دیگر تاب و توان زحمت کشیدنن ندارند به حال خود وا می گذارند. ”ترس و لرز” در عین واقع گرایی و فضاسازی حقیقی، از ساختارهای مبهم و پر رمز و رازی برخوردار است که همین ابهام و پیچیدگی، بر وحشت و فضای دلهره آور داستان ها افزوده و مهارت قلم “غلامحسین ساعدی” در آفرینش “رئالیسم جادویی” را به خوبی نمایش می دهد. آنچه بیش از همه در پس زمینه ی مجموعه داستان “ترس و لرز” به چشم می خورد، نحوه ی واکنش شخصیت های قصه و حالات روانی آنان در برابر عوامل بیگانه ای است که بر سر راه آنان قرار می گیرد. در اکثر موارد این شخصیت ها منفعل اند و انتظار می کشند تا ببیند چه بر سرشان می آید. “غلامحسین ساعدی” با تکیه بر جنبه ی روانشناسی این شخصیت ها، مسیر انفعال و تباهی آنان را به شکل هوشمندانه ای به تصویر می کشد. .

اکنون میان دو هیچ مجموعه‌ای از اشعار «فریدریش نیچه» فیلسوف و شاعر بزرگ آلمانی به شمار می‌آید. در حقیقت کتاب حاضر، اشعار فیلسوفی را دراختیارتان قرار می‌دهد که افکار و اندیشه‌هایش تأثیر بسیار عمیقی بر فلسفه‌ی غرب و حتی تاریخ اندیشه‌ی مدرن گذاشته است؛ با این اوصاف خواندن اشعار چنین فردی خالی از لطف نیست. وی در اشعارش معمولاً به موضوعاتی مانند خیر و شر، افول مذهب در جامعه‌ی مدرن و مفهوم ابر انسان می‌پردازد و با بهره‌گیری از استعاره، تمثیل و بازی‌های زبانی، تصویری عمیق از زندگی و پدیده‌های آن ارائه می‌دهد. با مطالعه‌ی کتاب «اکنون میان دو هیچ» شما نیز به این نتیجه می‌رسید که نیچه شاعر توانمندی بوده است؛ اما او خودش را علی‌رغم تمام توانایی‌ها به هیچ‌وجه شاعر نمی‌دانست و از شعر به عنوان بهانه‌ای برای انعکاس افکار و اندیشه‌هایش استفاده می‌کرد. در تمامی سطور این کتاب، شما نیز به وضوح این موضوع را درک می‌کنید؛ چرا که در جای جایِ «اکنون میان دو هیچ»، افکار نیچه‌ی فیلسوف بر نیچه‌ی شاعر چیره می‌شود. این مجموعه شعر خواندنی به بخش‌های مختلف «اشعار نوجوانی و جوانی»، «آوازهای شاهزاده‌ی دربدر»، «اندرزها و حکمت‌ها»، «هزل، نیرنگ و انتقام»، «مستانه‌سرایی‌های دیونیزوسی» و «پاره‌هایی از مستانه‌سرای دیونیزوسی» تقسیم شده‌است و این بخش‌بندی به شما کمک می‌کند درک درست‌تری نسبت به اشعار وی داشته باشید.

دار سایه درازی‌ داشت‌. وحشتناک‌ و عجیب‌. خورشید که‌ برمی‌آمد، سایه‌اش‌ از جلو همه مغازه‌ها و خانه‌ها می‌گذشت‌. با این‌ صحنه شگفت‌ سال‌ بلوا آغاز می‌شود. داستانی‌ که‌ در آن‌ همه‌ چیز منظم‌ است‌ و منظم‌ نیست‌؛ داستانی‌ که‌ تاریخی‌ است‌ و تاریخی‌ نیست‌؛ داستانی‌ که‌ روایتش‌ خطی‌ است‌ و در عین‌ حال‌ سیال‌ است‌. ماجرا عمدتاً از زبان‌ دختری‌ روایت‌ می‌شود که‌ پدرش‌ سرهنگ‌ است‌ و در آرزوی‌ صعود از پله‌های‌ ترقی‌ مدام‌ سقوط‌ می‌کند. سرهنگ‌ هرگز به‌ پایتخت‌ خوانده‌ نمی‌شود، دخترش‌ نیز به‌ جای‌ آن‌ که‌ همسر ولیعهد و ملکه‌ ایران‌ شود، دل‌ سپرده‌ به‌ عشق‌ کوزه‌گری‌ غریب‌ به‌ ناچار به‌ همسری‌ پزشکی‌ در می‌آید که‌ سرانجام‌ قاتل‌ اوست‌. تصویر موشکافانه‌ مظلومیت‌ زن‌ ایرانی‌، مظلومیت‌ مرد هنرمند ایرانی‌ و تاریخ‌ پرهراس‌ یک‌ سرزمین‌ کهنسال‌، از سال‌ بلوا رمانی‌ ساخته‌ است‌ که‌ هرگز فراموش‌ نمی‌شود. عباس‌ معروفی‌، روزنامه‌نگار و نویسنده مشهور ایرانی‌، ٤٦ سال‌ دارد، جوایز داخلی‌ و بین‌المللی‌ بسیاری‌ را از آن‌ خود کرده‌ و مدتی‌ است‌ ایران‌ را به‌ ناچار ترک‌ گفته‌ است‌. معروفی‌ اکنون‌ ساکن‌ آلمان‌ است‌، همچنان‌ می‌نویسد و تسلطش‌ بر شیوه‌های‌ مدرن‌ داستان‌نویسی‌ و شناختش‌ از تاریخ‌ و اسطوره‌ او را در زمره پرمخاطب‌ترین‌ نویسندگان‌ ایرانی‌ قرار داده‌ است‌.