دفترچه خاطرات جغد 2/ اِوا شبح می‌بیند

معرفی کتاب در آغاز رنج بود

امیر نصری با نگارش کتاب در آغاز رنج بود، درون‌مایه و ساختار یکی از آثار به‌یادماندنی داستایوفسکی را مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهد. همچنین از این طریق، می‌کوشد جهان‌بینی و دیدگاه این نویسنده‌ی روس را نسبت به دو نیمه‌ی روشن و تاریک زندگی شرح بدهد. عنصر رنج و حضور دیرپای آن در رمان برادران کارامازوف، موضوع محوری این کتاب حوزه‌ی نقد هنری برشمرده می‌شود.

درباره‌ی کتاب در آغاز رنج بود

رمان «برادران کارامازوف» آخرین اثر داستایوفسکی و یکی از درخشان‌ترین آثار ادبیات روسیه محسوب می‌شود. این داستان که چهار ماه پیش از درگذشت نویسنده‌اش منتشر شده، جلوه‌هایی از جهان‌بینی داستایوفسکی را در سال‌های پایانی زندگی‌اش نشان می‌دهد. ماجرای آن در مورد ملّاک بدنامی است به نام «فئودور پاولوویچ» که در روسیه سکونت دارد. همسرش را از دست داده و سه پسر دارد که هر کدام راه متفاوتی را برای گذران زندگی انتخاب کرده‌اند. بعدها دو تا از پسران فئودور دلبسته‌ی دختری با نام «گروشنکا» می‌شوند و رفته‌رفته خانواده را با بحرانی جدی مواجه می‌کنند! داستایوفسکی در این رمان جنایی، کوشیده تا به لایه‌های روانی و ذهنی شخصیت‌ها نفوذ کند. از سوی دیگر، دیدگاه خود را نیز نسبت به پیچیدگی‌های زندگی، در لابه‌لای جملات این داستان مطرح کرده‌. خواندن این رمان به‌خودی‌خود لذت‌بخش خواهد بود اما اگر قصد داشته باشید زوایای گوناگون آن را مورد نقد و بررسی قرار بدهید، مطالعه‌ی کتاب در آغاز رنج بود را به شما پیشنهاد می‌کنیم. امیر نصری تلاش کرده تا ردپای «رنج» را در این شاهکار ادبیات کلاسیک به مخاطبان خود نشان بدهد.

در بخشی از کتاب من منچستریونایتد را دوست دارم می‌خوانیم: وقتی پدربزرگ جنازه را ول کرده توی بیمارستان، برگشته خانه. داده لباس‌ها، آرشیو روزنامه‌ها، عکس‌ها، بعضی کتاب‌ها و حتی تقدیرنامه‌هایش را توی باغچه آتش بزنند. پدربزرگ، رد نعشِ زن‌ِ جوان‌ِ با یک لنگه جوراب را، روی کمرش حس می‌کرده و هی به خودش نهیب می‌زده تا از فکر ناموس مردم، آن هم مرده‌اش، بیاید بیرون. سروصدای تیر و تفنگ دیگر کمتر شده بوده. پدربزرگ رفته لب حوض و پایش را فرو کرده وسط آب و ماهی‌ها. پدربزرگ ته دلش منتظر بوده که اتفاقی بیفتد و دری به تخته بخورد و فرشتگان کاری بکنند تا زن جوان زنده شود و بیاید دمِ خانه‌ی آن‌ها، در بزند و بعد از کلی تشکر باهم بروند بازار کباب‌خوری. آتش توی باغچه زیاد می‌شده و اهالی خانه‌ هی عکس و پوستر و بیانیه می‌ریخته‌اند توی دل آن و دود بیشتری می‌رفته هوا. روزنامه‌ها پر بوده‌اند از عکس سر آدم‌ها. آتش، آرام‌آرام عکس‌ها و کلمه‌ها را می‌کشیده توی خودش و جمع‌شان می‌کرده و تکه‌های سوخته با نرمه بادی بلند می‌شده‌اند و مثل پر می‌رفته‌اند هوا. آتشِ روزنامه‌ها، عکس‌ها و کاغذها توی غروبِ یکی از آخرین روزهای مردادماه چیز وامانده‌ای بوده، هم حالِ آدم را می‌گرفته و هم خطرناک بوده، چون وقتی بنی‌بشر حاضر است دست به هر کاری بزند، یک آتش‌بازی مختصر با روزنامه‌ها که چیزی نیست. پدربزرگ همان‌طور که پایش را توی حوض تکان‌تکان می‌داده، می‌دیده که نرمه‌بادی تکه‌های زغال‌شده‌ی کاغذها و عکس‌ها را می‌آورد و می‌اندازد روی آب و ماهی‌های کله‌خرتر می‌روند و توک می‌زنند به آن‌ها. پدربزرگ یکی دو ساعتی به تماشای آب و باد و آتش و حماقت ماهی‌های سرخ مشغول بوده که می‌بیند خورشید غروب کرده. بی‌سروصدا می‌خزد توی آشپزخانه و یک گزلیک تازه تیزشده برمی‌دارد و از خانه می‌زند بیرون.