دور دنیا در هشتاد روز

آقای گرین سه فرزند دارد، دِرِک، سامانتا و مایکل. باید پرستاری جدید برای بچه‌هایش پیدا کند. در چهار هفته‌ای که از رفتن آخرین پرستار می‌گذشت مجبور بود با بچه‌ها حرف بزند، غذایشان را آماده و خودش از آن‌ها پرستاری کند. کم‌کم اوضاع از قبل خیلی بدتر شد. روزی که هوا تاریک و طوفانی بود آقای گرین خانمی را جلوی در خانه دید، خیالش راحت شد که حتماً پرستاری آمده است ولی با دیدن صورت هولناکش متوجه می‌شود او بُز است. همه عاشق پرستاری می‌شوند که تنها مهارت‌های حیرت‌آور پرستاری‌اش پرتاب شدن از توی توپ و درست کردن کیک شکلاتی است. ماجرای بزی و پرستار مجموعه‌داستانی است چند جلدی که هر جلد آن پر است از ماجراهای خواندی برای کودکان و البته بزرگسالان و آن‌قدر زیبا و جذاب روایت شده است که خواننده را یک نفس تا انتهای کتاب می‌کشاند. داستان‌ها در عین حال که پر از موقعیت‌های خنده‌دار، شیطنت‌آمیز و طنز هستند، به موضوع‌ها و مفاهیمی می‌پردازند که توجه خواننده را جلب می‌کند و او را در فکر فرو می‌برد.

مجموعه داستان زگیل روی خر مهره شش داستان کوتاه به هم پیوسته است، داستان‌هایی که در فضای ایران اوایل دهۀ شصت جان می‌گیرد و در آن راوی‌ای واحد در هم‌تنیدگی عشق و خشم، ملال و تیره‌بختی و رنج و امید مردمی را به تصویر می‌کشد که ساکن محله‌ای دورافتاده در شهری کویری‌اند. امید پناهی‌آذر در این مجموعه داستان با شخصیت‌پردازی قوی و پرجذبه‌ای انسان‌هایی را به تصویر می‌کشد که درگیر خرافه‌اند و غرق در روزمرگی‌هایشان و گاه در پی کوته‌نظری‌هایشان خود و دیگری را در معرکه‌ای لاینحل گرفتار می‌سازند. نویسنده در این کتاب با طنزی تلخ از موقعیت‌هایی تکراری آشنازدایی کرده و فقر، رنج، عواطف و باور مردم آن دوره را در موقعیت‌هایی اثرگذار به تصویر کشیده و با دیالوگ‌هایی خواندنی به آن روح بخشیده است.

الف/ یا رمانی است با دو روایت، در دو دورۀ تاریخی. که گاه به نظر می‌رسد این دو زمان در زمانی سوم به هم می‌پیوندند. تنیدگی دوالیزم در این رمان با زیرکی و زیبایی پیش می‌رود، که با تقدم و تأخر هارمونیک همراە است و سبقت گرفتن زمان به‌نحوی لذت خواندن را دوچندان می‌کند. همه‌چیز در دو شکل، دو فضا، میانِ دو نفر، دو ساخت، دو روایت، جذابیت متنی به ساختار رمان دادە است. معلمی که تعلیق شده، و خطاطی که از دیوانخانۀ صاحب حکومتی راندە شدە. معلم روایت خطاط را در میان اسناد و مدارک جاماندە از گذشتۀ دور خط و ربط می‌دهد و در لایه‌لایۀ آن خودش را هم به روایت می‌کشاند، این جدال برای بقا در هر دو به اوج می‌رسد. در این عشق و دوست داشتن هم متن روایت را سکرآور می‌کند. در واقع می‌توان گفت رمان نوعی ادای دین به خط و خطاطی است. در میان روایت‌های داستانی در قالب رمان، داستان کوتاە و... موسیقیدان، نقاش و نویسندە بهروایت در آمدەاند، اما دیده نشده کسی خطاط یا خوشنویسی را روایت کند، آن هم میان کاغذپارەهایی باقی‌مانده از گذشته. رمان الف/ یا به دنیای خط پرداخته است. رنج، مهجوری و عدم درک خطاط و تفاوت صورت و  معنا در کلام به‌خوبی در روایت دوم یعنی خطاط برجسته شدە است. از نکات بارز دیگر این رمان این است که برای دو روایت دو نثر متفاوت به کار گرفته شده است. یعنی راوی اول به سبک و سیاق نثر امروز روایت کرده و خطاط به سبک و سیاق دورۀ قاجار، حتی حس‌ها در هردو نثر متفاوت است و در هر دو نوع روایت عشق و رنج در تار و پود نثر تنیدە شدە، اما هرکدام متأثر از زمانۀ خود...