دیرینه‌شناسی دانش

معرفی کتاب آزادی راستین آزادی واقعی: فلسفه عملی اسپینوزا ارائه ای سرراست از فلسفه اسپینوزا است که بر این موضوع تمرکز دارد که چگونه می توان زندگی کرد. این کتاب در میان پژوهشگران اخیر اسپینوزا منحصر به فرد است زیرا بر مولفه اخلاقی آثار اسپینوزا تمرکز دارد. برای اینکه اخلاق اسپینوزا را به منصه ظهور برساند، برنت ادکینز با چیزی که به نظر او بینش اخلاقی اساسی اسپینوزا است شروع می کند: یعنی اینکه احساسات با درک آنها کنترل می شوند. ادکینز نشان می دهد که چگونه روند آشکار شدن فلسفه اسپینوزا همیشه در موضوع بسیار عملی خوب زیستن لنگر انداخته است. اهمیت آزادی واقعی در درک آن از اخلاق اسپینوزا به عنوان یک «تجربه گرایی» و در دسترس بودن آن برای مخاطبان بسیار گسترده است. علیرغم این واقعیت که اسپینوزا بیش از 300 سال پیش درگذشت، نوشته‌های او برای طیف گسترده‌ای از رشته‌ها، از دین گرفته تا علوم اعصاب، به‌طور قابل‌توجهی پیش‌بینی‌کننده هستند. با این حال، منشأ این پیش‌آگاهی از نظریه‌ی اخلاقی بازنگری اسپینوزا برمی‌آید که چگونه می‌توانیم زندگی کنیم، نه اینکه چگونه باید زندگی کنیم. آزادی در هر جنبه‌ای از زندگی، از جنبه‌های شخصی گرفته تا سیاسی و مذهبی، به شیوه‌ای خاص از تعامل با دنیا بستگی دارد. این تعامل شکل آزمایشی را به خود می گیرد تا ببینیم آیا آنچه با آن درگیر می شویم منجر به افزایش یا کاهش ظرفیت ما برای تأثیرگذاری و تأثیرپذیری از جهان می شود. آزادی واقعی از نظر اسپینوزا در افزایش ظرفیت های ما نهفته است.

خواندن این کتاب گاه به اندازه خواندن اثری از پروست بردباری و صبر می‌خواهد . نثر نویسنده این کتاب اگر نگوییم به همان زیبایی پنهان در لایه‌های تودرتوی جملات پروست است ، گاه پیچیدگی قلم پروست را می‌یابد و به راستی چه دشوار است خواندن متن کسی که چون پروست درباره پروست می‌نویسد . « پوله » از آن دسته منتقدان ادبی است که به جای نوشتن متن خشک نقادانه‌ای درباره اثر مورد نظر ، متنی ادبی درباره آن می‌نویسد : ادبیات در باب ادبیات . از سوی دیگر « پوله » منتقدی است که به قلب آگاهی آفرینشگر نویسنده نقب می‌زند ، خود را با تجربه نویسنده در لحظه آفرینش اثر همراه می‌کند و با مخاطب از این تجربه سخن می‌گوید . پس این که در خوانش متن پوله از پروست شاهد جملاتی پیچیده هستیم ، بی‌گمان از یکی‌شدن تجربه او و پروست نشان دارد . کتاب حاضر در گستره روان‌شناسی مستقیم یا غیرمستقیم ، تحلیل زیبایی‌شناسانه ، فلسفه ، اخلاق یا مابعدالطبیعه قرار نمی‌گیرد . گویی نویسنده آن بر فراز قلمرو گسترده جهان مارسل پروست ، مختصات فضایی خاص گسترانده که امکان شناسایی دسته‌ای از نقاط را در دل این قلمرو فراهم می‌سازد .

کتاب حکمت شادان، اثری نوشته ی فردریش نیچه است که اولین بار در سال 1882 به چاپ رسید. نیچه این کتاب را شخصی ترین اثر خود می داند. او در این کتاب بود که یکی از مهمترین نظریات خود و دکترین بازگشت ابدی را مطرح کرد. کتاب حکمت شادان، دربردارنده ی برخی از ارزشمندترین پرداخت های نیچه به هنر، اخلاقیات، دانش، حقیقت، هوشیاری ذهنی و خاستگاه تعقل است. بخش عمده ی این اثر، اندکی قبل از خلق کتاب «چنین گفت زرتشت» به نگارش درآمد و مخاطب می تواند علاوه بر آشنایی با زرتشت، با برخی از جذاب ترین تفکرات فلسفی و اشعار نیچه آشنا شود. کتاب حکمت شادان، بی شک در زمره ی برترین آثار فلسفی تاریخ قرار دارد و شاهکاری دیگر از یکی از بزرگترین متفکرین در دو قرن اخیر است.