رمزاندیشی و هنر قدسی

پنجاه‌و‌هشتمین مجلد از کتاب‌های مجموعه تاریخ جهان به « هند باستان » اختصاص دارد.کشوری که از آن به عنوان سرزمین هفتاد و دو ملت یاد کرده‌اند. هند با داشتن ١/١ میلیارد نفر جمعیت ، پس از چین در جایگاه دوم قرار دارد. این کشور به لحاظ جغرافیایی نیز پهناور است و با وسعتی در حدود ٣ میلیون و دویست و هشت هزار کیلومتر مربع هفتمین کشور پهناور جهان است . در واقع ، چنان پهناور است و آنقدر تنوع گسترده‌ سرزمینی دارد که اغلب از آن با نام ‌«شبه قاره» یاد می‌شود، در ضمن هندوستان چهارمین قدرت اقتصادی جهان است و مردم این سرزمین پهناور اعتقادات مذهبی بسیار گوناگون و متنوعی دارند ، از جمله آیین هندو ، بودا ، جین ، اسلام ، مسیحیت ، سیک ، یهودیت و زرتشتی . هند از دیدگاه تاریخی نیز شایان توجه است . نخست آن‌که یکی از چهار فرهنگ پیشرفته را در خود پرورش داد که تاریخدانان امروزی آنها را « گهواره‌های تمدن » می‌نامند . هر یک از این تمدن‌ها در امتداد کرانه‌های یک یا دو رودخانه بزرگ مانند دجله و فرات در بین‌النهرین(عراق کنونی) ، نیل در مصر ، هوانگ در چین ، و سند در هند شکوفا شدند .

نویسنده این کتاب که چهل سال پیش به اصفهان سفر کرده است از نزدیک مشاهدات خود را بازگو می‌کند . منبع اصلی کتاب ایرانی او « تاریخ عالم آرای عباسی » است که به دست وقایع‌نگار رسمی شاه عباس ، اسکندربیگ ‌منشی به رشته تحریر درآمده است و سرتاسر دوران عباسی را در بر می‌گیرد . شاه عباس فرمانروای مستبد و روشن‌بین ایران بود . او بر قوای فئودالی که کشور را تکه تکه کرده بودند غلبه کرد و حکومت مرکزی قدرتمندی تشکیل داد . او اقتصادی در حال زوال را با ایجاد امنیت ، پول رایج با ثبات و زیرساخت‌های اقتصادی بسیار پیشرفته‌ احیاء کرد . بنا به دلایل استراتژیک و تجاری ، و نیز از آن جهت که چشم به خارج داشت و فارغ از تعصب بود ، روابط گسترده‌ای با اروپای مسیحی برقرار کرد . دستاوردهای شاه عباس لقب « کبیر » را که در ایران در تداول عام به دنبال نام او می‌آید کاملاً توجیه می‌کند . او به راستی فرمانروای دوران اسلامی ایران است که چنین لقبی گرفته است . با وجود این ، تا کنون هیچ زندگینامه‌ای به زبان انگلیسی در مورد شاه عباس نوشته نشده بود ، این کتاب در صدد است نشان دهد که چرا این امر یک غفلت جدی محسوب می‌شود . شاه عباس نه تنها اهمیت بسزایی برای ایران و جهان اسلام دارد بلکه بخشی از تاریخ اروپاست و به سهم خود شخصیتی جذاب دارد . از این گذشته بیشتر رویدادها و تحولاتی که در زمان سلطنت شاه عباس رخ داد ارتباط آشکاری با روزگار ما دارد . کتاب « شاه عباس » پادشاه سنگدلی که به افسانه بدل شد.