روبور فاتح

نکتۀ جزئی شاید در ابتدا گونه‌ای داستانِ جنایی به‌نظر برسد، اما چیزی عجیب‌تر و تاریک‌تر است؛ روایتی است از درماندگی و تأملی بر تکرارِ تاریخ؛ تاریخ به مثابه جراحتی که دگر بار سر برآورده‌ است.

شبلی در نکتۀ جزئی با طبعِ ظریف و نکته‌سنج، نه بیشتر و نه کمتر، بلکه دقیقاً از آنچه باید می‌گوید: درد، ترس، خشم، مقاومت، انزجار، عوعوی سگ، بوی بنزین و حتی یک آدامسِ ساده که یادمان می‌آورد جهان چگونه می‌بخشد و بازپس می‌گیرد و ما انسان‌ها چه سهمی در این بده‌بستان داریم؛ تهی گشتن از خصایلِ انسانی را گوشزد می‌کند و این که چطور رویدادهای گذشته می‍توانند ناخواسته در آینده تأثیر بگذارند. این اثرِ تکان‌دهنده بازتابِ تجاوز و قتلی است که سزبازانی اسرائیلی در سال ١٩٤٩ مرتکب شده‌اند و قربانی یک زنِ جوانِ فلسطینی است.

این زن «بی‌نام» است، همچون زنانِ بی‌شمارِ دیگری که گمنام‌اند و تا ابد گمنام خواهند ماند و کسی صدایشان را نخواهد شنید»، و همچون همتای بی‌نام که پس از سال‌ها، در جستجوی حقیقتِ شقاوتی از یاد رفته است و ما، با با پیوستن به سفرِ او در بخشِ دم کتاب، درمی‌یابیم بازپس‌گیریِ زندگی و تاریخ، با وجودِ پاکسازیِ مداوم و سیستماتیک، تا چه اندازه دشوار و پرمخاطره است. این روایت، که با ریتمِ فزاینده‌اش در پایان به اوجِ خود می‌رسد، المان‌های اولیۀ زندگیِ به‌یغما رفته را می‌نمایاند که مهم‌ترین آن‌ها تشویشِ مداوم و از خودبیگانگی است.

شبکه‌های هرمی و حکایت پولدار شدن. اگه پول داشته باشی همه چیز داری. زن، بچه، همه‌چی. « قلعه مرغی؛ روزگار هرمی » داستان پسر نوجوانی را روایت می‌کند که بر اثر حوادثی به سمت شبکه‌های هرمی کشیده می‌شود و با اتفاقات غیر قابل پیش‌بینی روبرو می‌شود . داستان یک تم اجتماعی دارد و در محله‌ای از محله‌های جنوب شهر ( قلعه‌مرغی ) می‌گذرد : « پول خوشبختی نمی‌آره. همه می‌دونن. برو از هر کسی می‌خواهی بپرس. مگه همین اصغر نبود. اون همه پول پیدا کرد، آخرشم اون جور شد. » اصغر مقنی را همه می‌شناختند.

چند سال پیش سمت قزل‌قلعه، موقع چاه کنی خورده بود به یک زیر خاکی. توی یک چشم به هم زدن زندگی‌اش زیر و رو شد. زبان بسته از بس ذوق زده شده بود، چنان ریخت و پاشی کرد که سال نشده به خودش آمد، دید همان یک زنی هم که داشت از چنگش درآمده و خداحافظ.

• برنده‌ی جایزه‌ی بهترین رمان اول بنیاد هوشنگ گلشیری ۱۳۹۱