روشنفکری دینی و چالش های جدید

معرفی کتاب استادان زندگی و داستانهای دیگر الکسی ماکسیموویچ پشکوف داستان نویس، نمایش نامه نویس و مقاله نویس انقلابی روس که بعدها با نام ماکسیم گورکی شهرتی دنیاگیر کسب کرد، درسال 1868 در نیژنی نووگرود که بعدها گورکی نامیده شد متولد شد. او در میان مردم میزیست و در میان مردم کار میکرد، اشتیاق او به کتاب او را به سمت شناختی سازنده پیش برد، او در مسیر تحولات فکری آن زمان کشورش قرار گرفت و به مطالعه ادبیات سیاسی پرداخت و در سال 1892 به نویسنده ای سرشناس مبدل شد. او از بنیان گذاران سبک رئالیسم سوسیالیستی بود.

معرفی کتاب قاچاق کرم نوشته ی سیروس سعدوندیان -انتشارات شیرازه- در اشاره به پیوندهای دیرین ایران و قفقاز مضادین گوناگونی را می توان مورد بحث قرار داد. از مشترکات فرهنگی و قومی گرفته تا پیوستگی های جغرافیایی و انبوهی از دیگر موارد مشابه. یکی از مهم ترین این نقاط اشتراک، اساطیر و افسانه های مشترک این حوزه استکه داستان قاچاق کرم، یاغی پر آوازه قفقاز در سال های پایانی قرن نوزدهم و مراحل نخست قرن بعد از نمونه های متاخر این سنت است.

معرفی کتاب نبرد من کتاب نبرد من، اثری نوشته ی آدولف هیتلر است که نخستین بار در سال 1925 منتشر شد. دیوانه، مستبد، هیولا؛ تاریخ به هیتلر لقب های زیادی داده است. هیتلر در این کتاب که اغلب با عنوان «کتاب مقدس نازی» شناخته می شود، به توصیف زندگی، مشکلات، آرمان ها و رویاهای خود می پردازد. آدولف جوان که در خانواده ای فقیر در یکی از شهرهای کوچک اتریش به دنیا آمد، با آرزوی نقاش شدن بزرگ شد. مرگ والدین و عدم پذیرش در دانشکده های هنری وین، او را مجبور به کارگری با حقوقی بسیار پایین کرد. هیتلر در طول جنگ جهانی اول، در پیاده نظام خدمت کرد و حتی مدال شجاعت نیز گرفت. او پس از جنگ، به شدت درگیر گروه های سیاسی سوسیالیست شد، خیلی زود به قدرت رسید و نام خود را به عنوان رئیس حزب کارگران آلمان مطرح کرد. هیتلر در سال 1924 در اقدامی ناموفق تلاش کرد تا دولت باواریا را سرنگون سازد اما چیزی جز دستگیر شدن نصیبش نشد. او در طول نه ماه سخت در زندان، مانیفستی شخصی را به یکی از پیروان وفادارش، رودولف هس، داد. این مانفیست، به کتاب نبرد من تبدیل شد؛ اثری جنجال برانگیز که به عنوان برنامه ی جامع سیاست ها و لشگرکشی های او در نظر گرفته می شود. .

معرفی کتاب نویسندگان رئالیست آلمان در سده نوزدهم جورج لوکاچ، فیلسوف و نظریه‌پرداز ادبی بلندآوازۀ مجار، در این مجموعه جستارهای پرمغز دربارۀ مهم‌ترین نویسندگان رئالیست آلمان در سدۀ نوزدهم، از هاینریش فون کلایست تا یوزف فون آیشندورف، گئورگ بوشنر، هاینریش هاینه، گوتفرید کلر، ویلهلم رابه و تئودور فونتانه، چه از لحاظ تاریخ فرهنگی و جهان ادبی و چه از لحاظ پرداختن به سبک و فرم تک تک متون هفت تن از برجسته‌ترین نویسندگان رئالیست آلمان، افق‌های نوینی را به روی خواننده می‌گشاید. گرچه دفاع بی‌وقفۀ لوکاچ از رئالیسم در برابر ناپختگی‌ها و زمختی‌های ادبیات رسمی، رئالیسم سوسیالستی، در سراسر این جستارها، گاه پوشیده و گاه آشکار، رخ می‌نماید، هدف اصلی او البته روشن ساختن بستر و سیاق فکری، ادبی و تاریخی است که این نویسندگان بزرگ در بطن آن کار کرده‌ و بالیده‌‌اند تا بدین ترتیب خوانندۀ این جستارها به درک روشن‌تر و کامل‌تری از کار و بار ادبی این نویسندگان دست یابد.لوکاچ همچنین در مقام منتقد ادبی جایگاهی ممتاز دارد. درواقع، پس از ۱۹۴۵، در سالیان بسیار، او یگانه منتقد ادبی بود که توانایی داشت برای دیدگاه مارکسیستی در باب ادبیات از احترامی درخور برخوردار شود. در سال های اخیر، نوشته های ادبی او آماج حملۀ انواع دیگری از منتقدان مارکسیست مدرن تر و نیز منتقدان دانشگاهی ساختارگرا و پساساختارگرا قرار گرفته‌اند. اما همچنان که لوکاچ از کانون بحث بیرون رفته، شوروحرارت مباحثه و جدل هم کاستی گرفته و با این پیامد همراه شده است که آرای او دربارۀ نویسندگانی خاص تا میزان معیّنی در جریان غالب ادغام شده و به صورت بخشی از راست‌آیینی انتقادی درآمده است؛ گرچه با گذر زمان به‌ناگزیر بسیاری از تفسیرها و داوری های خاص او از دور خارج شده‌اند. لوکاچ پس از آنکه ناگزیر شد آرایی را پس بگیرد که به سال ۱۹۲۹در بین الملل کمونیستی به باد انتقاد گرفته شده بود، در دهۀ ۱۹۳۰، در حرکتی که خود آن را عقب‌نشینی تاکتیکی از حوزۀ سیاست وصف کرده است، به نقد ادبی روی آورد. اما آشکار است که کناره گیری او از سیاست داوطلبانه نبود و کوشید به طرق دیگر، و دربارۀ شخص او، با نقد ادبی، به فعالیت سیاسی ادامه دهد. می توان صورت ظاهر نوشته های ادبی او را در نظر گرفت، به سخن دیگر، این نوشته ها را یاری‌گر فهم ما از نویسندگان یا گونه های ادبی خاص (رمان تاریخی و رمان رئالیستی) دانست. اما، به همین سان، این نوشته ها را می توان همچون دخالت های رمزآمیز در بحث و جدل های سیاسی روز، مانند استالینیسم، معنی های ضمنی ایدئولوژیکی مدرنیسم یا اکسپرسیونیسم، «جبهۀ خلق»، یا «آب شدن یخ ها» در سال های پس از مرگ استالین قرائت کرد.