زندگي جهان و همه چيز

معرفی کتاب خویشاوندی‌های اختیاری

یوهان ولفگانگ فون گوته در کتاب خویشاوندی‌های اختیاری، که بهترین و درعین‌حال رازآمیز‌ترین رمان اوست، از نیروهایی می‌گوید که انسان‌ها با خود حمل می‌کنند و سبب ایجاد جاذبه و دافعه میان آن‌ها می‌شود. گوته این اثر درخشان را در سال 1809 منتشر کرده و این کتاب سرآغاز سبکی جدید در ادبیات بوده است.

درباره‌ی کتاب خویشاوندی‌های اختیاری:

یوهان ولفگانگ فون گوته (Johann Wolfgang von Goethe) در شصت‌سالگی خود و در زمانی که تلاش می‌کرد رابطه‌ی خود را با همسرش حفظ کند و بر احساساتش نسبت به زنی جوان‌تر مهار بزند، رمانی را به رشته‌ی تحریر درآورد که بسیاری از معاصرانش آن را اثری جنجالی خواندند و در آفرینش رمان‌های قرن نوزدهم و بیستم، حتی در آثاری که به‌طور کلی در زمره‌ی رئالیسم به حساب می‌آیند، تأثیر بسزایی گذاشت. داستان کتاب خویشاوندی‌های اختیاری (Elective Affinities) در شهر وایمار می‌گذرد و ماجرای زوجی اشرافی به نام ادوارد و شارلوته را روایت می‌کند که در ملکی دورافتاده زندگی می‌کنند. زندگی این زوج با ورود اُتیلیه، خویشاوند شارلوته، و اُتو، دوست ادوارد، دستخوش تغییر می‌شود و رابطه‌ای پیچیده و چندوجهی را شکل می‌دهد که در آن مفاهیمی همچون عشق، ازدواج و خانواده در مرکز توجه قرار می‌گیرند. شاید بتوان واژه‌ی «اختیاری» در عنوان این کتاب را کنایه‌ای تلقی کرد از آنچه گوته در رمان حاضر به تصویر می‌کشد. گوته در خویشاوندی‌های اختیاری اراده‌ی آزاد انسان‌ها را به چالش می‌کشد و آن‌ها را موجوداتی تلقی می‌کند که مانند مغناطیس، دارای نیروی جاذبه و دافعه هستند و می‌توانند بدون در نظر گرفتن پیوندهای قبلی‌شان، یکدیگر را انتخاب کنند و درهم بیامیزند. رمان خویشاوندی‌های اختیاری گوته بنا نبود یک رمان زوج‌محور باشد، بااین‌حال، این کتاب به‌همراه «مادام بواری» گوستاو فلوبر، «آنا کارنینا»ی لئو تولستوی، و «اِفی بریست» تئودور فونتانه سرآغاز سبکی تازه در هنر رمان‌نویسی شدند و گونه‌ای جدید را در ادبیات پس از خود به وجود آوردند.

قسمتی از متن کتاب عشق روی پیاده رو

ملافه را روی محسن می‌کشم و عینک کوچک ستاره را از چشم‌هاش برمی‌دارم. چراغ را خاموش می‌کنم و به رخت خواب می‌روم. شاید امشب خواب زودتر سراغم بیاید. اما نمی‌آید. چراغ را که خاموش می‌کنم انگار به دنیای دیگری می‌روم. همه چیز به نظرم غیب می‌شود و هیچ چیز نمی‌بینم. حتی محسن و ستاره را که کنارم خوابیده‌اند. بعد همه چیز می‌شود ابراهیم. خیلی سعی می‌کنم افکارم را به کارهای روزمره‌ای که انجام داده‌ام مشغول کنم. به مدیر و مدرسه و بچه‌های کلاس. اما ذهنم مثل اسب چموشی رو برمی‌گرداند و ابراهیم می‌پرد درست وسط کلاس. آن‌گاه ذهن را از تصاویر آشفته و آميخته به ابراهیم می‌تکانم تا ابراهیم هم پاک شود و خیال به جایی برود که ابراهیم نباشد. به بعد از ظهر که بی بی صدیقه از روضه آمده بود؟ آمده بود تا عروسکی که برای ستاره خریده بود به او بدهد یا کار دیگری داشت؟ آمده بود به دخترش، نرگس خانم، سر بزند یا عروسک و نرگس خانم بهانه بودند تا آن یک جمله را به من بگوید و برود؟ بی بی صدیقه از آن خبره‌ها است. هزار و یک مقدمه می‌چیند تاحرفی را به غیر مستقیم‌ترین شکلش بزند. از وقتی ابراهیم شهید شده بود بیش‌تر سر می‌زد تا هم به دخترش نرگس خانم، که حالا مادر شهید شده بود. دل‌داری داده باشد و هم به من که در واقع عروس دخترش بودم. چه بود آن جمله؟ «امروز نشد فردا، این یکی نشد دیگری، گله چوپون می‌خواد، زن باید صاحاب داشته باشه.»