زیر چتر شیطان

چکیده بیش از ٢٠٠ سال است که الگوی مدرنیت اروپایی در جامعه‌های غیر اروپایی همچون ترکیه و ایران تنها الگوی پذیرش مدرن‌سازی تلقی شده است. هر چند از آغاز قرن ٢٠ به بعد، ژاپن نمونه الهام‌بخشی بوده است از اینکه یک کشور غیر غربی چگونه می‌تواند «به پای غرب برسد‌» و حتی از آن پیشی بگیرد، تأثیر آن به عنوان یک الگو به راستی محدود مانده است. عصر مدرنیت در اروپا سرآغاز دوره نوینی بود که در آن فرد واحد اساسی ساختارهای جامعه مدرن محسوب می‌شد، به جای گروه یا جماعت که واحد اساسی جامعه دهقانی بود. طبیعی است که فردگرایی که دربردارنده آزادی و خودمختاری فرد بود مرزبندی تازه‌ای به وجود آورد که شامل ارتباط تازه فرد و حکومت بود. براساس این ارتباط تازه، فرد در جامعه مدرن، دست‌کم بنا بر قاعده، دیگر رعیت یا عامل شاه یا کشیش، سلطان یا شیخ خاصی با اقتدار الهی یا آمرانه نبود، بلکه فرد بر مبنای قواعد عقلانی و غیر شخصی‌ای عمل می‌کرد که به صورت قوانین عرضه می‌شد. اعطای حقوق سیاسی و قضایی جدید، از جمله حق نمایندگی، در واقع نتیجه این ارتباط تازه بود. پیدایش طبقه متوسط بازرگان و صنعتگر شهری پیوند جدایی ناپذیری با این فردگرایی داشت. کتاب «تجدد آمرانه» شامل مقالاتی درباره جامعه و دولت در دوره رضا شاه، خلافت، روحانیت و جمهوریت در ترکیه و ایران، ایران نو و زوال سیاست‌های حزبی در دوره رضا شاه و چند مقاله دیگر است. این کتاب برای اولین بار مسئله برخورد سنت و مدرنیتته را از زاویه‌ای جدید می‌کاود و به ریشه‌های تجدد آمرانه یا مدرنیت از بالا می‌پردازد.

« مائو » مهم‌ترین رهبر نظامی و سیاسی بود که در پیروزی حزب کمونیست و تأسیس جمهوری خلق چین در اول اکتبر سال ١٩٤٩ نقش داشت . مائو با تبدیل کردن نظام سیاسی و انتقادی چین به حکومت کمونیستی ، نوعی از حکومت توتالیتاریستی که دولت به منتهای درجه بر شهروندان اعمال قدرت می‌کند ، این کشور را تغییر داد . هر چند این تغییر کمک کرد تا بسیاری از مردم زندگی بهتری داشته باشند ، اما این تغییر فاجعه‌آمیز از آب در آمد : تولید غله در چین کاهش پیدا کرد طوری که در اوایل سال‌های دهه ١٩٦٠ میلیون‌ها نفر از قحطی جان سپردند . کمونیست‌ها همه را مجبور به پذیرفتن نظریه‌های سیاسی و سیاست‌های دولت ساختند و همه کسانی را که مخالفشان بودند راهی زندان‌ها کردند یا حتی کشتند . با وجود این ، در دهه ٦٠ بسیاری از چینی‌ها اعتقاد خود را به کمونیسم از دست می‌دادند و خواستار آزادی‌های فردی بیشتری بودند . این موضوع باعث خشم مائو شد و او در سال ١٩٦٦ شروع به تشویق جوانان کرد که در واحدهای گارد سرخ متشکل شوند تا کسانی را که از مکتب کمونیسم رویگردان می‌شدند به باد انتقاد بگیرند . واقعه معروف انقلاب فرهنگی ، سیاست‌های « دنگ شیائو پینگ » ، ماجرای معروف قتل عام میدان تیان آنمن و حوادث دیگر از جمله رویدادهایی است که در کتاب « چین از جنگ جهانی دوم به بعد » به آن پرداخته می‌شود . این کتاب مجلد شصت و دوم از مجموعه تاریخ جهان است.