سفر قهرمان

شالوده روان‌‌شناسی تاریخی‌ـ‌فرهنگی را روان‌شناسی تجربی به نام لف سیمیونویچ ویگوتسکی پی‌ریزی کرد. با این‌که بسیاری از محققان علوم رفتاری، روان‌شناسی شرق را عمدتاً به دستاوردهای پاولف و نظریه یادگیری ناشی از شرطی‌سازی منسوب می‌سازند، اما در خود روسیه، ویگوتسکی است که از حیث تاریخی پدر علم روان‌شناسی روسیه (شوری سابق) معرفی می‌شود. رویکرد وی از مبحث «رفلکس‌ها» در نوشته‌های اولیه‌اش به رفتار اجتماعی، و سپس به سبکی تماماً ‌ ‌فرهنگی‌ـ ‌تاریخی تغییر مسیر یافت. هسته اصلی روان‌‌شناسی فرهنگی‌ـتاریخی را می‌توان حول محور اجتماع، فرهنگ و تکامل جستجو کرد، چیزی که به‌ویژه در مقاله ویگوتسکی در باب روان‌شناسی رفتار انسان بدوی (فصل دوم)، و تا حدودی در روان‌شناسی هنر (فصل اول) قابل مشاهده است. رویکرد تکاملی ویگوتسکی در تحلیل‌هایش، به‌رغم آن‌که مبتنی بر نظریه داروین است، نه‌تنها محدود به تکامل زیستی و کارکردهای عملکردی نیست، بلکه مقوله تعامل، آموزش، یادگیری و کاربرد ابزار را فرایندی مکمل و موازی با نظریه مزبور و حتی در جاهایی مقدم بر آن می‌داند.

کتاب «روشنفکران فرانسه علیه چپ» با زیرعنوان «برهۀ ضد توتالیتر دهه‌ی 1970» نوشته‌ی مایکل اسکات کریستوفرسن، یک بررسی و تحقیق انتقادی از تغییرات ایدئولوژیک روشنفکران فرانسوی در نیمه‌ی دوم دهه 1970 است. این کتاب با هدف بررسی این موضوع نوشته شده است که چگونه بخش قابل توجهی از روشنفکران چپ فرانسوی، که قبلا با کمونیسم، مارکسیسم و سیاست‌های انقلابی همسو و موافق بودند، از طریق نقد توتالیتاریسمی که نحله های چپ منجر به آن شده بودند، شروع به محکوم کردن این ایدئولوژی‌ها کردند. در باب این تحول، نویسندۀ کتاب، کریستوفرسن این روایت غالب را نمی‌پذیرد که این تغییر یک گسست ناگهانی بود که صرفا با انتشار «مجمع‌الجزایر گولاگ» الکساندر سولژنیتسین ایجاد شد. در عوض، او نشان می‌دهد که جنبش ضد توتالیتر فرانسه نقطه اوج یک سری انتقادات دموکراتیک مستقیم از کمونیسم و تجدیدنظر در پروژه انقلابی بود که از سال 1956 درحال توسعه بود. این دیدگاه کریستوفرسن جایگزین مهمی برای تاریخ‌های نوشته شدۀ اخیر محسوب می‌شود که با اشاره به فقدان آشکار فرانسه در حوزۀ سنت لیبرال تلاش کرده‌اند مسیر سیاست روشنفکری فرانسه را توضیح دهند. از طرف دیگر، کتاب «روشنفکران فرانسه علیه چپ»، فقط یک روایت تاریخی نیست. این کتاب همچنین به‌عنوان یک مطالعه‌ی جامعه‌شناختی محسوب می‌گردد که بینش‌هایی را در‌مورد جامعه‌شناسی سیاسی روشنفکران چپ ارائه می‌دهد. با تمام این اوصاف، این کتاب همچون منبعی ضروری برای مورخان قرن بیستم فرانسه می‌باشد و همچنین هر کسی که علاقه‌مند به مطالعۀ دگرگونی‌های سیاسی است که چپ معاصر فرانسه را شکل و تغییر داده می‌تواند بهرۀ خود را از این کتاب ببرد. به عبارت دقیق‌تر، این کتاب کمک‌های ارزشمندی به مخاطبان در درک تحولات فکری فرانسویان و جهت گیری مجدد سیاسی آن‌ها می‌کند که در دهه 1970 رخ داد که گزارشی دقیق از بخشی کلیدی در تاریخ فرانسه را در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد.

قصه های بند داستان رنج و درد انسان های مبارز در زندان های رژیم پهلوی برای آزادی و عدالت است. مردانی که با گوشت و پوست و استخوان تاوان کارهایی ساده مثل کتاب خواندن، اعتراض صنفی، یا سر فرو نیاوردن در برابر صاحب قدرتی را می دهند و متحمل فشار طاقت فرسای شکنجه های جسمی و روحی می شوند، در کتاب قصه بسیاری از مبارزان ملی و سیاسی که تا مرگ ایستادند روایت می شود و در کنار آن از کارگران، دهقانان، معلمان، دانشجویان و افراد معمولی سخن گفته می شود، که همه گرفتار پنجه ی غدار دیکتاتوری و استبداد فردی شده اند. درویشیان این قصه ها را در دوران زندان خود نوشته و در سال ۱۳۵۶ به پایان رسانده و به بازنویسی آن در سال ۱۳۵۸ انجام یافته و امروز پس از نزدیک به چهار دهه به قامت کتاب در آمده است…

در رساله‌اي كوچك در باب فضيلت‌هاي بزرگ: فضيلت‌ها ارزش‌هاي اخلاقيِ به فعل درآمده و عمليِ ما هستند، و اين كتاب تمامآ به بررسي همين فضايل اختصاص دارد. پرسش اوليه‌ي مؤلف از خود اين است كه وجود كدام گرايش قلبي يا روحي يا ويژگي در يك فرد احترام اخلاقي‌اي را كه او برايش قائل است افزايش مي‌دهد و عدم آن‌ها از اين احترام مي‌كاهد. او در نهايت هجده فضيلت را تعيين مي‌كند و برپايه‌ي آراءِ فيلسوفانِ بزرگ به بحث درباره‌ي آن‌ها مي‌پردازد. اين فضايل عبارت‌اند از: ادب، وفاداري، دورانديشي، ميانه‌روي، شجاعت، عدالت، بخشندگي، دلسوزي، بخشايش، سپاسگزاري، افتادگي، سادگي، بردباري، پاك‌دامني، نرم‌دلي، حسن‌نيت، شوخ‌طبعي، و عشق