سمفونی مردگان

چکیده بیش از ٢٠٠ سال است که الگوی مدرنیت اروپایی در جامعه‌های غیر اروپایی همچون ترکیه و ایران تنها الگوی پذیرش مدرن‌سازی تلقی شده است. هر چند از آغاز قرن ٢٠ به بعد، ژاپن نمونه الهام‌بخشی بوده است از اینکه یک کشور غیر غربی چگونه می‌تواند «به پای غرب برسد‌» و حتی از آن پیشی بگیرد، تأثیر آن به عنوان یک الگو به راستی محدود مانده است. عصر مدرنیت در اروپا سرآغاز دوره نوینی بود که در آن فرد واحد اساسی ساختارهای جامعه مدرن محسوب می‌شد، به جای گروه یا جماعت که واحد اساسی جامعه دهقانی بود. طبیعی است که فردگرایی که دربردارنده آزادی و خودمختاری فرد بود مرزبندی تازه‌ای به وجود آورد که شامل ارتباط تازه فرد و حکومت بود. براساس این ارتباط تازه، فرد در جامعه مدرن، دست‌کم بنا بر قاعده، دیگر رعیت یا عامل شاه یا کشیش، سلطان یا شیخ خاصی با اقتدار الهی یا آمرانه نبود، بلکه فرد بر مبنای قواعد عقلانی و غیر شخصی‌ای عمل می‌کرد که به صورت قوانین عرضه می‌شد. اعطای حقوق سیاسی و قضایی جدید، از جمله حق نمایندگی، در واقع نتیجه این ارتباط تازه بود. پیدایش طبقه متوسط بازرگان و صنعتگر شهری پیوند جدایی ناپذیری با این فردگرایی داشت. کتاب «تجدد آمرانه» شامل مقالاتی درباره جامعه و دولت در دوره رضا شاه، خلافت، روحانیت و جمهوریت در ترکیه و ایران، ایران نو و زوال سیاست‌های حزبی در دوره رضا شاه و چند مقاله دیگر است. این کتاب برای اولین بار مسئله برخورد سنت و مدرنیتته را از زاویه‌ای جدید می‌کاود و به ریشه‌های تجدد آمرانه یا مدرنیت از بالا می‌پردازد.

نظام سرمایه‌داری در دِل خود همیشه بحران‌ساز بوده است چرا که مکانیسم آن طوری طراحی شده که با وجود بحران‌های اقتصادی سرانجام دوره‌های مربوط به این بحران‌ها طی می‌شود . اما بحران دهه ۱۹۳۰ شدیدتر از بحران‌های پیشین بود و این‌بار ده سال به درازا کشید . پس از رونق دهه ۱۹۲۰ زمانی که کارخانه‌ها ، فروشگاه‌ها و معدن‌ها بسته شدند ، اکثر آمریکایی‌ها تکان خوردند . کسانی که هیچگاه طعم بیکاری را نچشیده بودند ، ناگهان خود را گرفتار فقر دیدند و اصلاً نمی‌توانستند باور کنند که چنین وضعی برایشان پیش آمده است . سه سال گرسنگی و فقر امید چندانی برای آمریکایی‌ها باقی نگذاشت . بلکه پرسش‌های فراوانی برایشان به وجود آورد . به راستی سبب این بحران اقتصادی چه بود ؟ آیا زمانی که شهروندان نمی‌توانستند مشکل خودشان را حل کنند ، نباید دولت قدم پیش می‌گذاشت و زندگی آنها را تأمین می‌کرد . تلاش برای پاسخ به این پرسش‌ها رابطه بین دولت ایالات متحده و مردم آمریکا را تغییر داد . « بحران بزرگ » جدیدترین مجلد از مجموعه تاریخ جهان است که یکی از بزرگترین بحران‌های اقتصادی در آمریکا را شرح می‌دهد .