سونات کرويتسر و چند داستان ديگر

در بخشی از کتاب سه قظره خون می‌خوانیم در همان حال که نازی اظهار دوستی می‌کرد، وحشی و تودار بود و اسرار زندگی خودش را فاش نمی‌کرد، خانه‌ی ما را مال خودش نمی‌دانست و اگر گربه غریبه گذارش به آنجا می‌افتاد، به‌خصوص اگر ماده بود مدت‌ها صدای فیف، تغیر و ناله‌های دنباله‌دار، شنیده می‌شد. صدایی که نازی برای خبر کردن ناهار می‌داد، با صدای موقع لوس شدنش فرق داشت. نعره‌ای که از گرسنگی می‌کشید، با فریادهای که در کشمکش‌ها می‌زد و مرنو مرنویی که موقع مستیش راه می‌انداخت، همه باهم توفیر داشت و آهنگ آن‌ها تغییر می‌کرد. اولی فریاد جگرخراش، دومی فریاد از روی بغض و کینه و سومی یک ناله‌ی دردناک بود که از روی احتیاج طبیعت می‌کشید، تا به‌سوی جفت خودش برود. ولی نگاه‌های نازی از همه‌چیز پرمعنی تر بود و گاهی احساسات آدمی را نشان می‌داد، به‌طوری‌که انسان، بی‌اختیار از خودش می‌پرسید: در پس این کله‌ی پشم‌آلود و پشت این چشم‌های سبز مرموز چه فکرهایی و چه احساساتی موج می‌زند! پارسال بهار بود که آن پیشامد هولناک رخ داد. میدانی در این موسم، همه جانوران مست می‌شوند و به تک و دو می‌افتند، مثل این است که باد بهاری، یک شور دیوانی در همه‌ی جنبندگان می‌دمد. نازی هم برای اولین‌بار، شور عشق به کله‌اش زد و با لرزه‌ای که همه‌ی تن او را به تکان می‌انداخت، ناله‌های غم‌انگیز می‌کشید. گربه‌های نر، ناله‌هایش را شنیدند و از اطراف، او را استقبال کردند. پس از جنگ‌ها و کشمکش‌ها، نازی یکی از آن‌ها را که از همه پرزورتر و صدایش رسا‌تر بود، به همسری خودش انتخاب کرد. در عشق‌ورزی جانوران، بوی مخصوص آن‌ها خیلی اهمیت دارد. برای همین است که گربه‌های لوس خانگی و پاکیزه، نزد ماده‌ی خودشان جلوه‌ای ندارند.

نگاهی به کتاب سلوک

قیس نماد مرد شرقى، زن را از آن خود میدانسته، گویى شى اى بوده که به او تعلق داشته که از براى او آفریده شده بوده و از آن رو که همچون همزاد و همنامش “مجنون”، خود را در معشوق و معشوق را در خود ذوب مى بیند، توان درک این جدایى را ندارد، گویى پاره اى از روحش را از او ستانده اند. و این جاست که تهیگاه عشق جایش را به نفرت مى دهد و قیس که روزى از جان، عاشقِ دختر بوده بر آن مى شود تا دست در خونش بشوید.

“چون عشق جاى تهى کند، تهیگاه آن را مرگ مى تواند پر کند یا نفرت؛ و بعضا هر دو با هم. “

اما از آنجا که راوى ذهنیاتِ مغشوشِ قیس است، نباید ترازو را به نفع بغض و کینه ى او سنگین کرد. همان قسمت هاى کوتاه که از شرایط زندگى مهتاب خبر مى دهد کافى است تا گریزى بزنیم به عشق از نگاه او. زنى که ده سال از عمرش را به پاى عشق مردى گذاشته، و حالا در شروع سى سالگى در مى یابد که زندگى فقط “دوستت دارم” گفتن و شنیدن نیست، که زن اگر به پاى مرد بسوزد به این شکل، آن یکبار فرصت زندگى اش را از دست داده، چه آنکه زن از زندگى بیش از یک قلب تپنده مى خواهد؛ سرپناهى از آنِ خود، سایه ى سرى و شاید فرزندى. و براى زن با آن بیولوژى محدودش مقدور نیست تا ابد صبر کردن براى مردى که هر چند دوستش میدارد اما فرصتى براى کمال دلدادگى فراهم نمى کند. و حالا قیسى که وجود خود را قلمه زده بود به وجود معشوق، دیگر دلیلى براى ادامه ى زندگى ندارد. سرگردانى و آشفتگى اى که دلیلش آن است که دلیلى براى زندگى ندارد و پى دلیلى هم اصلا نمى گردد.

“به زنى مى اندیشم که چون از درون من مى رفت،یک چاه بى کبوتر در من بجا گذاشت از خود، یک چاه سرد و تاریک، همانچه در اصطلاح آسان مى شود به لغت و گفته مى شود خلأ. ستون درون من تهىِ خود را بجا گذاشته است و چه سرد و مبهم و تاربک است آن. تابش خورشید در ستون بلورین کجا و پژواک درد در پیچ هاى پر مُخافت چاه؟”

قیس و داستان عاشقیش مرا به یادِ داستان “شب هاى روشن” داستایفسکى انداخت، که نسخه ى ایرانى اش به کارگردانى فرزاد موتمن خیلى به ساخت و فضاى این کتاب نزدیک است.

معرفی کتاب دیونامه: بازشناسی چهره‌ی موجودات خیالی در روایت‌های ایرانی

ادبیات ایرانی سرشار از روایت‌های پرحادثه و پرفرازونشیب است. کتاب دیونامه: بازشناسی چهره‌ی موجودات خیالی در روایت‌های ایرانی به قلم پرویز براتی از نمایی نزدیک به بررسی داستان‌های شگفت‌انگیز و خیال‌انگیز روایت‌های ایرانی می‌پردازد تا تصویر این موجودات را از دل ادبیات منثور ایرانی بازسازی کند.

درباره‌ی کتاب دیونامه: بازشناسی چهره‌ی موجودات خیالی در روایت‌های ایرانی

همیشه نفوذ عناصر ماورایی و عجیب‌وغریب به دنیای واقعی برای افراد جذاب بوده است. کتاب دیونامه: بازشناسی چهره‌ موجودات خیالی در روایت‌های ایرانی به‌خوبی شما را در مسیر شناختن موجودات خیالی و آشنا شدن با روایت‌های شگفت‌انگیز ایرانی همراهی می‌کند. این کتاب در پنج پرده ارائه می‌شود. پرده‌ی اول با عنوان «قصه‌گوی برزگر و قصه‌گوی دریانورد» این مسئله را مطرح می‌کند که ادبیات فراطبیعی در ایران با داستان‌های دریا و دریانوردان گره خورده است. قصه‌گوی برزگر نماینده‌ی شخصیت یکجانشین و کشاورز است و قصه‌گوی دریانورد از آن سو، نماینده شخصیت جهانگرد است. بر این اساس می‌توان ادبیات شگفت ایرانی را منتج از داستان‌های دریانورد دانست؛ چراکه از روایت‌هایی هیجان‌انگیز و پرماجرا تشکیل شده است. در پرده‌ی دوم که «نقش و کارکرد سیاسی متون شگفت» نام دارد، با این بحث روبه‌رو می‌شویم که در ادبیات دوره‌ی اسلامی و فرهنگ عامه‌ی مردمِ ایران، دیو، پری، غول و مردم یک‌چشم راه را برای خیال‌پردازی باز کردند و به روایت‌های ایرانی راه یافتند. اما چرا این اتفاق افتاد؟ پرویز براتی عنوان می‌کند که این دلیل این اتفاق به مسائل ایدئولوژیک و سیاسی برمی‌گردد. پرده‌ی سوم درباره‌ی «صورت‌های شگفتی» بحث می‌کند و آن‌ها را در دو دسته‌ی کلیِ «روایت‌های عجایب‌نامه‌ای» و «روایت‌های اعجاب‌انگیز» جای می‌دهد. در پرده‌ی چهارم اعجاب‌برانگیزی متون عرفانی مورد بررسی قرار می‌گیرد؛ چراکه متون عرفانی نیز شگفتی‌‎های بسیاری را در خود جای داده‌اند. پرده‌ی پنجم و آخر که «خیال‌های غربی: ادبیات شگرف در مغرب زمین» نام دارد، به بررسی ادبیات شگرف در غرب می‌پردازد. در این کتاب بر مفهوم ادبیات شگفت فارسی تأکید شده و این مفهوم بر قصه‌های پریان ترجیح داده شده است. این کتاب از سوی نشر چشمه منتشر شده است.

کتاب دیونامه: بازشناسی چهره‌ی موجودات خیالی در روایت‌های ایرانی مناسب چه کسانی است؟

کتاب دیونامه برای افرادی که به داستان‌های اساطیری، شخصیت‌های خیالی داستان‌ها و خیال‌پردازی درباره‌ی موجودات عجیب‌وغریب علاقه دارند مناسب و جذاب است.