شخصیت باستان … هوپاتیا

معرفی کتاب گذشته حیاتی معماری همچون حوزه‌ای دارای همگرایی با توسعه در یک‌سو و میراث در سوی دیگر، می‌تواند حوزه‌ای منتخب باشد برای مطالعهٔ تأثیرات توسعه‌ای بر سنّت و میراث و عکس‌العمل‌هایی هویّتی که این تأثیرات ایجاد می‌کنند. آشکار است که طرح‌های مدرن‌ساز توسعه، محرّک‌هایی اساسی هستند برای تحوّلات تاریخی در تمامی جهان، و ایران سدهٔ اخیر نیز از این قاعده مستثنی نبوده‌است. همزمان تردیدی هم نیست که توسعه باعث تضعیف سنّت‌ها و تغییر چشم‌اندازهای تاریخی می‌شود و بنابراین، واکنش‌‌هایی را نیز در تمامی حوزه‌های اجتماعی و سیاسی برمی‌انگیزد. مدّعای کتاب حاضر آن است که رابطهٔ میان اصالت و هویّت و میراث در یک سو و توسعه در سوی دیگر، به بهترین نحوی به‌واسطهٔ طراحی معماری به موضوع تجربهٔ روزانه و جسمانی، ملموس‌ و نزدیک‌ تبدیل شده و از این رو قابل درک، تحلیل و بررسی است. با تکیه بر چنین مدّعایی، کتاب حاضر با جزئی‌نگری، به مطالعهٔ طرح‌های معماری و گفتمان‌های ناظر بر ساخت بناها و شهرک‌سازی‌ها در دو دههٔ ۱۳۵۰ و ۱۳۷۰ می‌پردازد. یعنی از زمانی که تبعات توسعه، معماران ایرانی را به لزوم توجه به این امر فراخواند تا زمانی که بار دیگر جامعهٔ معماری کشور مشارکت فعّالی را در طرح‌های توسعه‌ای در کشور عهده‌دار گشت.

صحبت کردن از نیازها و خواسته‌ها، با همسر، رئیس یا فرزندان، بسیاری اوقات ساده نیست. اغلب ما سخت می‌توانیم در مورد تقاضایی مثل افزایش حقوق یا مرتب کردن اتاق یا برنامه‌ریزی در مورد سفری خانوادگی به توافق مناسبی برسیم یا شخص را قانع کنیم. اگر هم در نهایت خواستۀ خود را طرح کردیم و با مخالفت رو به رو شدیم به دو صورت واکنش نشان می‌دهیم: به حالتی تهاجمی می‌کوشیم فرد را قانع کنیم، یا با فریب دادن، او را در مسیر خواست خود می‌کشانیم. برای دوری از این واکنش‌های نامناسب باید بکوشیم راه سومی ایجاد کنیم، راهی که نخستین گام آن تغییر ذهنیت خودمان و دیگری است. کتاب راز و رمز مذاکره با ارائۀ نمونه‌ها و تمرینات مختلف راهکاری واقعی پیش پا می‌نهد و یاری‌مان می‌کند تا بتوانیم به شیوه‌ای درست خواسته‌های خود را مطرح کنیم و در راه دستیابی به آن به شکلی آگاهانه با موفقیت پیش رویم.

کارل گوستاو یونگ روان‌پزشک و روان‌کاو سوئیسی است. او مکتب روان‌شناسی تحلیلی را پایه‌گذاری نمود. یونگ از بانفوذترین متفکران روان‌شناسی است و مانند زیگموندفروید، مرزهای این رشته را درنوردید و روان‌شناسی را با علوم مختلفی، از ادبیات و اسطوره‌شناسی گرفته تا باستان‌شناسی و خرد کهن پیوند داد. او در حوزه روان‌درمانی به تجربه‌های شگرفی دست یافت و میراث فکری عظیمی از خود بر جای گذاشت. زمانی فروید یونگ را وارث معنوی خود تعیین کرد، ولی یونگ راه خود را رفت. هسته اصلی تحقیقاتش کشف ناخودآگاه، نمادها و سمبل‌هایش است. به علاوه به مطالعه اساطیر، هنرهای فرهنگ‌های مختلف جهان پرداخت و در آنها رپایی از آرزوها و تنش‌های ناخودآگاه همگانی را یافت. فریدا فوردهام خلاصه‌ای از اندیشه‌ها و تلاش‌هایی که یونگ در جهت فهم بهتر و بیشتر روان انسانی به کار گرفت را با قلمی ساده وروان به نحوی شایشته به رشته تحریر درآورده است. وی گزارش موثق و واضحی از جنبه‌های اصلی روان‌شناسی یونگ با حفظ امانت‌داری فراهم آورده است. یونگ نظریه‌ای درباره شخصیت مطرح کرد که نظام‌های گوناگونی از کارکردهای شخصیت را دربرمی‌گیرد.این ساختارها شامل: ایگو(من)، پرسونا(نقاب)، سایه، آنیما و آنیموس، کهن‌الگو(آرکتایپ‌ها) می‌باشد. درون‌گرایی و برون‌گرایی از مفاهیم دیگری بودند که توسط یونگ ارائه شد. از ویژگی‌های بارز و مهم کتاب مقدمه‌ای بر روان‌شناسی یونگ آن است، که شخص یونگ این کتاب را تایید می‌نماید و مقدمه‌ای بر این اثر نوشته است و می‌گوید: « من برای این کارتحسین‌انگیز خود را مدیون فریدا فوردهام می‌دانم.» دغدغه اصلی نویسنده مانند یونگ یافتن معنا و هدف غایی زندگی است. یونگ مهم‌ترین کهن‌‌الگو را خویشتن انسان می‌داند، یعنی تلاش ناخودآگاه ما برای وحدت، کمال، معنایابی. خویشتن نیروی درونی برای ایجاد تعادل و برقراری آشتی میان جنبه‌های متضاد شخصیت است. در سراسر جهان، خویشتن در تصاویر ماندالاها- اشکالی که در آ‌ن‌ها تمامی جنبه‌ها حول مرکز کاملا تعادل یافته قرار دارند- نمایش داده شده است.