شخصیت رنسانس … میگل دِ سروانتس

مادر کتاب مشعشعيان (ماهيت فكري اجتماعي)می خوانیم: جنبش مشعشعيان يكى از جنبش‏هاى شيعىِ سده‏ى نهم هجرى بود كه موفق به تشكيل حكومت شد، اما اين حكومت برخلاف حكومت صفويان، حكومتى فراگير و ديرپا نبود، و از آغاز تا پايان، بيش از هفتاد سال به درازا نكشيد. در اين كتاب از سويى مشعشعيان به عنوان يك خيزش اجتماعى متأثر از شرايط سياسى، اجتماعى و فرهنگىِ سده‏ى نهم هجرى، به‏ويژه در منطقه‏ى جنوب بين‏النهرين و خوزستان معرفى شده، و از چگونگى شكل‏گيرى و رهبرىِ آن سخن به ميان آمده است. اين روند در مرحله‏ى حكومت مستقل و سپس دوران فرمان‏روايى پيرو و وابسته به حكومت صفويه نيز دنبال شده است. از سوى ديگر، به ماهيت فكرى و اعتقادىِ مشعشعيان توجه شده و در اين بُعد، به مهم‏ترين اصول بنيادىِ انديشه‏اى، و تحولات فكرى آن‏ها پرداخته شده است.

معرفی کتاب تاریخ عالم آرای عباسی 2 جلدی “تاریخ عالم آرای عباسی” به قلم “اسکندر بیگ ترکمان” اثری است که علاوه بر شرح وقایع تاریخی همسایگان ایران مانند عثمانی‌ها، گرجی‌ها، تیموریان و ترک‌ها و ترکمن‌های ماوراء‌النهر، اطلاعات مفید و قابل توجهی را پیرامون نحوه‌ی برخورد با نهادهای اداری، نظامی، اقتصادی و مذهبی زمان خود ارائه می‌دهد. “اسکندر بیگ ترکمان” در این کتاب همچنین از عالمان، ادیبان، دانشمندان، شاعران، سران لشکر، سیاستمداران و هنرمندان نام برده است و شرایط ایران در آن زمان و نیز آگاهی از وضعیت اقوام و طوایف ساکن در آن بر اهمیت این اثر افزوده است. علاوه بر این، از کلمات و عبارات متعددی در این اثر استفاده شده که دیگر مورد استفاده نیستند یا کاملا رها شده‌اند، اما برای آنانی که می‌خواهند دایره‌ی لغات خود را گسترش دهند یا مطالعه واژگانی داشته باشند، بسیار مفید است. صرف نظر از فضایل فوق الذکر “تاریخ عالم آرای عباسی” به قلم “اسکندر بیگ ترکمان”، تلاشی ستودنی و البته هولناک است که شرح کشتار، اعدامها و جنایات یکی از پادشاهان مشهور ایران را به تصویر می‌کشد. حاکمی که حتی به خانواده خود نیز بدبین است و تمام کسانی را که به او کمک کردند تا به قدرت برسد را نابود کرده است؛ به این ترتیب می‌توان گفت که این اثر تصویری وحشتناک اما حقیقی از گذشته ایران را به تصویر می‌کشد. تصویری که ظلم و ویرانی پیاپی و بی‌پایان، درگیری با دشمنان داخلی و خارجی و شقاوت مردم، زیر بار این ستم را در بردارد. “تاریخ عالم آرای عباسی” به قلم “اسکندر بیگ ترکمان”، اثری مستند و درجه یک در جامعه شناسی دیکتاتوری، خشونت و قدرت فردی است و می توان از آن به عنوان یک ابزار مطالعه کامل در این موضوعات استفاده کرد. .