شهروند شهرهای داستانی: زندگی و آثار سیدمحمدعلی جمالزاده

ویرایش و گزارشى فراگیر و کامل از شاهنامه فردوسی که نامه ورجاوند فرهنگ ایران است و بزرگترین سند هویت ایرانى، تاکنون به دست داده نشده است و تنها کارهایى پراکنده در بررسى آن انجام گرفته است. «نامه باستان»، عنوان طرح پژوهشی بلند مدت در مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی «سمت» است که به ویرایش و گزارش شاهنامه فردوسی می‌پردازد. انجام این طرح که تمامى شاهنامه را از آغاز تا انجام در بر مى‌گیرد، پاسخى ضرورت یاد شده است. هدف از اجرای این طرح ارائه متنى ویراسته و سنجیده از شاهنامه و شرح و گزارش بیت به بیت آن از دید واژه‌شناسى، زیباشناسى، باورشناسى باستانى و نمادشناسى و اسطوره‌شناسى است. بدین ترتیب متنى پایه، ویراسته و گزارده، از شاهنامه ارائه خواهد شد که دوستداران شاهنامه و پژوهندگان در آن را در شناختى بنیادین و بایسته از این نامه نامور به کار خواهد آمد. طرح نگارش اولین مجلد از مجموعه 9 جلدی «نامه باستان» از ابتدای سال 79 آغاز شده است و اکنون، در آغاز سال 87 هشتمین مجلد آن با محوریت «ویرایش و گزارش شاهنامه از پادشاهی یزدگرد تا پادشاهی هرمز»، به حضور علاقه‌مندان عرضه می‌شود.

کتاب نظریه اجرا اثر کلاسیک ریچار شکنر در زمینه هنرهای اجرایی و نظریه انتقادی است. این کتاب پرمغز اما روان، رشته‌ها، فرهنگها و تاریخهای مختلف را در می‌نوردد و در کار توضیح برخی از بنیادی‌ترین نمادها و آیینهایی است که آدمی از طریق آنها جهانی را که در آن می‌زیید معنادار می‌سازد. این کتاب، همچنین، دفاع نظری مؤثری است از اهمیت هنر، تئاتر و اجرا در بیان عمیق‌ترین و تغییر شکل دهنده‌ترین امیال انسان. ریچار شکنر از معدود کسانی است که تا این اندازه هم در عرصه نظر و دانشگاه و هم در عرصه عمل و جهان تئاتر تأثیرگذار بوده‌اند. اکنون بیش از چهار دهه است که آثار او تعاریف سنتی و مرسوم از تئاتر. آیین و اجرا را به مبارزه طلبیده است. رویکرد شکنر، هنگامی که این مجموعه مقالات برای اولین بار منتشر شدند، نه فقط بدیع بلکه انقلابی بود: درام صرفاً آن چیزی نیست که بر روی صحنه اتفاق می‌افتد، بلکه چیزی است آکنده از معنا که در سطوح متعدد در زندگی روزمره، در آیینهای قدسی و نیز دنیوی، در بازی، ورزشها، دعاوی حقوقی و در سرگرمیهای عامه‌پسند حضور فعال دارد. شکنر در لابه‌لای صفحات این کتاب پیوندهای موجود میان فرهنگهای غربی و غیر غربی، هنرهای اجرایی، انسان‌شناسی، آیینها، اجرا در زندگی روزمره، بازی‌گری، روان‌درمانی، و شمنیسم را مورد بررسی قرار می‌دهد. شکنر در اقدامی که در رشته تخصصی او بی‌بدیل است. از مقوله اجرا و معنا و مفهوم آن تعریف تازه‌ای ارائه کرده است و با انجام این کار آن حدود و ثغوری را به پرسش گرفته است که از دیرباز جداکننده مخاطب از بازیگر بوده‌اند. ریچارد شکنر (1938) یکی از مشهورترین کارگردانان تئاتر و نیز پژوهشگر و هنرمندی معروف در سطح جهان است.