طرحواره‌های شناختی و باورهای بنیادین

گذرگاه‌های‌ تاریخ‌ طرح‌ کلی‌ فرایندهای‌ تاریخ‌ را از دوره‌ دیرینه‌ سنگی‌ تا به‌ امروز پی‌ می‌گیرد و برداشتی‌ کلی‌، موجز، بی‌همتا و خواندنی‌ از سراسر تاریخ‌ انسان‌ و قوانین‌ حاکم‌ بر آن‌ به‌ دست‌ می‌دهد. این‌ کتاب‌ پژوهشی‌ گسترده‌ و بلندپروازانه‌ است‌ که‌ نظریه‌ تحول‌ اجتماعی‌ مارکس‌ را پایه‌ راه‌جویی‌های‌ تازه‌ خود قرار می‌دهد. اما پروفسور دیاکونف‌ پنج‌ مرحله‌ تحولی‌ مارکس‌ را به‌ هشت‌ مرحله‌ گسترش‌ داده‌ است‌. از آن‌ گذشته‌ و برخلاف‌ مارکس‌، پروفسور دیاکونف‌ نمی‌پذیرد که‌گذار ما از یک‌ مرحله‌ به‌ مرحله‌ بعدی‌ با ستیزه‌ و انقلاب‌ اجتماعی‌ مشخص‌ می‌شود و بر آن‌ است‌ که‌ این‌ گذارها گاهی‌ با مسالمت‌ و آرامش‌ انجام‌ می‌پذیرد. توجه‌ پروفسور دیاکونف‌ تنها به‌ ابعاد اقتصادی‌ و اقتصادی‌ ـ اجتماعی‌ تحول‌ محدود نمی‌ماند، بلکه‌ عوامل‌ قومی‌، فرهنگی‌، مذهبی‌ و نظامی‌ ـ فن‌آورانه‌ای‌ را نیز که‌ طی‌ قرن‌ها دوام‌ آورده‌ است‌ به‌ تفصیل‌ می‌کاود. پروفسور دیاکونف‌ همچنین‌ این‌ نظر را نمی‌پذیرد که‌ تحول‌ اجتماعی‌ حتماً و الزاماً نشانه‌ پیشرفت‌ است‌ و نشان‌ می‌دهد که‌ چگونه‌ «هر پیشرفتی‌ در عین‌ حال‌ یک‌ پسرفت‌ است‌.» سرانجام‌ کتاب‌ با ارایه‌ چشم‌اندازی‌ از آینده‌ انسان‌ پایان‌ می‌یابد و نتیجه‌گیری‌ در این‌ باره‌ را که‌ آینده‌ چه‌ در بر خواهد داشت‌ به‌ خواننده‌ وامی‌گذارد. خواننده‌ همچنان‌ که‌ همراه‌ کتاب‌ از مراحل‌ گوناگون‌ تاریخی‌ می‌گذرد، با پژوهشی‌ سترگ‌ و تأمل‌برانگیز از فرایند تاریخ‌ نوع‌ انسان‌ مواجه‌ می‌شود که‌ پس‌ از توین‌بی‌ مهم‌ترین‌ اثر تاریخی‌ هوشمندانه جهان‌ به‌ شمار می‌آید. ایگور ام‌. دیاکونف‌ استاد ممتاز موسسه‌ شرِشناسی‌ دانشگاه‌ سن‌ پترزبورگ‌ و صاحب‌ تألیفات‌ عالمانه‌ بسیاری‌ از جمله‌ تاریخ‌ ماد، دوره‌ سه‌ جلدی‌ تاریخ‌ جهان‌ باستان‌ (١٩٨٩)، که‌ او سرویراستار آن‌ بود، و اسطوره‌های‌ باستانی‌ شرِ و غرب‌ (١٩٩٣) است‌.

معرفی کتاب سقوط سلطنت فروپاشی امپراتوری عثمانی به هیچ وجه یک رویداد منحصر به فرد نبود. پس از ششصد سال فرمانروایی بر مردمان شمال آفریقا، بالکان و خاورمیانه، مرگ و میر سلطنت سلسله‌ای از جنگ‌ها، شورش‌ها و انقلاب‌ها را در بر گرفت که اوایل قرن بیستم را نیز در بر می‌گرفت. این کتاب "سقوط سلطنت" شامل گزارش کاملی از نیروهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و بین‌المللی است که موجب گذر دولت عثمانی شدند. در بررسی تراژدی‌های بسیاری که در سال‌های 1908 و 1922 روی داد، سقوط سلطنت به بررسی عللی می‌پردازد که در نهایت باعث شد بسیاری از میراث عثمانی‌ها را با نفرت و کینه ببینند. این جلد بازگویی این تاریخ حیاتی را ارائه می‌کند که از دید کسانی که در فروپاشی عثمانی زندگی کرده‌اند دیده می‌شود. رایان جینگراس با تکیه بر طیف وسیعی از منابع به زبان‌های مختلف، تعادل مهمی را در ارائه و تفسیر تأثیرگذارترین تجربیاتی که زندگی آخرین نسل امپراتوری را شکل داده است، ایجاد می‌کند. داستان ارائه شده در اینجا دیدگاه‌های جمعیت متنوع امپراتوری و همچنین رهبرانی را که دولت را تا پایان آن هدایت کردند، در نظر می‌گیرد. سقوط سلطنت در بررسی مبارزات شخصی، جمعی و ملی که تهاجم ایتالیا به لیبی، جنگ بالکان، جنگ بزرگ و جنگ استقلال ترکیه را تعریف کرد، به خوانندگان توضیحی تازه و جامع از چگونگی و چرایی حکومت امپراتوری عثمانی ارائه می کند.