عبور از خود

معرفی کتاب بیشترش چیز خاصی نیست

کتاب بیشترش چیز خاصی نیست نوشته‌ی داگلاس آدامز پنجمین و آخرین مجلد از مجموعه‌ی جذاب و پرفروش «راهنمای کهکشان برای اتواستاپ‌زن‌ها» است که به ماجرای ادامه‌ی سفر آرتور دنت در کهکشان می‌پردازد. این رمان مهیج زندگی عادی و روزمره در فضا را به داستانی عادی برای آدم‌هایی تبدیل می‌کند که حالا خانه‌ی آن‌ها، یعنی زمین نابود شده است.

درباره‌ی کتاب بیشترش چیز خاصی نیست

نابودی زمین و خطر از بین رفتن زیستگاه انسان موضوع بسیاری از رمان‌ها و داستان‌های علمی تخیلی است؛ البته در این داستان‌ها اغلب زمین با فداکاری قهرمانان داستان از نابودی نجات پیدا می‌کند، اما اینجا، در کتاب بیشترش چیز خاصی نیست، ما با داستان‌هایی روبه‌رو هستیم که تفاوتی اساسی با سایر داستان‌های علمی تخیلی مشابه دارد. در سلسله کتاب‌های راهنمای کهکشان برای اتواستاپ‌زن‌ها بر خلاف خیلی از داستان‌های فانتزی، زمین در همان ابتدای داستان از بین رفته است و این ویرانی نه‌‌تنها درون‌مایه‌ی اصلی قصه نیست، بلکه در فصل‌ها و کتاب‌های بعدی، هر از چند گاهی به‌عنوان یک مسئله‌ی فرعی و حاشیه‌ای مطرح می‌شود؛ ضمن آن‌که از بین رفتن زمین به هیچ عنوان کار آدم فضایی‌ها نبوده، بلکه تنها در اثر یک حادثه‌ی طبیعی، یعنی برخورد یک ستاره‌ی دنباله‌دار با آن اتفاق افتاده است. کتاب بیشترش چیز خاصی نیست (Mostly Harmless) نوشته‌ی داگلاس آدامز (Douglas Adams) ادامه‌ی این داستان عجیب‌وغریب است که در فانتزی‌های تازه رخ می‌دهد. سفر آرتور دنت در فضا با یک اتفاق جدید دستخوش وقایع تازه‌ای می‌شود. او که مشغول گشت‌وگذار در کهکشان است، متوجه می‌شود زن مورد علاقه‌اش به خاطر یک سوءتفاهم در فضا ناپدید شده. همین‌طور سفینه‌ای که در آن به گشت‌وگذار مشغول است، دچار سانحه و در نقطه‌ای نامعلوم گرفتار شده است. بااین‌حال آرتور اگرچه مهارتی بیشتر از درست کردن ساندویچ ندارد، تسلیم شرایط نمی‌شود و تصمیم قاطعی می‌گیرد. آرتور با این تصمیم مرتکب یک اشتباه بزرگ می‌شود و دیری نمی‌گذرد که جهنمی بزرگ برپا می‌شود؛ او با یورشی همه‌جانبه و چندبعدی مواجه می‌شود که زندگی او و بقایای زمین را تهدید می‌کند؛ حالا او با این چالش مواجه است که از این خطر بزرگ جان سالم به در ببرد. آرتور باید به‌عنوان یک گزارشگر بین‌کهکشانی وظیفه‌ی خودش را انجام دهد؛ درحالی‌که در سوی ماجرا ناخواسته باید از تنها DNA برجای مانده از انسان زمینی هم محافظت کند؛ او در یک ماجرای طولانی و ادامه‌دار تلاش خود را برای حفظ بقایای زمین که در ابتدای داستان‌های راهنمای کهکشان برای اتواستاپ‌زن‌ها صدمه‌های جدی دیده بود، ادامه می‌دهد، اما نیروهای مهاجم مأموریت دارند تا برای جلوگیری از درست از آب درآمدن طالع‌بینی‌ها کار خود را تا آخر پیگیری کنند.

داستان آنجا که هیولاها خوابیده اند، در یک دهکده‌ی کوچک می‌گذرد. دهکده‌ای کوچک با افسانه‌ای خیلی قدیمی. می‌گویند که توی دریاچه هیولاهایی زندگی می‌کنند و شب پیشکش باید غذاهایی به دریاچه ریخته شود تا اهالی در امان بمانند. در یکی از آن شب‌ها اتفاق عجیبی برای افی می‌افتد. افی هم یکی از اهالی دهکده است. دختر نوجوانی که نمی‌خواهد این داستان را باور کند و به خیالش این داستان را بزرگ‌ترها از خودشان در آورده‌اند تا کوچکترها را از خطر دور کنند. اما راستش درست در شب پیشکش خرگوشش ناپدید می‌شود و کمی بعد هم نوبت مادرش است که غیبش بزند؛ یعنی یکباره تصمیم گرفته او و خواهر و پدرش را ترک کند؟ ماجراهای عجیب افی به همین‌جا ختم نمی‌شود. کم‌کم سر و کله‌ی حیوانات سیاه و کوچک لزج و چسبناکی پیدا می‌شود که گاه و بیگاه توی خانه‌شان می‌لولند. با وجود این اتفاق‌ها، دلشوره‌های افی بیشتر و بیشتر می‌شود اما دوستی صمیمی دارد که از بچگی با او بزرگ شده، همیشه همراهش بوده و این بار هم تنهایش نمی‌گذارد؛ فین. افی در آستانه‌ی نوجوانی و بلوغ با مسئله‌های سختی روبه‌رو شده؛ غیب شدن مادرش، مراقبت از خواهر کوچکترش، افسرده بودن پدرش اما برای حل این مسئله‌ها تلاش می‌کند و به مرور به درک عمیق‌تری از خودش و دنیای اطرافش می‌رسد. او ارزش بودن مادر و خانواده‌اش و دوستی با فین را به مرور بهتر درک می‌کند. متوجه می‌شود که هر کسی ممکن است در زندگی مرتکب اشتباه بزرگی شود و دچار عذاب وجدان دردناکی شود. متوجه می‌شود که ممکن است هیولاها درون آدم‌ها خوابیده باشند. متوجه می‌شود که درست است هر آدمی برای جبران اشتباهش باید تمام تلاشش را به کار گیرد اما فکر می‌کند که وقتی دیگر کاری از او ساخته نیست، می‌تواند خودش را ببخشد؟

معرفی کتاب تاریخ فلسفه‌ی راتلج - جلد اول: از آغاز تا افلاطون

کتاب تاریخ فلسفه‌ی راتلج - جلد اول: از آغاز تا افلاطون، فلسفه‌ی پیشاافلاطونی و افلاطونی را مرور می‌کند و مهم‌ترین مکتب‌های فکری آن برهه را تشریح می‌نماید. مباحث کتاب به قرن ششم تا چهارم پیش از میلاد اختصاص دارد و ایده‌های شاخص یونانی همچون ایونی، فیثاغورثی، سوفسطایی، اتم‌گرایی، اخلاق سقراطی، و متافیزیک و روانشناسی افلاطون را معرفی می‌کند. این کتاب بخش اول مجموعه‌ی ده‌جلدی راتلج است و سی. سی. تایلور ویراستاری آن را بر عهده داشت.

درباره‌ی کتاب تاریخ فلسفه‌ی راتلج - جلد اول: از آغاز تا افلاطون

کتاب تاریخ فلسفه‌ی راتلج - جلد اول: از آغاز تا افلاطون (Routledge History of Philosophy Volume I) مرور تاریخ فلسفه‌ی غرب را از زمان مکتب ایونی آغاز می‌کند و تا دو و نیم قرن بعد ادامه می‌دهد. در این جلد، به مکاتب فلسفی پیشاافلاطونی و افلاطونی نیز پرداخته می‌شود و به شکلی ساده ایده‌های اصلی آنان مطرح می‌گردد. تا قرن‌ها پیش از میلاد، تمام دنیا و هستی بر پایه‌ی اسطوره‌ها می‌گشت. انسان‌ها که قادر نبودند برای بسیاری از پدیدهای طبیعی پیرامونشان توضیحی پیدا کنند، همه‌چیز را به خدایان نسبت می‌دادند و سعی می‌کردند این‌چنین این وقایع را توجیه کنند، اما در قرن ششم پیش از میلاد برای اولین بار تصور دیگری شکل گرفت. چند اندیشمند یونانی به این نتیجه رسیدند که شاید خیلی از اتفاقات مبنایی ماتریالیستی و فیزیکی داشته باشند و الزاماً ساخته‌ و پرداخته‌ی خدایان نباشند. ایونی‌ها، برخلاف گذشتگان که کیهان را با غول‌ها و تایتان‌ها تصور می‌کردند، به دنبال عناصری ثابت و پایه‌ای و فرآیندهایی بودند و می‌خواستند کائنات را در قالب آن‌ها بیابند. این دیدگاه فیزیکی دقیقاً مقابل نگاه اسطوره‌پرور گذشته بود و می‌کوشید بر مبنای مشاهده و پیش‌بینی عمل کند. طالس، اناکسیمندر و انکسیمانوس از مهم‌ترین چهره‌های مکتب ایونی محسوب می‌شدند. بسیاری از تاریخ شناسان، ایونی‌ها را پایه‌گذار و شروع‌کننده‌ی مفهوم فلسفه می‌دانند. پس از سنت کیهان‌شناسی ایونی، به‌مرور نحله‌های فکری دیگری هم در یونان پا گرفت. مکتب‌های فیثاغورث و هراکلیت از جمله مهم‌ترین اندیشه‌هایی بودند در سده‌ی پنجم ظهور کردند، ایده‌های ایونی را بسط دادند و حتی مسائل جدیدتری مثل زبان و واقعیت را هم مطرح کردند. اما در سده‌ی پنجم دو فیلسوف بزرگ ظهور کردند که نه‌فقط بر دوران خود، که بر تمام اندیشه‌های پس از خود نیز تأثیر گذاشتند؛ سقراط و پارمنیدس. پارمنیدس آغازگر بحث تجربه‌گرایی و خردباوری بود و سقراط هم موضوع اخلاق را پیش کشید تا تحول بزرگی در فلسفه به وجود آورَد. گرچه سقراط اثر مکتوبی از خود به‌جای نگذاشت، اما شاگرد بزرگ او، افلاطون، راوی بسیاری از ایده‌های استادش شد. افلاطون اما خود به طیف وسیعی از موضوعات علاقه داشت و در مورد آن‌ها فلسفه‌ورزی می‌کرد؛ از کیهان‌شناسی تا هنر، از سیاست تا اخلاق. می‌توان گفت او چکیده‌ای از تمام اندیشه‌ورزان پیش از خود بود و توانست بسیاری از ایده‌های پیشین را شرح و بسط دهد. کتاب تاریخ فلسفه‌ی راتلج - جلد اول: از آغاز تا افلاطون، در ابتدا پولیس و ایونی‌ها را معرفی و پس‌ازآن در مورد هراکلیت، امپدوکلس، فیثاغورثی‌ها، اتم‌گرایان و سوفسطایی‌ها سخن می‌گوید. در ادامه نیز به سقراط و مسأله‌ی اخلاق او می‌پردازد و آن را تفسیر می‌نماید. بخش‌های پایانی کتاب هم به نظرات، افکار و مباحث افلاطون در حوزه‌های مختلف، از متافیزیک تا زیبایی‌شناسی، اختصاص یافته و ایده‌های متنوع او مرور می‌شود.