عذاب‌ وجدان‌

براستی مسبب پیدایش آخرین مرحله سرنوشت‌ساز در انقلاب نوسنگی چه چیز یا چه کسی بوده است ؟ در متون ادبی کهن می‌توانیم نشانه‌ها یا اثری بیابیم که نویددهنده حوزه‌ای تازه برای جستجو باشد . مورخان یونان و روم باستان هنگام بازگویی رویدادهای بسیار کهن در مواردی بسیار اندک به خود اجازه داده‌اند تاریخی قطعی تعیین کنند و با این همه چند تن از آنان ( کسانتوس و پلوتارک ) شخصاً و به وضوح برای زندگی زرتشت ، پیامبر افسانه‌ای ایران که گفته می‌شود رسالت پیامبرانه‌اش به مکان‌هایی بسیار فراتر از سرزمین زادگاهش رسید ، تاریخی تقریبی بین سال ٦٥٠٠ تا سال ٦٢٠٠ قبل از میلاد را تعیین کرده‌اند . تا همین اواخر این ادعاهای کهن و تقریباً اسطوره‌ای نه اثبات شدنی بود نه انکار کردنی . این ادعاها را عموماً هم دین زرتشتی که بنیانگذارش را به نیمه هزاره قبل از میلاد متعلق می‌داند ( حدود سال ٦٣٠ ق . م ) نادیده می‌گیرد و هم پژوهشگران امروزی غرب که معتقدند زرتشت به احتمال زیاد در هزاره دوم ق . م می‌زیسته به آن بی‌توجهی می‌کنند . کتاب حاضر تغییرات گسترده‌ای که طی چند مرحله در انقلاب نوسنگی رخ داده است را بررسی می‌کند چرا که نویسنده بر این اعتقاد است این فرهنگ دوره نوسنگی بود که شالوده تمدن شهری را بنیاد نهاد .

اپرای مردان سبیل استالینی رمانی اجتماعی ـ‌ سیاسی است با محوریت کودتای ٢٨ مرداد سال ١٣٣٢. این رمان در سه فصل و با سه نگاه نسبت این حادثه بزرگ و تأثیرگذار تاریخ معاصر نوشته شده است و جانمایه زندگی از سطرهای غبارگرفته خاطرات و نقل‌ها و اسناد سربرآورده و دوان‌دوان چهره انسان‌های مرحله گذار ایرانی را ترسیم نموده. رمان از سور و سات عروسی توران شاهی شروع می‌شود و با مواجهه او و نامزدش، آبنوس با حوادث قبل و بعد کودتای ٢٨ مرداد ١٣٣٢ همراه می‌شود و... و در نهایت کشمش‌ها و دغدغه‌های زندگی اصغر خالدار همراه می‌شود تا دو ریل موازی، قطارهای زندگی این دو شخصیت را به مقصد نهایی ببرد. در قسمتی از کتاب می‌خوانیم: «سال تحصیلی دیگر نرفته‌ام سنگر. می‌خواستم خودم را منتقل کنم تهران تا بیشتر پیش آبنوس باشم. وزارتخانه هم بهم ریخته است. امروز می‌گویند؛ باشد، فردا می‌گویند؛ برو شمیرانات، پس‌فردا هم باز می‌گویند؛ توی شاه‌پسند سنگسر نیروی جایگزین نداریم، باید برگردید سنگسر. ظهر نشده، به خانه مادر تلفن می‌زنند که فردا صبح وزارتخانه باشم تا محل خدمت جدید را معرفی کنند. به سرم زده، درس و مدرسه را ول کنم و به خانه و زندگی‌ام برسم. آبنوس هم کسی را می‌خواهد که کنارش باشد. از دیشب، میهمان آمدند خانه‌مان. سه نفر بودند. آبنوس طوری از من بابت میهمانی‌های رسیده عذرخواهی می‌کرد که از خودم خجالت کشیدم. میهمان‌ها که آمدند، آبنوس مثل همیشه لگن آب را برد جلوی پایشان گذاشت و ازشان اجازه خواست پایشان را بشوید. آن یکی‌شان که چهار شانه و پُر قد و هیکل‌تر از بقیه بود و بهش می‌خورد نظامی باشد و امروز بهم گفت اسمش روزبه خسروانی است، دست آبنوس را گرفت و گفت: «ما همه تلاشمون اینه کسی پای دیگه رو نشوره!» آبنوس خندید و گفت: «یه رسمه! پدر مرحومم واسه مهموناش می‌کرد!» خسروانی خندید و گفت: «پس بیا رسمو بشکن، من پای تو رو بشورم!»