عذاب‌ وجدان‌

«طاهره کریم قاسمی» بر حسب تصادف یکی از دوستان سی و اندی سال پیش خود را هنگام انتخابات انجمن اولیا و مربیان مدرسه دخترش می‌بیند و به ناگاه تمام خاطرات گذشته محنت‌بارش برای او زنده می‌شود. «مرضیه» که از دوستان دوران دانشجویی و فعالیت‌های سیاسی دهه ٦٠ طاهره است به او قول می‌دهد که دوباره همدیگر را ببینند. اضطراب و دلشوره در قالب حملات عصبی «طاهره» را از پا انداخته و او را وادار می‌کند خاطراتش را به سختی در پیش دیدگان خود مجسم کند: او طاهره ١٧ ساله را به یاد می‌آورد که در آستانه مرگ پدر که به بیماری مصیبت‌بار سرطان دچار شده برای دلخوشی پدر و اینکه نگران دخترکش نباشد عمو و خانواده‌اش او را به عقد پسرعمویش «احمد» در می‌آورند. روستای «گوران» محل وقوع حوادث زندگی پُر فراز و نشیب طاهره است. «احمد» بعد از عقد طاهره برای همیشه می‌رود. او که هوادار یک سازمان سیاسی دهه شصتی است از خود برای طاهره فقط یک خاطره باقی می‌گذارد. طاهره احمد را دوست دارد و پدر هم چند روز بعد از عقد طاهره و احمد می‌میرد. سال‌های دهه ٦٠ و دغدغه‌های این سال همواره در آثار بلقیس سلیمانی موج می‌زند و خواننده را برای خواندن حوادث آن روزگار بی‌تاب می‌کند. «سلیمانی» در آثارش خط اصلی داستان‌های خود را بر ظلم و ستم مضاعفی پایه‌گذاری می‌کند که در آن سال‌ها بر طاهره و امثال طاهره رفته است: «همه می‌دانند دکترها پدر را جواب کرده‌اند. سرطان رُسّش را کشیده. شده است پوست و استخوان... بابا دلش می‌خواد تو به سرانجام برسی نگرانته. نمی‌خواد صغیر پشت سرش داشته باشه... . همه برمی‌گردند به گوران، الِاّ احمد. احمد می‌رود برای همیشه...» بلقیس سلیمانی داستان‌نویس، منتقد و پژوهشگر ادبی، زاده «رابر» کرمان است. «بازی آخر بانو»، «بازی عروس و داماد»، «خاله بازی»، «به هادس خوش آمدید»، «سگ‌سالی»، «پسری که مرا دوست داشت»، «من از گورانی‌ها می‌ترسم» و... از آثار این نویسنده هستند که هر کدام چند بار تجدیدچاپ شده‌اند.

آنچه در کتاب حاضر گرد آمده است، ماحصل حضور نویسنده در محیط نشر ایران است؛ اعم از سازمان‌های دولتی، ناشران خصوصی و مطبوعات ادبی. قالب نوشته‌هایی را که در فصل اول کتاب، له و علیه ویرایش، آمده است، احتمالاً بتوان جستار خواند. در این نوشته‌ها خاطرات و تجربیات و شنیده‌ها و دریافت‌ها و آموخته‌های نویسنده به هم آمیخته‌اند. در اولین جستار این فصل، «ویرایش و روشنفکری»، نویسنده تاریخچۀ ویرایش در ایران را می‌کاود تا نسبت ویرایش با روشنفکری را دریابد. او در فصل دوم، از عرصۀ نظر، که بر فصل اول سایه داشت، به عرصۀ عمل گام ‌نهاده‌ است. نوشته‌های این فصل یادداشت‌های یک ویراستارند و لذا خصلت تجربی و کاربردی بیشتری دارند. در فصل سوم، از سیمای سه تن از ویراستاران معاصر خطوطی رسم شده است: احمد سمیعی (گیلانی)، ابوالحسن نجفی، علی صلح‌جو. این فصل «پرتره‌ها» نام دارد و هدف نویسنده آن بوده است که مخاطب بتواند با خواندن این تک‌نگاری‌ها تصوری عمومی از سبک و روحیۀ کاری این سه تن پیدا کند.