عشق نامرئی-چشم و چراغ 71

آبراهام لینکُلن، در ٢٢ فوریه ١٨٦١، کمى پس از آن‏که به عنوان شانزدهمین رئیس‏جمهور ایالات متحده بر سر کار آمد، در «تالار استقلال» در فیلادلفیا یک سخنرانى‏ایراد کرد که در بخشى از آن گفت: من هیچ گاه به لحاظ سیاسى احساسى نداشته‏ام که ازنظرات ابراز شده در اعلامیه استقلال برنخاسته باشد. اغلب به زحماتى اندیشیده‏ام که‏افسران و سربازان ارتش در کسب این استقلال متحمل شدند. اغلب از خودم پرسیده‏ام‏که این چه اصل یا ایده بزرگى بود که این اتحاد گروه ایالت‏هارا براى چنین مدت‏درازى استوار نگه داشته است. وقتى مردى با چنان فراست و شرافت درخشان به یک سند سیاسى خاص چنین ابرازدین مى‏کند، بیانگر عظمت آن سند و مؤلف آن است. لینکلن به راستى براى مردى که‏اعلامیه استقلال را نوشت، یعنى توماس جفرسون، ارج و احترام والایى قایل بود. لینکلن مى‏دانست انقلابى که باعث پیدایش ایالات متحده شد حاصل کوششى‏ دسته‏‌جمعى بود، و نیازمند «زحمات» نه تنها «افسران و سربازان»، بلکه‏قانونگذاران، مغازه‏داران، کشاورزان، و بى‏شمارى دیگران نیز بود. با این حال «اصل یاایده بزرگ» پشت این انقلاب را یک مرد در چند ماده جاویدان بیان داشته است. جفرسون، در سندى که استقلال آمریکا را به جهان اعلام داشته بود، موفق شده بودجوهره اصلى آرزوهاى انسان را براى آزادى، سلوک عادلانه، و خودمختارى بگنجاند.او با انجام دادن این کار، خود را به مثابه شخصیتى والا و مورد ستایش براى نسل‏هاى‏آینده تثبیت کرد. لینکلن نیز به یقین از جهتى به جفرسون به همین گونه مى‏نگریست -فراتر از صرفاً یک انسان، به مثابه یک نماد، شاید نماد آمریکایى نمونه. «جالب‏آن‏که بعدها زمانى فرا رسید که به خود لینکلن نیز به همین شیوه نگریسته مى‏شد.»

در ٤ ژوئن ١٩٨٩ ارتش آزادی‌بخش خلق به اهالی غیرنظامی پکن حمله کرد و صدها نفر را کشت. حالا اما این رویداد مهم از خاطرۀ جمعی حذف شده است. لوئیزا لیم در جمهوری خلق نسیان نشان می‌دهد که چگونه حوادث ٤ ژوئن چین را تغییر داد و حزب کمونیست چین، با بازنویسی تاریخ، حوادث ژوئن را. لیم در این کتاب جزئیات جدیدی افشا می‌کند و با کسانی مصاحبه می‌کند که حوادث ٤ ژوئن زندگی‌شان را متحول کرده است: سربازی که واحدش را برای سرکوب مردم به تیان‌آنمن فرستاده بودند؛ دو بنیان‌گذار گروه مادران تیان‌آنمن که فرزندانشان به ضرب گلوله کشته شده‌اند؛ همین‌طور با یک از مهم‌ترین مقامات دولتی کشور که پس از حوادث میدان تیان‌آنمن به زندان افتاد و بعدها به یکی از برجسته‌ترین دگراندیشان کشور تبدیل شد. لیم همچنین توضیح می‌دهد که چگونه وقایع ٤ ژوئن باعث شکل‌گیری هویت ملی شد و نسلی از میهن‌پرستان جوان را خلق کرد که اطلاعات اندکی دربارۀ حوادث سال ١٩٨٩ دارند و اهمیت کمتری هم به آن می‌دهند. نویسنده همچنین با یافتن شاهدان عینی و اسناد افشاشدۀ دیپلمات‌های آمریکایی اولین ‌بار از اعتراضات و سرکوب جنگدو سخن می‌گوید. فراموش شدن این اعتراضات و خشونتِ نظامیان نشان‌دهندۀ موفقیت مثال‌زدنی حکومت در بازنویسی تاریخ و حذف بخش‌های دردناکِ آن است.