عصر حجر

معرفی کتاب انقلاب بدون انقلابیون انقلاب‌های دهه‌ی 1970 و نتایجی که به بار آوردند، به ناامیدی عجیبی دامن زد که نتایج این ناامیدی تا همین امروز هزاره‌ی ‌سومی هم هویداست. آن انقلاب‌ها، شکست‌خورده از درون و بیرون، به چند دهه اختناق و غوغاسالاری سرمایه‌سالارانه منتهی شدند که کودتاها و ضد انقلاب‌ها در قالب پروژه‌های نولیبرالیستی، به‌خوبی عملیاتی‌شان کردند. فروپاشی شوروی نیز گویی نقطه‌ی پایانی بر همه‌ی این انقلاب‌ها و انقلابی‌گری‌ها بود و دیگر همه‌چیز و حتا تصوّر انقلاب نیز نامتصور می‌نمود، تا اینکه بهار عربی از راه رسید و شمال آفریقا و خاورمیانه را به شوری واداشت که بی‌بازگشت می‌نمود. از لحظه‌ای که «طارق طیب محمد بن بوعزیزی» در 4 ژانویه‌ی 2011 مقابل ساختمان شهرداری تونس خودش را به آتش کشید و به حکمرانی 23 ساله‌‎ی «زین‌العابدین بن علی» پایان داد تا روزی که «حسنی مبارک» و «معمر قذافی» در مصر و لیبی سقوط کردند، همه‌ی دنیا فهمیدند که انقلاب و سرشت راستین انقلابی‌گری هم‌چنان پابرجاست، حتا اگر آن‌گونه که «آصف بیات» در کتاب «انقلاب بدون انقلابیون» اذعان می‌کند، انقلاب‌هایی رخ دهد بدون «تصوّرات انقلابی»! کتاب آصف بیات اهمیتش را از امکانیت خود تصوّر انقلاب گرفته و تأکیدش بر «معنابخشی به بهار عربی» و این نکته که لحظه‌های خطیر گشودگی و فهم نسبت مردم و میلشان به آزادی هنوز پابرجاست و این انقلاب‌ها و جنبش‌های شکل‌گرفته‌ی پیرامونش موید همین نکته‌اند. انقلاب بدون انقلابیون، تحلیلی دقیق و موشکافانه از منظر جامعه‌شناسی‌ست که خودش در بطن رخدادها حضور داشته و تجربه‌ها و دیده‌ها و خوانده‌ها و شنیده‌هایش از وضعیت‌های انقلابی – از انقلاب 1979 ایران تا انقلاب‌های 2011، 2012 و 2013 کشورهای عربی – را در کتابی جامع و محل ارجاع تجمیع کرده‌است. کتاب آصف بیات، فهم چرایی ناگزیری انقلاب در زمانه‌ایست که همه‌چیز ضد انقلابی‌ست، از اقتصاد تا ذهن و زبان و اینکه چگونه مردمی دست به انقلاب زدند که خواهان رهایی بودند ولی حتا تصوّر انقلاب از آنها ستانده شده‌بود؛ مردمی که پیروز شدند بدون داشتن تصویری از پیروزی و همین نکته، نوری می‌تاباند از روزنی، برای همه‌ی آنها که ناامیدانه به رهایی امیدوارند.

یسنده این کتاب را همگی با داستانهای حقوقی میشناسند. «کافه روستر» بیست و پنجمین رمان تریلر حقوقی نوشته جان گریشام است. گریشام پس از خواندن مقاله ای با عنوان “کلاهبرداری مدرسه حقوق” که در مجله آتلانتیک در سال 2014 منتشر شد، برای خلق این داستان الهام گرفت. سه دانشجوی سال سوم حقوق – مارک فریزر، تاد لوسرو، و زولا مال – همگی در دانشکده حقوق Foggy Bottom (FBLS)، یک موسسه رده سوم D. C با شهرت به عنوان یک کارخانه دیپلم تحصیل می‌کنند. زولا وقتی با مارک و تاد تماس می گیرد که دوست پسرش، گوردون تانر، مصرف دارو را برای تشدید اختلال دوقطبی خود متوقف می کند. آنها متوجه می شوند که گوردون در شیدایی خود در حال جمع آوری شواهدی است که نشان می دهد هیندز راکلی، سرمایه گذار صاحب FBLS، شبکه ای از مدارس، شرکت های حقوقی و بانک ها را اداره می کند که تضمین می کند دانش آموزان FBLS در چرخه بدهی گیر کرده اند در حالی که راکلی میلیون ها دلار درآمد دارد. در این فرآیند اگرچه این عمل غیرقانونی نیست، گوردون متقاعد شده است که برای یک دادخواست دسته جمعی کافی است که حداقل کلاهبرداری راکلی را افشا کند. بعدا در همان شب، گوردون مست می شود و از آپارتمان فرار می کند و دستگیر می شود. این سه نفر با کمک دارل کراولی، یک وکیل حرفه ای ، او را نجات می دهند و مارک تلاش می کند تا دکتر گوردون را پیدا کند. اما گوردون قبل از اینکه بتواند دوباره فرار کند، با پریدن از روی پل خودکشی میکند و…

جاستین اسكیری در این كتاب ابعاد مختلف این رابطه و تفسیرهای مختلف دكارت‌پژوهان را بررسی و تلاش می‌كند به پرسش‌ها و بدفهمی‌های موجود پاسخ بگوید. آیا دكارت به دو جوهر متفاوت قایل است كه صفتِ یكی مادی بودن و امتداد است و صفتِ دیگری غیرمادی بودن؟ دكارت دوگانه‌انگار است یا یگانه‌انگار؟ وحدتِ نفس-بدن چگونه امكان‌پذیر است؟ آیا نسبت پیوند نفس و بدن علّی است؟ اساساً دكارت چه فهمی از جوهر و اعراض دارد و آن‌ها را چگونه تعریف می‌كند و تفاوت تعریف او با تعریف مدرسی‌ها در چیست؟ اجسام دكارتی چیستند و آیا اجسامِ جزئی جوهرند؟ در نهایت ماهیتِ انسان را در مابعدالطبیعه دكارت چگونه باید فهمید؟ خوانندگان گرامی می‌توانند بحث درباره این پرسش‌ها را در كتاب «دكارت و مابعدالطبیعه ماهیت انسان» دنبال كنند.