علم ما به عالم خارج

محمود محمود الغراب در کتاب عشق و عرفان از دیدگاه ابن عربی برخی از آرای ابن عربی را در باب عشق و عرفان شرح داده است. ابن‌عربی (با نام کامل شیخ اکبر محیی‌الدین) را فیلسوف بزرگ اندلسی دمشقی و از بزرگ‌ترین فیلسوفیان صوفیه در اسلام می‌دانند. او در شهر مرسیه در کشور اندلس (اسپانیای کنونی) و در سال ۵۶۸ هجری به دنیا آمد. در جوانی به اشبیلیه، پایتخت اندلس، سفر کرد و تا ۳۸سالگی همان‌جا زندگی کرد؛ سپس سفر به مشرق‌زمین را آغاز کرد. در یکی از سفرهایش به مکه به زیارت خانهٔ خدا مشرف شد و پس از آن در مجاورت خانهٔ خدا سکنی گزید. ابن عربی در طول زندگی با بسیاری از دانشمندان و علمای دینی آشنا شد. تلاش‌های او در طول عمرش سبب شد تا تصوف به زبان فلسفه درآید. در طول زندگی و به‌ویژه پس از مرگش بود که بسیاری از صاحب‌نظرانْ ابن‌عربی را متهم ساخته و کافر خواندند. علت این باور نداشتن درک کافی از علوم صوفیه بود. چنین برخوردی با ابن‌عربی سبب شد تا برخی از علمای بزرگ اسلام به دفاع از او برخواسته و تا امروز از او دفاع کنند. ابن عربی پس از ۳۵ سال زندگی در مجاورت خانهٔ خدا به قونیه سفر کرد و مدتی در این شهر زندگی کرد. پس از آن به دمشق بازگشت و تا هنگام وفات در این شهر ماند. کتاب «فتوحات مکیه» یکی از آثار بسیار طولانی و مکتوب اوست.

روانکاوی وجودی انتقاد سارتر به روانشناسی فروید. «روانکاوی وجودی» بخشی است از کتاب «هستی و نیستی»، اثر فلسفی معروف ژان پل سارتر. این بخش از «هستی و نیستی» به صورت کتابی مستقل نیز به زبان انگلیسی ترجمه شده است. سارتر در «روانکاوی وجودی» با اتکا به نظریات اگزیستانسیالیستی خود در باب وجود و ماهیت انسان به نقد دیدگاه‌های فروید درباره ناخودآگاه و جبر غریزه می‌پردازد. نقد سارتر به آراء فروید درباره روان انسان بر مبنای این عقیده اگزیستانسیالیستی اوست که وجود بر ماهیت مقدم است و انسان ماحصل انتخاب‌های خود است و شخصیت و ماهیت هر انسانی بر اساس انتخاب‌های او شکل می‌گیرد نه بر اساس غرایزی که پیشاپیش در وجود او هستند و همچون نیروهایی جبری او را به این سو و آن سو می‌کشانند و شخصیت او را می‌سازند و اعمالش را رقم می‌زنند. سارتر در «روانکاوی وجودی» هر انسان را، بر اساس انتخاب‌هایش، فردی متمایز از دیگری قلمداد می‌کند و بر این باور است که نمی‌توان شخصیت و اعمال همه انسانها را بر اساس اصولی کلی و انتزاعی تحلیل کرد. به باور سارتر این اعتقاد که شخصیت و رفتارهای انسان تابع مجموعه‌ای از اصول کلی است به تقلیل انسان به موجودی مکانیکی می‌انجامد. نقد او به روانشناسی فروید که انسان را تابع غرایز و ناخودآگاه می‌داند از همین منظر است. سارتر انسان را موجودی آزاد می‌داند نه موجودی تابع غرایز. «روانکاوی وجودی» با ترجمه احمد سعادت‌نژاد و همراه با مقدمه رالو می بر این کتاب در نشر جامی منتشر شده است. درباره نویسنده: ژان ‌پل سارتر (1980- 1905)، فیلسوف اگزیستانسیالیست، داستان‌نویس، نمایشنامه‌نویس، منتقد و روزنامه‌نگار فرانسوی.