فریدون آدمیت و تاریخ مدرنیته در عصر مشروطیت

کتاب مکتب های ادبی به قلم رضا سید حسینی، نویسنده و از چهره های تاثیرگذار امر ترجمه، نخستین بار در سال ۱۳۳۴ منتشر شد و سپس بارها به تجدید چاپ رسید، اکنون چاپ بیستم این اثر دو جلدی توسط انتشارات نگاه در اختیار خوانندگان قرار گرفته است. اما مکتب ادبی چیست؟ به طور کلی مکاتب ادبی به جمع ویژگی ها و نظریاتی که در نتیجه ی فرهنگ، اجتماع و سیاست یک بازه ی تاریخی در ادبیات کشور یا منطقه ای ایجاد شده، اطلاق می شود. این ویژگی های مشترک در آثار اهل قلم نمود یافته و سپس به طور جداگانه با ضوابط و آیین های تعریف می شود و پیروان خاص خودش را پیدا می کند و آثاری که مربوط به یک سبک یا مکتب اند از آثار دیگر نویسندگان مجزا می شوند. این ویژگی ها یا به اصطلاح معروف ایسم ها از جمله موارد مهمی است که در زمینه ی نقد و بررسی آثار ادبی مورد توجه قرار می گیرد و جز استانداردهای ارزیابی و نقد مجسوب می شود. در کتاب مکتب های ادبی شامل بررسی تعدادی از مهم ترین این مکاتب هستیم که در جلد نخست آن باروک، کلاسیسم (اصول ادب و هنر و فلسفه ی روم و یونان)، رمانتیسم که اساس آن تخیل و احساس با تاکید بر فردگراییست، رئالیسم یا واقع گرایی، ناتورالیسم یا طبیعیت گرایی و هنر برای هنر و مکتب پارناس به چشم می خورد. تولد ادبیات جدید، سمبولیسم یا نماد گرایی، مکتب هایی از سمبلیسم، تحول مکاتب در روسیه، اکسپرسیونیسم یا تعبیرگرایی که ابتدا در نقاشی ایجاد شد و سپس به ادبیات ورود کرد، کوبیسم، دادائیسم که هرگونه اصول و قاعده را مضحک می دانستند، سورئالیسم که آنچه ماورای واقعیت است را بر مبنای خیال و سر ضمیر ارائه می کند، اگزیستانسیالیسم ، تئاتر نو و در نهایت دگردیسی رمان در جلد دوم این کتاب مورد بررسی قرار گرفته است. .

زیگموند فروید، بنیان‌گذار مکتب روانکاوی، با ارائه دیدگاه‌های نوآورانه و بحث‌برانگیز درباره روان انسان، مسائل روزمره و جنسی، افق‌های جدیدی را در علم روانشناسی گشود. این کتاب، مجموعه‌ای ارزشمند از سخنرانی‌های او در دانشگاه وین طی سال‌های 1915 تا 1917 است که به‌عنوان یکی از آثار کلاسیک و محبوب در معرفی نظریات مکتب روانکاوی، شناخته می‌شود. این کتاب برای مخاطبان عمومی اما علاقه‌مند به روانکاوی نوشته شده و مفاهیم اساسی نظریه فروید را به زبانی ساده و جذاب تشریح می‌کند. کتاب از سه بخش اصلی تشکیل شده است: اعمال سهوی، رویاها و نظریه عمومی نوروزها که در مجموع شامل 28 درس است. در بخش اول، فروید به بررسی اعمال سهوی می‌پردازد. او معتقد است این اعمال که به ظاهر بی‌اهمیت و تصادفی به نظر می‌رسند، در واقع ریشه در ناخودآگاه دارند و می‌توانند اطلاعات ارزشمندی درباره روان فرد ارائه دهند. فروید با ارائه مثال‌های متعدد، نشان می‌دهد چگونه لغزش‌های زبانی، فراموشی‌ها و اشتباهات به ظاهر ساده می‌توانند بازتابی از تمایلات و تعارضات درونی باشند. بخش دوم کتاب به موضوع رویاها اختصاص دارد. فروید رویاها را شاهراه ورود به ناخودآگاه می‌داند و به تفصیل درباره تکنیک‌های تعبیر رویا، محتوای آشکار و پنهان رویاها، سانسور و نمادپردازی در رویا بحث می‌کند. او همچنین به تحلیل چند رویای نمونه می‌پردازد تا نشان دهد چگونه رویاها می‌توانند آرزوها و تمایلات سرکوب‌شده را منعکس کنند. در بخش سوم، فروید نظریه عمومی نوروزها را مطرح می‌کند. او به بررسی مفاهیمی چون مقاومت، سرکوبی، زندگی جنسی انسان، رشد لیبیدو و سازمان‌یافتگی‌های جنسی می‌پردازد. همچنین مفهوم اضطراب، نظریه انتقال و اصول درمان روانکاوی را تشریح می‌کند. فروید در این بخش نشان می‌دهد چگونه تجارب دوران کودکی و تعارضات ناخودآگاه می‌توانند منجر به شکل‌گیری نوروزها در بزرگسالی شوند. یکی از نکات برجسته این کتاب، تأکید فروید بر اهمیت گفت‌وگو در فرایند روانکاوی است. او روانکاوی را فرایندی متمایز معرفی می‌کند که در آن، تبادل کلام میان بیمار و روانکاو نقش اساسی دارد. روانکاو با طرح پرسش‌ها و ارائه توصیه‌هایی سعی در هدایت فرایند فکری بیمار و کشف محتویات ناخودآگاه او دارد. این کتاب علی‌رغم کلاسیک بودن، همچنان اثری مهم و تأثیرگذار در حوزه روانشناسی محسوب می‌شود. زبان روان و قابل فهم آن، باعث شده است که خواننده عادی و کم‌آشنا نسبت به دانش روانشناسی نیز بتواند با مفاهیم پیچیده روانکاوی ارتباط برقرار کند. فروید در این کتاب نشان می‌دهد چگونه نظریات او می‌تواند در درک رفتارهای روزمره، رویاها و مشکلات روانی کاربرد داشته باشد. در واقع این کتاب، مفاهیم اساسی روانکاوی فروید را معرفی می‌کند و در‌ عین کلاسیک بودن محتوای آن، میتوان از دلنشینی و سلاست متن آن، بهره بسیاری در زندگی روزمره جست. . . . .