قدرت سیاسی در اندیشه ایرانی از فارابی تا نائینی

نارک مسروپیان آندرانیک خچومیان

هنر امپرسیونیسم در اواسط دهۀ اول قرن نوزدهم ظهور کرد و بر احساس و ادراک لحظه‌ای هنرمند از صحنه تأکید دارد. این مکتب معمولاً با استفاده از نور و بازتاب آن، ضربه‌های کوتاه قلم روی بوم و جداسازی رنگ‌ها مخاطب را جذب می‌کند. امپرسیونیسم جنبشی نوآورانه و هنری انقلابی است. برخلاف سنت چندصدسالۀ نقاشان مشهور و گمنام، نقاشان امپرسیونیست ترجیح می‌دادند در فضای باز نقاشی کنند و احساسات و نورها را روی بوم آورند. کتاب پیشِ رو شرح دوره‌هایی از زندگی و کارها و مشکلات و حرمان‌های نقاشان امپرسیونیست مانند مانه، دگا، مونه، رنوار، سزان، گوگن و ون‌گوگ در مسیر بدیعی است که برگزیده بودند.

معرفی کتاب مجموعه آثار شاملو – دفتر سوم آن چه در این مجموعه آمده، قطعات پراکنده یی ست که در طول سالیان دراز و در فرصت های مختلف به فارسی برگردانده شده است. آن گاه که سخن از یک دوره ی سی ساله ی کار مطبوعاتی پیش می آید، جوان کتابخوان امروزی که صفحات هنر و اندیشه ی مطبوعات کنونی را حتا به عنوان یک «حداقل» هم نمی پذیرد، به هیچ روی نمی تواند وضع مطبوعات را در سال های آغاز آن دوره در نظر آورد. در واقع، سی سال پیش از تاریخ این یادداشت به وجود آوردن یک نشریه ی ملی کاری به تمام معنا «ناممکن» بود. این چنین نشریه یی یا می بایست متکی به گروهی خواننده ی علاقه مند باشد تا بتواند با تعادل هزینه و درآمدش، انتشار یابد؛ که چنین «خواننده گانی» وجود نداشت. یا می بایست به سرمایه یی متکی باشد و از زیان مالی نهراسد تا به تدریج بتواند خواننده گانی برای خود دست و پا کند؛ که چنین سرمایه یی در اختیار نبود. به عبارت دیگر: آن را که شور و هدف بود وسیله نبود و آن را که وسیله بود غم فرهنگ و هنر نبود. مسأله ی دیگر این بود که ما جوانان آن روز تجربه یی هم در کار خود نداشتیم؛ که آن را که تجربه یی داشت، سرمایه ها و سیاست ها پیشاپیش به بذل مال خریده بودند. گمنامانی بودیم که سرمایه و پشتیبان مان تلاش خودمان بود. به جایی راه مان نمی دادند و حرف مان را نمی شنیدند یا به ریشخندمان می گرفتند. پس راه چاره منحصر به فرد بود: نخست به وجود آوردن نشریه یی و پس از آن گرد آوردن خواننده گانی. اما نکته این بود که عرضه ی شعر و ادبیات انقلابی ما تنها در نشریه یی امکان داشت که پیشاپیش در جامعه گروهی خواننده بر خود گرد آورده باشد.