ماجراهای علمی 8 … بزرگ ترین ناگفته های شگفت انگیز علمی

معرفی کتاب تاریخ 18 ساله آذربایجان تاریخ هجده ساله ی آذربایجان که با نام سرنوشت گردان و دلیران نیز شناخته می شود، اثر احمد کسروی، تاریخ نگار و حقوق دان و نظریه پرداز فرهیخته ی ایرانی است که آثار او از مرز هفتاد مجلد نیز گذشته است. وی از جمله اندیشمندانی بود که با تسلط به امور سیاسی، دینی، ادبی و زبان شناسی، آثاری با تحلیل های چند جانبه ارائه می کرد و چنان در بیان حقیقت های تاریخی کوشا بود که مورد تحسین دیگر پژوهشگران نیز قرار گرفت. نو گرایی و علم دوستی کسروی، او را در میان اندیشمندان زمان خود سرآمد ساخته بود و دوری او از خرافه و انجام پژوهش های عمیق برای ارائه ی اثر، به نظریات او اعتبار می بخشید. از میان فعالیت های کسروی، عملکرد او در ثبت وقایع انقلاب مشروطه سبب ایجاد اثری به نام تاریخ هجده ساله ی آذربایجان شد که تحولات سیاسی و اجتماعی ایران در زمان مشروطه و بعد از آن را بیان می کند. از او اثر دیگری هم منتشر شده که بیشتر به وقایع قبل انقلاب مشروطه و شکل گیری کانون های مشروطه خواهی در استان های دیگر می پردازد اما وی که خود اهل تبریز بود و همواره در پژوهش و ثبت رویدادهای آن منطقه می کوشید، در این کتاب، اتفاقات و آثار مشروطه خواهی در خطه ی آذربایجان را با تاکید بر حوادث بعد از انقلاب مشروطه به رشته ی تحریر درآورده است. این اثر که به دیدگاه خود نویسنده، ادامه ی کتاب تاریخ مشروطه ایران است، به همراه آن کتاب ابتدا به شکل مقاله های دوره ای در مجله ی ادبی و پژوهشی پیمان که مدیر مسئول آن خود کسروی بود، به چاپ می رسید اما در سال هزار و سیصد و نوزده توسط وی به صورت کتاب عرضه شد و اکنون از مهم ترین مراجع تاریخی عصر مشروطه به حساب می آید. .

دولت در جامعه اسلامی، همانند دیگر جوامع بشری، نه تنها بیانگر وجود مجموعه ای از نهادهاست، بلکه حاکی از وجود نگرشها و شیوه های خاصی از اعمال و رفتار است که منحصراً مدنیت اسلامی خوانده شده، در واقع جزیی از تمدن اسلامی محسوب می شود. هدف اساسی نوشته حاضر، بررسی چهارچوب منطقی و نظام وار هر یک از نظریه های نظام سیاسی در اسلام از یک سو، و شیوه استناد این نظریه ها به ادله ای از قرآن و سنت، و نیز اجماع و عقل از سوی دیگر است. در این کتاب سه گونه کلان از نطریه های نظام سیاسی شیعه، اهل سنت و خوارج طرح شده و کوشش شده است هر یک از سه گونه نظریه ها به دوران قدیم و جدید تقسیم شود. بدین سان، ضمن توضیح ویژگیهای عمومی مهم ترین نظریه های شش گانه در تفکر اسلامی، تلاش شده است مناسبات درونی این نظریه ها، تأثیر آنها بر یکدیگر و تأثر آنها از یکدیگر در درون تفکر اسلامی، و نیز تأثیرات برخی جریانهای بزرگ فکری و خارج از تمدن اسلامی، از جمله تجدد غربی، در سیمای عمومی نظریه های نظام سیاسی  در اسلام ارزیابی شود. بخش مستقلی نیز به نظریه های نظام سیاسی در جمهوری اسلامی ایران اختصاص یافته است. بخش پایانی کتاب شامل منابع فارسی و لاتین است.