متفکران اجتماعی معاصر

مادر کتاب مشعشعيان (ماهيت فكري اجتماعي)می خوانیم: جنبش مشعشعيان يكى از جنبش‏هاى شيعىِ سده‏ى نهم هجرى بود كه موفق به تشكيل حكومت شد، اما اين حكومت برخلاف حكومت صفويان، حكومتى فراگير و ديرپا نبود، و از آغاز تا پايان، بيش از هفتاد سال به درازا نكشيد. در اين كتاب از سويى مشعشعيان به عنوان يك خيزش اجتماعى متأثر از شرايط سياسى، اجتماعى و فرهنگىِ سده‏ى نهم هجرى، به‏ويژه در منطقه‏ى جنوب بين‏النهرين و خوزستان معرفى شده، و از چگونگى شكل‏گيرى و رهبرىِ آن سخن به ميان آمده است. اين روند در مرحله‏ى حكومت مستقل و سپس دوران فرمان‏روايى پيرو و وابسته به حكومت صفويه نيز دنبال شده است. از سوى ديگر، به ماهيت فكرى و اعتقادىِ مشعشعيان توجه شده و در اين بُعد، به مهم‏ترين اصول بنيادىِ انديشه‏اى، و تحولات فكرى آن‏ها پرداخته شده است.

تاریخ کامل ایران کمبریج یک بررسی چند جلدی از تاریخ ایران است که توسط انتشارات دانشگاه کمبریج در بریتانیا منتشر شده است. این 7 جلد شامل تاریخ و جغرافیای تاریخی سرزمین ایران امروزی و همچنین سایر سرزمین‌های ساکن ایرانی تبار از دوران پیش از تاریخ تا کنون می‌شود. انتشار آن در سال 1968 آغاز شد و در سال 1989 آخرین جلد آن منتشر شد. ایده ی انتشار چنین بررسی ای از تاریخ و فرهنگ ایران در سال 1959 توسط آرتور جی آربری مطرح شد. به گفته محقق هوبرت دارم که بین سال‌های 1970 تا 1993 به عنوان دبیر تحریریه این پروژه فعالیت می‌کرد، «این مجموعه برنامه ریزی شده تا صرفا یک تاریخ سیاسی از ایران نباشد، بلکه به بررسی فرهنگ شکوفا شده در منطقه ی ایران و سهم این فرهنگ در تمدن جهان بپردازد. همه ی ابعاد دینی، فلسفی، اقتصادی، علمی و هنری در تمدن ایرانی مورد بررسی قرار گرفته است، اما با تأکید بر عوامل جغرافیایی و اکولوژیکی که در ویژگی خاص آن نقش داشته است».