مجموعه استنفورد 4

چکیده بیش از ٢٠٠ سال است که الگوی مدرنیت اروپایی در جامعه‌های غیر اروپایی همچون ترکیه و ایران تنها الگوی پذیرش مدرن‌سازی تلقی شده است. هر چند از آغاز قرن ٢٠ به بعد، ژاپن نمونه الهام‌بخشی بوده است از اینکه یک کشور غیر غربی چگونه می‌تواند «به پای غرب برسد‌» و حتی از آن پیشی بگیرد، تأثیر آن به عنوان یک الگو به راستی محدود مانده است. عصر مدرنیت در اروپا سرآغاز دوره نوینی بود که در آن فرد واحد اساسی ساختارهای جامعه مدرن محسوب می‌شد، به جای گروه یا جماعت که واحد اساسی جامعه دهقانی بود. طبیعی است که فردگرایی که دربردارنده آزادی و خودمختاری فرد بود مرزبندی تازه‌ای به وجود آورد که شامل ارتباط تازه فرد و حکومت بود. براساس این ارتباط تازه، فرد در جامعه مدرن، دست‌کم بنا بر قاعده، دیگر رعیت یا عامل شاه یا کشیش، سلطان یا شیخ خاصی با اقتدار الهی یا آمرانه نبود، بلکه فرد بر مبنای قواعد عقلانی و غیر شخصی‌ای عمل می‌کرد که به صورت قوانین عرضه می‌شد. اعطای حقوق سیاسی و قضایی جدید، از جمله حق نمایندگی، در واقع نتیجه این ارتباط تازه بود. پیدایش طبقه متوسط بازرگان و صنعتگر شهری پیوند جدایی ناپذیری با این فردگرایی داشت. کتاب «تجدد آمرانه» شامل مقالاتی درباره جامعه و دولت در دوره رضا شاه، خلافت، روحانیت و جمهوریت در ترکیه و ایران، ایران نو و زوال سیاست‌های حزبی در دوره رضا شاه و چند مقاله دیگر است. این کتاب برای اولین بار مسئله برخورد سنت و مدرنیتته را از زاویه‌ای جدید می‌کاود و به ریشه‌های تجدد آمرانه یا مدرنیت از بالا می‌پردازد.

نویسنده این کتاب ارزشمند عضو فرهنگستان علوم جمهوری آذربایجان ، از معدود دانشمندانی است که به طور خاص به تاریخ امپراتوری ماد و تـأثیر آن بر کشورهای خاور نزدیک باستان پرداخته است . « پادشاهی ماد » اولین و بزرگ‌ترین کتاب پروفسور اقرار حبیب اوغلو علی‌یف به همراه کتاب « تاریخ ماد » اثر ایوان میخایلوویچ دیاکونوف ، هنوز از جامع‌ترین و معتبرترین منابع مرجع تاریخ ماد در جهان محسوب می‌شوند . این کتاب از یازده فصل تشکیل شده است : گفتاری پیرامون منابع تاریخ ماد ، وضعیت طبیعی و جغرافیایی ماد باستان ، ماد و فلات ایران در عصر پارینه‌سنگی ، مسئله زبان‌ها و خاستگاه این قوم ، ماد و فلات ایران در عصر مس و مفرغ ، اولین شواهد مکتوب درباره ماد و مادها ، آغاز دولت ماد ، تحکیم و گسترش دولت ماد ، مادها و هجوم اقوام کوچ‌نشین و . . . . نویسنده در این کتاب از تمامی منابع موجود در حال حاضر برای بررسی مسائل مورد نظر بهره جسته است و در فصول آخر به مطالعه تاریخ ماد و جنگ‌های استیلاطلبانه مادها پرداخته است. او پس از تعیین علل سقوط دولت ماد ، در واپسین فصل اثر خود ، فصل یازده ، به بررسی دلایل تشدید مبارزات طبقاتی در امپراتوری کوروش _ کمبوجیه می‌پردازد و می‌کوشد ویژگی‌های کودتای گئوماته و همچنین قیام ماد را که در پی قتل گئوماته روی داد ، مشخص سازد .