مختارات من النصوص الثقافیة باللغة العربیة

بخشی از کتاب مبانی درست نویسی

«درباره زبان و نگارش فارسی تا کنون کتابها و مقالات فراوانی چاپ و منتشر شده است. تعدد و تنوع این همه کتاب و مقاله، بیانگر این نکته است که در نگارش زبان فارسی مشکلاتی وجود دارد. کتاب حاضر با عنوان «مبانی درست نویسی زبان فارسی معیار» قدمی کوچک در زمینه تذکر و رفع پاره‌ای از همین مشکلات است. در این کتاب کوشیده‌ایم بر اساس مبانی و اصول دستور زبان فارسی، پاره‌ای غلطهای مصطلح، مشهور و رایج در متون علمی فارسی را متذکر شویم. شواهد مثال غلطهای زبان فارسی، برگرفته از کتابها و مقالات علمی و پژوهشی است و از شواهد خودساخته کمتر استفاده شده است. تذکر این نکته لازم است، آنچه تحت عنوان «غلط» در سطح کلمه و جمله یاد شده، به دلیل کثرت کاربرد پاره‌ای از آنها در زبان گفتار و نوشتار امروز، و حتی در متون علمی، غلط بودن آنها باور نکردنی و دور از ذهن است؛ اما چون اصلی‌ترین دلیل معیار بودن هر زبان، تبعیت از ساختار حاکم بر همان زبان (دستور زبان) است، و هر گونه تخطی از قواعد دستوری در ساختمان کلمه، عبارت و جمله، خلاف معیار و هنجارهای زبان تلقی می‌شود، ما از خلاف معیارها، تحت عنوان «غلط» یاد کرده‌ایم.»

در بخشی از کتاب فرهنگ، هنر و توسعه می‌خوانیم

جامعه‌شناسان، مردم‌شناسان و تاریخ‌نگاران اغلب درخصوص بی‌توجّهی اقتصاددانان به فرهنگ در بررسی ‌عملکرد جوامع به‌طور اعم و فرایند توسعه به‌طور اخص اظهار‌نظر کرده‌اند. اگرچه می‌توانیم مثال‌های نقیضِ بسیار درخصوص غفلت اقتصاددانان از فرهنگ برشماریم، که دست‌کم با اَدم اسمیت، جان استیوارت میل یا آلفرد مارشال آغاز می‌شود؛ با این‌همه، به‌عنوان انتقادی کلّی، اتهام مورد بحث تاحدّ زیادی موجّه است. این غفلت (یا شاید به‌ کلامی صحیح‌تر، بی‌اعتنایی نسبی) ارزش جبران دارد، و اقتصاددانان می‌تو‌انند به‌نحوی ثمربخش به تأثیر فرهنگ بر اقتصاد و موضوع‌های اجتماعی بیشتر توجّه کنند. ضمن این‌که نهادهای توسعه مانند بانک جهانی، حتّا به این دلیل که چون به‌شکلی قاطع تحت نفوذ تفکّر اقتصاددانان و متخصّصان امور مالی‌اند، دست‌کم می‌توانند تاحدّی این غفلت را بازتاب دهند. به این ترتیب، شکّاکیت اقتصاددانان به نقش فرهنگ ممکن است به‌طور غیرمستقیم در نگرش‌ها و رویکردهای نهادهایی از قبیل بانک جهانی بازتاب یابد. جدا از این‌که غفلت مورد بحث تا چه حد جدّی است (و احتمالاً در این‌جا ارزیابی‌ها تفاوت دارد)، در تحلیل‌ توسعه، بُعد فرهنگی توسعه مستلزم بررسی دقیق‌تری است. مطالعه‌ی شیوه‌های متفاوت که می‌تواند بسیار متنوّع باشد به این دلیل اهمیّت دارد که در آن فرهنگ باید در بررسی چالش‌های توسعه، و در ارزیابی مقتضیات راهبردهای صحیح اقتصادی در نظر گرفته شود. با توجّه به‌ عنوان کتابی مهم و فوق‌العاده موفّق به سرپرستی و ویراستاری مشترک لارنس هریسن و سمیوئل هانتینگتن، موضوع این نیست که آیا فرهنگ اهمیّت دارد. به‌دلیل تأثیر فراگیر آن بر حیات انسان، فرهنگ باید اهمیّت داشته باشد. موضوع چه‌گونگی اهمیّت فرهنگ است نه این‌که آیا فرهنگ اهمیّت دارد. فرهنگ به چه شیوه‌های گوناگونی ممکن است بر توسعه اثر بگذارد؟ این تأثیرات را به چه نحو می‌توان بهتر دریافت، و سیاست‌های توسعه‌ را که صحیح به‌نظر می‌رسد، ممکن است به چه شیوه‌ای اصلاح کنند یا تغییر دهند؟