مردی هست که عادت دارد با چتر بکوبد تو سرم

معرفی کتاب سفر زمستانی

یک کمدی سیاه جذاب!... کتاب سفر زمستانی اثر املی نوتومب داستان مرد جوان پریشانی است که تصمیم گرفته بدون هیچ انگیزه‌ی جنایی یا تروریستی هواپیمایی را در فرودگاه پاریس بدزد و به برج ایفل بکوبد. نوزدهمین اثر نوتومب، رمانی کوتاه با روایتی جذاب، قصه‌ای پرکشش و شخصیت‌هایی عجیب و منحصربه‌فرد است.

درباره‌ی کتاب سفر زمستانی

مردی جوان در فرودگاهی در پاریس منتظر است سوار هواپیما شود، آن را برُباید و با تمام مسافرانش به برج ایفل بکوبد. او که زوییل نام دارد و به‌اندازه‌ی اسمش عجیب‌وغریب است، هیچ انگیزه‌ی سیاسی، جنایی یا تروریستی‌ای پشت کارش ندارد. او حین عبور از گیت و سوارشدن به هواپیما زندگی‌اش را مرور می‌کند تا انگیزه‌ی فاجعه‌ای که قرار است رقم بزند، لااقل برای خودش شفاف شود. شغل زوییل بررسی وضعیت برق یا گاز و تأسیسات ساختمان‌هاست و باید به خانه‌ها سر بزند و شرایطشان را وارسی کند. در یکی از این بازرسی‌ها به خانه‌ای می‌رود که دو دختر جوان ساکنش هستند. این دو کاملاً با هم فرق دارند: یکی از آن‌ها دختری زیبا و سرزنده است و دیگری زنی دیوانه و زشت. زوییل عاشق دختر زیبا می‌شود ولی این دو زن رابطه‌ی عجیبی با هم دارند و همیشه با هم هستند. زوییل علیرغم تلاشش نمی‌تواند از هم جدای‌شان کند... سفر زمستانی (The Winter Journey) نوزدهمین رمان املی نوتومب (Amelie Nothomb)، نویسنده‌ی پرکار بلژیکی است که در سال 2009 منتشر شده. او هرسال حتماً یک رمان منتشر می‌کند و طرفدارانش همیشه منتظر کتاب جدیدش هستند. در این رمان، همانطور که شرح دادیم، او داستان مرد شوریده‌ای را بازگو می‌کند که اتفاقات غریبی که برایش رخ‌داده باعث شده تصمیم بگیرد دست‌به‌کاری فاجعه‌بار بزند. داستان به‌صورت اول‌شخص و از زبان زوییل روایت می‌شود. او از زمان حضور در فرودگاه و آماده شدن برای پرواز شروع به صحبت در مورد زندگی‌اش می‌کند و هر آنچه از کودکی بر سرش آمده را می‌گوید. اما ماجرای اصلی داستان آشنایی او با دو زن و عشق او نسبت به یکی از آن‌هاست. قصه‌ی عاشقانه‌ای نامتعارف که او را به جنون می‌کشاند. کتاب سفر زمستانی رمانی کوتاه محسوب می‌شود و خیلی سریع داستانش را تعریف می‌کند. املی نوتومب راوی چیره‌دستی است و بدون اضافه‌گویی و حاشیه رفتن، داستان کمدی سیاه و خوش‌خوانی ارائه می‌دهد. شخصیت‌های او باوجود منحصربه‌فرد بودنشان قابل‌درک هستند و می‌توان با آن‌ها ارتباط برقرار کرد. آدم‌ها این داستان، از خانواده گرفته تا آدم‌های پیرامون زوییل، همگی به‌نوعی دیوانه هستند و دیوانگی و نامتعارف بودن صفت مشترک همه‌ی آن‌هاست زوییل در میان آن‌ها چاره‌ای ندارد، جز اینکه خودش هم‌دست به جنون‌آمیزترین کار ممکن بزند. عنوان رمان به قطعه‌ی موسیقی سفر زمستانی (به آلمانی: Winterreise) ساخته‌ی فرانتس شوبرت ارجاع می‌دهد. زوییل برای اینکه بر ترسش در هنگام هواپیماربایی غلبه کند دائماً به این سیکل آوازی فکر می‌کند. املی نوتومب نه فقط در کشورهای فرانسوی زبان که در دنیا هم نویسنده‌ی محبوبی به‌حساب می‌آید و کتاب‌هایش تا حالا به بیش از چهل زبان ترجمه‌شده‌اند. او در ایران هم مشتاقان زیادی دارد. ترجمه‌ی فارسی رمان سفر زمستانی او را بنفشه فریس‌آبادی به انجام رسانده و نشر چشمه منتشر کرده است.

در بخشی از کتاب موسم هجرت به شمال می‌خوانیم:

صدایش انگار از جهان دیگری به من می‌رسید. و شروع کرده بود به ترسیم سیمای وحشتناک مردی گرگ‌صفت که باعث خودکشی سه دختر و قتل یک زن شوهردار و همسر خویش شده بود، مردی خودخواه که همه‌ی زندگی‌اش تنها به دنبال لذت بوده است. در اثنای این از خود به در شدن‌ها بودم که ناگاه صدای استادم، پروفسور ماکسول فوسترکین را شنیدم که سعی می‌کرد از طنابِ دار نجاتم دهد، فریاد می‌کشید «مصطفا سعیدی وجود ندارد او توهم است. یک دروغ است. من از شما می‌خواهم که این دروغ را محکوم به قتل کنید.» اما من مثل کپه‌ی خاکستر سردشده‌ای بی‌حرکت نشسته بودم. پروفسور فوسترکین شروع به تصویر چهره‌ای از انسان نابغه‌ای کرد که شرایط او را به سوی قتل کشانده بود. قتل در لحظه‌ی غیرت و جنون. و سپس داستانی را از من که در سن بیست و چهارسالگی به هیئت استادیار اقتصاد در دانشگاه لندن تعیین شده بودم تعریف کرده و به آن‌ها گفت «آن هموند و شیلا گرینود از آن دست دخترانی بودند که به دنبال راهی برای مرگ می‌گشتند، آن‌ها در نهایت حتا اگر با مصطفا سعید هم برخورد نمی‌کردند، خودشان را می‌کشتند. آقایان و خانم‌ها، هیئت‌منصفه، مصطفا سعید انسان شریفی بوده که فرهنگ غرب بر عقل او تأثیر گذاشته، اما در عوض قلبش را نابود کرده است. این دو دختر را مصطفا سعید به قتل نرسانده بلکه ویروس بیماری مهلک هزارساله‌ای باعث قتل‌شان شده است.» به ذهنم رسید که بلند شوم و به آن‌ها بگویم "این ستم بر من و تلفیق امور نامربوط به همدیگر است. من آن‌ها را کشتم. من بیابان لم‌یزرعی هستم. من اتللو نیستم. من دروغم. چرا مرا به دار نمی‌زنید تا این دروغ را ریشه‌کن کنید!» اما پروفسور فوسترکین محاکمه را به درگیری میان دو جهان تبدیل کرد، که من یکی از قربانیان آن بودم. و قطار مرا به ایستگاه ویکتوریا برد و به دنیای جین موریس رساند.