معرفت شناسی اجتماعی : طرح و نقد مکتب ادینبورا

معرفی کتاب جستارهایی در قصه شناسی

کتاب جستارهایی در قصه شناسی نوشته محمد پارسانسب، مجموعه‌ای از بیست مقاله بلند و کوتاه است که به قصه‌های سنتی، به‌خصوص حکایات مثنوی و رمان‌های معاصر فارسی پرداخته‌ و آثار این حوزه را تحلیل و بررسی می‌کند.

درباره کتاب جستارهایی در قصه شناسی:

قصه‌ها را می‌توان به عنوان همزادی برای انسان به شمار آورد و همراه او از درون غارها تا عرصه فضاهای مجازی گذر کرد، داستان‌ها فرهنگ و تمدن قوم‌های مختلف ایرانی را در بر می‌گیرند و احساسات و عواطف بشر را تجلی می‌بخشند. در بسیاری اوقات وسیله‌ای برای سرگرمی و فراغت آدمی و گاهی همانند قصه‌های شهرزاد ابزاری برای کنترل سرکشی‌ها و تندخویی‌های انسان بوده‌اند. قصه‌ها اغلب از فرهنگ شفاهی جوامع تأثیر پذیرفته‌ و به شکل منثور روایت شده‌اند و بیانگر تفکرات، خواسته‌ها و احوالات طبقات متفاوت جامعه، به‌ویژه طبقه ضعیف هستند. از این رو گاهی می‌توانند بستری برای اندیشه‌ورزی و ادراک بشر باشند و تفکرات نیکی را درون انسان‌ها پرورش دهند، یا زمانی دیگر بازگوکننده سلطه تفکر جبری و حذف اندیشه از عرصه زندگی ایرانی هستند و بستری برای ارائه ایدئولوژی فراهم می‌آورند و در زمانی دیگر تصاویری زیبا از ارتباط انسان با خداوند را در قالب داستان‌های عرفانی به نمایش می‌گذارند. بخشی دیگر از قصه‌ها نیازهای عاطفی انسان را به تصویر می‌کشند و داستان‌های عاشقانه می‌آفرینند و در نهایت برخی دیگر نشان‌دهنده فرهنگ عامه و بینش مردم کوچه و بازار هستند. نویسنده نام کتاب جستارهایی در قصه شناسی (Essays in Storytelling) را با توجه به روح غالب نوشته‌ها و بیشتر بودن مقاله‌های مربوط به داستان و قصه انتخاب کرده است. برخی از این نوشته‌ها از وجهی نظری برخوردارند و برخی دیگر جنبه عملی دارند که در آن‌ها با رویکردی خاص به نقد و تحلیل متنی روایی پرداخته شده است. مطالعه قصه‌های سنتی به‌خصوص داستان‌های درخشان مثنوی، بخش زیادی از حجم کتاب را در بر می‌گیرند و همچنین چندین مقاله هم به آثار داستانی معاصر به‌خصوص رمان فارسی اختصاص یافته‌اند.