منشا عالم حيات انسان زبان

زيباشناسي سخن پارسي" مجموعه‌اي سه جلدي است که هر يک از کتاب‌هاي آن به بررسي يکي از سه قلمرو اصلي زيباشناسي سخن، بيان و معاني و بديع، مي‌پردازد. اين دومين کتاب از آن مجموعه است و به معاني، " دانش حال‌هاي سخن" ويژگي يافته است. بخش اول کتاب به تعريف و شناخت کلي دانش معاني پرداخته و در بخش‌هاي از آن هشت زمينه‌ي اصلي دگرگوني‌هاي جمله به تناسب با موقعيت و مخاطب، که موضوع اين دانش است، يک‌يک بررسي مي‌شوند. برابرهاي پارسي تازه‌اي که براي اصطلاحات اين فن پيشنهاد شده‌اند در واژه‌نامه‌ي پاياني آمده‌اند و براي خوانندگاني که از آن به عنوان متن درسي استفاده مي‌کنند پرسش‌هايي نيز در پايان کتاب افزوده شده است.

نویسنده در کتاب مهمترین مقوله های مربوط به نظریه را مطرح و بررسی کرده همچنین دیدگاه های گوناگون درباره هر یک را معرفی می کند. او از نقش نظریه در اندیشه درباره ادبیات، هویت انسانی، و قدرت زبان سخن می گوید و از این رهگذر، خواننده را با اندیشه های مربوط به دو دهه گذشته آشنا می کند. نویسنده یادآور می شود: نظریه میل به سلطه را در شما برمی انگیزد: امیدوار می شوید که با خواندن نظریه مفاهیمی را فراچنگ آورید که بتوانید به مدد آنها پدیده هایی را که به شما مربوط میشوند نظم دهید و درک کنید. اما نظریه سلطه را امکان ناپذیر میسازد، علتش هم فقط این نیست که همیشه چیزهای بیشتری هست که باید دانست. علت دیگرش، که دقیق تر... است این است که نظریه خود یعنی چون و چرا کردن در نتایج حاصله و فرضهایی که نتایج بر آنها بنا شده اند. ذات نظریه پنبه کردن رشته هاست، چون در مقدمات و مفروضات تردید میکند، در چیزهایی که فکر می کردید می دانید، بنابراین تاثیرات نظریه قابل پیش بینی نیستند. سلطه پیدا نکرده اید، اما همان جایی هم که قبلا بودید نیستید. در خوانده های خود به طرقی جدید تامل می کنید. پرسشهای متفاوتی دارید که بپرسید، و مفهوم ضمنی پرسشهایی را که در مورد خوانده هایتان مطرح می کنید بهتر درک می کنید. مباحث اصلی کتاب ذیل این موضوعات طرح شده است: نظریه چیستŒ، ادبیات چیست و آیا اهمیت داردŒ، ادبیات و مطالعات فرهنگی، زبان، معنا، تفسیر، فن بیان، بوطیقا، و شعر، روایت، زبان کنشی و هویت، هم ذات پنداری، و سوژه. پیوست کتاب نیز درباره مکتبها و جنبشهای نظری است. واژه نامه فارسی به انگلیسی و نمایه متن در انتهای کتاب آمده است.