منم تیمور جهانگشا

رمان «مادرم دوبار گریست»، یکی از مهم‌ترین آثار ابراهیم یونسی است که برای بار نخست در سال 1377 منتشر شد. این رمان، روایتی واقع‌گرایانه از زندگی یک پسر نوجوان کرد است. در این اثر همراه با زندگی و سیر تحول پسر جوان – شیرویه – نگاهی انتقادی به مسائل اجتماعی در فرهنگ ایران شده است. شیرویه فرزند روستا است، روستایی مرزی در حوالی کردستان. پدرش رشیدخان از بزرگان روستا و مادرش گلزار، زنی بزرگ‌منش است. روستا تحت‌نظر پاسگاه مرزی اداره می‌شود و درجه‌داران پاسگاه با چراغ‌سبز رشیدخان هرازچندگاهی به غارت مال و جان و نوامیس روستا دست می‌زنند. شیرویه و مادرش با این رفتار رشیدخان مخالف‌اند و در کشاکش داستان در نهایت منجر به اعدام رشیدخان می‌شوند. پس از مرگ پدر، روزگار مهاجرت و خانه‌به‌دوشی شیرویه و مادرش شروع می‌شود و رمان مسائل اصلی‌اش را پی‌ریزی می‌کند. مسئله‌ی اصلی رمان «مادرم دوباره گریست»، مواجه با جهان بیگانه و امر بیگانه است. اینکه من یا ما که هستیم و بیگانگان چه کسانی هستند. تقابل قومیت‌های مختلف که در یک قرن اخیر بسیار بر شدتش افزوده‌شده است، مسائل مهمی هستند که در زمانه‌ی این روایت از مهم‌ترین مسائل بوده است. شیرویه در شهری جدید با مردمی جدید روبه‌رو می‌شود که حتی با گویش متفاوتی صحبت می‌کنند؛ ولی علی‌رغم دانسته‌هایش این مواجه اصلا ترسناک و عذاب‌آور نیست، بلکه موجب خوشایند این نوجوان و مادرش می‌شود. حتی در ادامه وقتی شیرویه باز به روستایش باز می‌گردد، دیگر حس تعلق خاطر و امنیتی قبلی را ندارد. داستان به‌خوبی با تحول شخصیت شیرویه پیش می‌رود و در یک چرخش جالب در پایان داستان، یک حسن‌ ختام جالب را پیش‌روی مخاطب قرار می‌دهد. ابراهیم یونسی که خود اصالت کرد دارد و مدتی هم جزو مقامات دولتی کردستان بوده با اشراف به موضوعات شهر و دیار خود و خلق روایتی ساختارمند، رمان رئالیستی جالبی خلق کرده که نیم‌نگاهی به موضوعات اجتماعی نیز دارد. یونسی یکی از اولین کسانی است که به آموزش داستان‌نویسی در ایران پرداخت و یکی از اولین کتاب‌ها در این زمینه را منتشر کرد. .

کتاب پروفسور عاشق اثر برجسته‌ای از پل استر، نویسنده مشهور آمریکایی، است که در سال 2023 منتشر شد. این رمان، داستان زندگی سیمور باومگارتنر، مردی 72 ساله را روایت می‌کند که پس از مرگ همسرش آنا، با چالش‌های عمیق عاطفی و وجودی مواجه می‌شود. استر با نثری روان و سلیس، خواننده را به درون ذهن و ضمیر باومگارتنر می‌برد. او با مهارت خاصی جریان سیال ذهن شخصیت اصلی را به تصویر می‌کشد و خواننده را در سفری احساسی و فلسفی همراه می‌کند.داستان با تأملات باومگارتنر درباره زندگی، مرگ، عشق و معنای وجود آغاز می‌شود و به تدریج به گذشته او سفر می‌کند. یکی از نقاط قوت کتاب، شخصیت‌پردازی لایه ای و چندبعدی بامگارتنر است. استر با ظرافت تمام، لایه‌های مختلف شخصیت او را آشکار می‌کند و تصویری صادقانه و گاه دردناک از یک انسان در مواجهه با پیری و تنهایی ارائه می‌دهد. خواننده شاهد کشمکش‌های درونی باومگارتنر، خاطرات شیرین و تلخ او از زندگی مشترک با آنا، و تلاش‌هایش برای یافتن معنا در زندگی پس از فقدان همسرش است. استر در این رمان به موضوعات مهمی چون زندگی کنار خانواده و تأثیر گذشته بر زمان حال می‌پردازد. او با مهارت، خاطرات کودکی باومگارتنر، روابط پیچیده‌اش با خانواده، و تجربیات زندگی‌اش را در هم می‌آمیزد تا ابعادی از شخصیت اصلی ارائه دهد. یکی دیگر از جنبه‌های قابل توجه کتاب، پرداختن به نقش هنر و ادبیات در زندگی است. باومگارتنر، که خود استاد پدیدارشناسی و نویسنده‌ی مشهور ۷۱ ساله‌ای بازنشسته است، از طریق شعر و ادبیات با احساسات و افکار خود کنار می‌آید. این جنبه از داستان، نگاه جالبی درباره قدرت هنر در التیام بخشیدن و معنا بخشیدن به زندگی ارائه می‌دهد. استر همچنین به موضوع سوگ و چگونگی مقابله با آن می‌پردازد. او با دقت و حساسیت، فرآیند پیچیده سوگواری و تلاش برای ادامه زندگی پس از فقدان عزیزان را به تصویر می‌کشد. این جنبه از داستان، به ویژه برای خوانندگانی که تجربه مشابهی داشته‌اند، می‌تواند بسیار تأثیرگذار و همدلی‌برانگیز باشد. نثر استر در این کتاب، مانند آثار قبلی‌اش، موجز و در عین حال عمیق است. او با استفاده از جملات کوتاه و دقیق، احساسات و افکار پیچیده را به شکلی قابل فهم بیان می‌کند.رمان «پروفسور عاشق» اثری قدرتمند و تأثیرگذار است که به مسائل اساسی زندگی می‌پردازد. این کتاب تصویری صادقانه و بی غل و غش از تجربه پیری، تنهایی و جستجوی معنا در زندگی ارائه می‌دهد.