مُرده ریگ

در سال‌ ۴۷۶ میلادی‌ رومولوس‌ آوگستولوس‌ سرنگون‌ شد و نخستین‌ پادشاه‌ از یک‌ سلسله‌ پادشاهان‌ غیررومی‌ جای‌ او را گرفت‌ و بدین‌ ترتیب‌ به‌ امپراتوری‌ روم‌ پایان‌ داد. هر چند این‌ سقوط‌ پادشاهی‌ تنها نیمه‌ غربی‌ امپراتوری‌ را تحت‌ تأثیر قرار داد. بخش‌ شرقی‌ که‌ امپراتور خود را داشت‌ یک‌ هزار سال‌ دیگر دوام‌ آورد. این‌ امپراتوری‌ روم‌ شرقی‌ را بعدها تاریخ‌نویسان‌ امپراتوری‌ بیزانس‌ نامیدند. امپراتوری‌ بیزانس‌ در تمام‌ دوره‌ قرون‌ وسطی‌ تداوم‌ یافت‌. دوره‌ای‌ در تاریخ‌ اروپا که‌ از حدود سال‌ ۵۰۰ تا تقریباً ۱۵۰۰ به‌ طول‌ انجامید. تنها در سال‌ ۱۴۵۳ بود که‌ ترک‌های‌ عثمانی‌ با تسخیر این‌ امپراتوری‌ به‌ عمر آن‌ پایان‌ دادند. این‌ امپراتوری‌ در بیش‌تر دوران‌ موجودیت‌ طولانی‌ خود عمده‌ترین‌ قدرت‌ اروپایی‌ بود. در زمانی‌ که‌ جنگ‌سالاران‌ بَربَر برای‌ ایجاد پادشاهی‌های‌ خود در امپراتوری‌ از هم‌ پاشیده‌ روم‌ غربی‌ می‌جنگیدند و زورآزمایی‌ می‌کردند، امپراتوری‌ بیزانس‌ در اوج‌ شکوفایی‌ بود که‌ مرکز هنر و دانش‌ و معرفت‌ باقی‌ ماند.

آلبا د سس پدس رمان‌نویس ایتالیایی نماینده‌ای از زنان نسل خود است . موضوع مشترک همه آثار این نویسنده به نوعی زن ایتالیایی سال‌های میانی قرن بیستم است و این سال‌ها جنگ جهانی دوم و چندین سال پس از آن را در بر می‌گیرد . کشمکش پنهان و آشکار زنان این آثار با فضای عاطفی ناهمگون زندگی خانوادگی و زندگی اجتماعی و سرانجام شکست یا پیروزی ، یکی از جذابیت‌های درونمایه‌ای رمان‌های پدس است . آلبا د سس پدس طرح اولیه این کتاب را در سال ١٩٣٩ با عنوان «رمان کوبایی» نوشت ولی نوشتن آن را در دهه هفتاد آغاز کرد و عنوان آن را هم «جزیره» گذاشت . در سال ١٩٧٧ در ملاقاتی با فیدل کاسترو در کوبا از او سئوال می‌کند چطور توانسته در آن مدت کوتاه آن همه کارهای مفید برای کوبا انجام دهد . کاسترو هم در جوابش می‌گوید : «با عشقی بزرگ» . آلبا نیز از آن جمله الهام می‌گیرد و عنوان قطعی کتاب خود را «با عشقی بزرگ» می‌گذارد . این کتاب متأسفانه به دلیل مرگ نابهنگام نویسنده نیمه تمام می‌ماند . کتابهای زیادی تا کنون از این بانوی نویسنده ایتالیایی منتشر شده است. داستانهایی همچون «عذاب وجدان» ، «درخت تلخ» ، «عروسک فرنگی» ، «تازه عروس» ، «هیچ یک از آن‌‌ها باز نمی‌گردد » و «یک دسته گل بنفشه» که همگی آنها را بهمن فرزانه به فارسی ترجمه کرده است . کتاب «با عشقی بزرگ» با تصاویری دیدنی از «آلبا دِ سس پدس» در ٨٨ صفحه راهی بازار نشر شده است .

مجموعه داستان های عامه آفرینش شاهنامه اثر گرانقدر حکیم فردوسی توسی به روزگاری سلطان محمود غزنوی ، در سرنوشت مردمان ایران تأثیری شگرف داشت . در تاریخ ایران کم‌تر رویدادی وجود دارد که به قدر شاهنامه فردوسی بر زبان و فرهنگ و تاریخ این سرزمین تأثیرگذار بوده باشد . دامنه این تأثیرات به روزگار ما کشیده شده و همچنان ادامه دارد . هر رویداد شگرفی در پیرامون خود انبوهی افسانه ایجاد می‌کند و موجب خلق روایات گوناگون می‌شود . بی‌سبب نیست که درباره زندگی و شخصیت فردوسی ، خلق شاهنامه ، رابطه او با دربار هنرپرور سلطان محمود و فرجام زندگی شاعر روایات مختلف خلق شده است . فردوسی که شاعری ایران‌دوست ، عدالتخواه با نگرشی جهانی در باب انسان است ، داستان‌های ملی ایران را در نهایت انصاف به شعر تبدیل می‌کند . همان‌طور که روایت شده ، بی آن‌که چیزی به اصل موضوع اضافه کند یا از اصل روایت چیزی بکاهد ، در کمال امانتداری داستان‌های ملی ایرانیان را از منشور خلاق ذهن خود می‌گذراند . در جایگاه خلاق‌ترین شاعر همه دوران‌ها حماسه و تراژدی ، اسطوره و عشق و رزم ، داد و بیداد را بازآفرینی می‌کند و در این بازآفرینی از همه حکمت روزگار خود و روزگاران پیش از خود بهره‌ها می‌گیرد . فردوسی است که می‌سراید : شب تیــره و تــیغ رخشان شــده زمــین همچو لـعل بدخشان شده ز بس دار و گیر و ز بس موج خون تو گفتی شفق ز آسمان شد نگون این نمونه تصویر شاعرانه از جنگ ، زاییده طبع و ذهن شاعرانه اوست که او را از دیگر شاعران عصر خود و دیگر اعصار متمایز می‌کند . کتاب « بَرزو نامه » روایت دیگری از شاهنامه است به زبان کُردی که به همت منصور یاقوتی ترجمه و راهی بازار نشر شده است .