نوشته های پراکنده

"دولت و جامعه در ایران" اثری است که دکتر "محمدعلی همایون کاتوزیان" آن را با نگاه ویژه به "ان‍ق‍راض ق‍اج‍ار و اس‍ت‍ق‍رار پ‍ه‍ل‍وی" به رشته ی تحریر درآورده است. نویسنده معتقد است که مطالعاتی که پیرامون وضعیت سیاسی و اجتماعی و دولتی ایران صورت می گیرد، عمدتا بر مبنای تئوری هایی است که جهت مطالعه و بررسی جوامع اروپایی به وجود آمده اند و به همین دلیل در تشریح و تببین رویدادهای اجتماعی و تاریخی ایران به وسیله ی این نظریات دچار مشکل می شویم. بر این اساس دکتر "محمدعلی همایون کاتوزیان" که خود از پژوهشگران نام دار ایرانی در حوزه ی تاریخ، اقتصاد و سیاست است و در سمت استادی موسسه ی شرق شناسی آکسفورد فعالیت می کند، در کتاب "دولت و جامعه در ایران" نظریه ای نوین و متفاوت عرضه می کند که مطابق آن، تاریخ سیاسی ایران به صورت پیوسته میان استبداد و هرج و مرج در تناوب است. "همایون کاتوزیان" این مساله را با پشتیبانی شواهد و مدارک تطبیقی از تاریخ ایران و اروپا به طور مفصل و کامل، تجزیه و تحلیل می کند. این شواهد پیرامون مسائلی همچون مالکیت، مشروعیت، قانون، عصیان، هرج و مرج و تحریکات اجتماعی جمع آوری شده اند و در کتاب "دولت و جامعه در ایران" موشکافی می شوند. با نگاه به مسائل ذکر شده، از این نظریه به عنوان الگویی در جامعه شناسی تاریخی کشور در بستر رخدادهای اواخر قرن نوزدهم ایران استفاده می شود و شواهد متعددی در تایید آن دیدگاه از اتفاقات این بازه ی زمانی نسبتا کوتاه به دست می آید. به این جهت می توان گفت نظریه ی مطرح شده در کتاب "دولت و جامعه در ایران" جهت درک و کاوش رویدادها و دگرگونی های اجتماعی و سیاسی ایران در دوره ی مد نظر بسیار کاربردی است.

"اقتصاد سیاسی ایران" اثری است به قلم "محمدعلی همایون کاتوزیان" که "محمدرضا نفیسی" و "کامبیز عزیزی" کار ترجمه ی آن را بر عهده داشته اند. دکتر "محمدعلی همایون کاتوزیان" در این اثر "اقتصاد سیاسی ایران" را "از مشروطیت تا پایان سلسله پهلوی" مورد بررسی قرار داده است. این پژوهش مستند و کارشناسی شده، دگرگونی های "اقتصاد سیاسی ایران" را در کنار پستی و بلندی های سیاسی، اجتماعی و تاریخی آن تجزیه و تحلیل می کند و گزارشی مستدل و متقن به علاقه مندان جامعه شناسی سیاسی و اقتصادی ارائه می دهد. "محمدعلی همایون کاتوزیان" این تحولات را در چهار بخش عمده تشریح می کند. بخش نخست با عنوان دولت و انقلاب، دورنمای تاریخی این مفاهیم را مطرح می کند و شیوه های تولید را، خواه فئودالیسم باشد یا استبداد، در کنار تغییر و تحولات قرن نوزدهم و انقلاب مشروطه و دوره ی رکود، زیر ذره بین قرار می دهد. در بخش دوم دولت به موازات ضدانقلاب بررسی می شود و پیش درآمدی از ضدانقلاب استبدادی، حکومت شبه مدرن مطلق و پدیدار شدن و ساقط شدن استبداد شبه مدرنیستی ارائه می شود. بخش سوم به دموکراسی در کنار مفهوم دیکتاتوری می پردازد و علاوه بر اشغال و فترت، جریانات نهضت ملی ایران نظیر ملی شدن صنعت نفت را به همراه دیکتاتوری سیاسی و لیبرالیسم اقتصادی تجزیه و تحلیل می کند. در بخش چهارم کتاب "اقتصاد سیاسی ایران" از "محمدعلی همایون کاتوزیان" که بخش نهایی آن نیز هست، استبداد نفتی و عواملی که زمینه ی آن را فراهم نمودند، نظیر بحران های اقتصادی، عدم ثبات سیاسی و نبرد قدرت ها بررسی می شود و علاوه بر آن به اصلاحات ارضی و بازرگانی و روابط خارجی ایران نیز پرداخته می شود.

"اندر آداب نوشتار" اثری است به قلم "جعفر مدرس صادقی" که در بخش اول آن به موضوع دستور زبان می‎پردازد. وی مطالب این قسمت را با بیانی سرگرم‌کننده و گیرا آغاز می‌کند و تاریخ نسبتا کامل و آموزنده‌ای از دستور زبان فارسی و دخالت‌ها و دگرگونی‌هایی که از قدیم تا امروز در آن صورت گرفته است، ارائه می‌کند. "اندر آداب نوشتار" از "جعفر مدرس صادقی" یک تاریخچه‌ی منحصر به فرد و قابل توجه است. وی با توجه به دیدگاه‌های فراوان تا به امروز، موضوع را از منظر تاریخی بررسی کرده و در مجموع پیشنهاداتی برای تقویت خط فارسی ارائه کرده است. برخی نکات در بخش نخست کتاب، اساس مطالب بعدی آن در نظر گرفته شده است. در "اندر آداب نوشتار" نشان داده شده که مطالعه املای فارسی در دوره‎های مختلف بیانگر این امر است که در آغاز، به ویژه در نوشته‌های قرن پنجم، املای فارسی رویکردی نسبتا منطقی و دقیق و نزدیک به شیوه‌ای امروزی داشته است. اگر درست نوشتن به فارسی برای شما اهمیت دارد، کتاب "اندر آداب نوشتار" از "جعفر مدرس صادقی" یک اثر کاملا ضروری برایتان محسوب می‎شود. این کتاب در زمینه آداب نوشتن برای آموزش نگارش صحیح و املای فارسی تدوین شده است. متن و گفتار، تصحیح نسخ خطی، تداوم و تفکیک خط، پیوسته و جدانویسی، اصول مختلف نگارشی و... تنها تعدادی از موضوعاتی هستند که در این کتاب مورد بحث قرار گرفته است. در واقع در خط و نگارش فارسی، موارد اختلاف نظر زیادی وجود دارد و هر متخصص و مربی روش خاص خود را دارد و هرکسی ترجیح می‌دهد با زبان فارسی مطابق میل خود رفتار کند! اما در "اندر آداب نوشتار"، "جعفر مدرس صادقی" برخی از استانداردترین روش‎های نوشتار را معرفی می‎کند و مخاطب را از سرگردانی نجات می‌دهد.