هنر به منزلۀ تجربه

ژاک رانسیر در کتاب کلام خاموش پرسش از چیستی ادبیات را از نو طرح می‌کند. ظاهراً همگان تصور روشنی از ادبیات دارند، اما بر سر تعریف آن اجماعی وجود ندارد. رانسیر به جای آن‌که تعریفی نو از ادبیات ارائه کند به لحظه‌ی شکل‌گیری این اصطلاح جدید رجوع می‌کند تا آن را در متن یک تغییر ادراکی ژرف جای دهد. به دنبال این تغییر، نظم سلسله‌مراتبیِ حاکم بر موضوع‌ها و ژانرهای ادبی که بنای بوطیقای کهن را تشکیل می‌داد فرو می‌ریزد و جای خود را به نوعی برابری ریشه‌ای میان موضوع‌ها و از هم گسستن ژانرها می‌دهد که بر اثر آن هر چیزی می‌تواند از ظرفیت ادبی برخوردار باشد و هیچ موضوعی نمی‌تواند فرم یا سبک خاص خود را تحمیل کند. این برابری ریشه‌ای مبنای آشوبناک ادبیات در مقام پدیده‌ای نوظهور و ناکامل است و از ادبیات موجودی دوپاره و متناقض می‌سازد که دائم در پی رسیدن به انسجام و غلبه بر تعارض‌های درونی و بیرونی خود است. تحلیل پردامنه‌ی رانسیر، که از یک سو تا افلاطون و ارسطو کشیده می‌شود و از سوی دیگر به ایدئالیسم آلمانی و جنبش رمانتیسم می‌رسد، چارچوب نظری جدیدی برای فکرکردن به تاریخ هنر و ادبیات از خلال همین تعارض‌ها و تضادها فراهم می‌کند. در این چارچوب جدید، مسائل ریشه‌داری چون نسبت میان هنر پیشرو و سیاست رهایی‌بخش، هنر برای هنر و هنر در مقام بیان اجتماع، و نسبت میان هنر و زندگی از نو طرح می‌شوند و صورتی تازه پیدا می‌کنند. رانسیر در کلام خاموش موشکافی‌های نظری خود را با تفسیرهای بدیعی از آثار نویسندگانی چون فلوبر، بالزاک، مالارمه و پروست همراه کرده است.

کلام خاموش (درباره ادبیات و تناقض‌هایش) - انتشارات نی

این کتاب، روایت تجربه‌های نابی از حرکت یک نظام آموزش از سنتی به معمولی (پداگوژیک) است. محتوای این اثر عمدتاً حاصل تجربه‌هایی است که نویسندگانش در مدرسه‌ی جورج وبسترِ کانادا در آن‌ها دخیل بوده‌اند و همچنین تجربه‌هایی که در سایر مدارس شهر و کل نظام آموزشی شکل گرفته است. پنجره‌ای کوچک به تحولاتی که حرکت از نظام نخبه‌گرا به نظام آموزش معمولی را در مدارس کانادا رقم زده است و بخش کوچکی از تلاش‌هایی که در کانادا در همکاری بین حکومت، نهاد آموزش عمومی، مدرسه و خانواده شکل گرفته تا نظام آموزش عمومی به‌گونه‌ای آرام اما مستمر، به نیازهای واقعی و طبیعی دانش‌آموزان نزدیک شود… در این کتاب می‌بینیم که بازیگران حوزه‌ی آموزش چقدر آرام و مصمم پیگیر تحولات بوده‌اند و چگونه با مشارکت اجتماعی مسئولانه، از پسِ حل مسائل مهم به‌خوبی برآمده‌اند. همچنان که می‌بینیم در مسیر این تحولات چه مقاومتی از طرف خانواده‌ها و سایر نهادهای مدنی بوده و چگونه آن مقاومت‌ها آرام‌آرام و با گفت‌وگو حل شده است. درواقع این کتاب پنجره‌ی امیدبخشی به سوی امکان‌پذیری تحول می‌گشاید.

فراتر از مرزهای آموزشی (چگونه مدارس می‌توانند فرزندان ما را برای رویارویی با چالش‌های آینده آماده کنند؟) - انتشارات نی