هوای تازه

معرفی کتاب رهایی بشر. فریبرز رئیس دانا از جان‌های عزیز و مبارکی بود که در زمانه‌ی منحوس پاندومی کرونا ازدست شد. نویسنده‌ی ادیب و اقتصاددان و نظریه‌پردازی که بی‌وقفه در راه آزادی، عدالت، برابری و آگاهی می‌کوشید، می‌نوشت، سخنرانی می‌کرد و درس می‌داد. این متفکر مارکسیست چنان آزادی و عزت انسان و به خاصه طبقه‌های فرودست را با تمام وجودش می‌خواست که لحظه‌ای دست از مبارزه از طریق آگاهی‌بخشی دست برنداشت. کتاب «رهایی بشر: عدالت، آزادی و دولت» یکی از همان‌ تلاش‌های سترگ و به ثمر نشسته‌ی او بر محور همین آگاهی‌بخشی است که پس از درگذشتش به صورت کامل منتشر شده است. رئیس‌دانا این کتاب را در جهت به‌هم ریختن همه‌ی آن روایت‌های دشمنان آزادی، همان نئولیبرال‌های داخلی و خارجی نوشته که همواره با اهرم‌های رسانه‌ای عظیم‌شان هرچه دروغ خواسته‌اند به خورد همگان داده‌اند و سوسیالیسم را دشمن آزادی و دموکراسی معرفی کرده‌اند. رهایی بشر با طرح و برنامه‌ای جامع و نظام‌مند، با زبانی شیوا و همه‌فهم، پله‌پله مخاطب را با خودش پیش می‌برد و ضمن نشان دادن همه‌ی دروغ‌های تاریخی بندگان سرمایه‌داری، دستاوردهای سوسیالیسم را در هر فرمی که تاکنون وجود داشته پیش رو می‌گذارد. رهایی بشر رساله‌ای عظیم است که همه‌ی ما به آن نیاز داشتیم، برای فهم جای‌گاه‌مان در تاریخ، هرآنچه امروز هستیم و چشم‌اندازی که پس‌از‌این باید ببینیم و در پی تحققش باشیم. . . .

رمان «مادرم دوبار گریست»، یکی از مهم‌ترین آثار ابراهیم یونسی است که برای بار نخست در سال 1377 منتشر شد. این رمان، روایتی واقع‌گرایانه از زندگی یک پسر نوجوان کرد است. در این اثر همراه با زندگی و سیر تحول پسر جوان – شیرویه – نگاهی انتقادی به مسائل اجتماعی در فرهنگ ایران شده است. شیرویه فرزند روستا است، روستایی مرزی در حوالی کردستان. پدرش رشیدخان از بزرگان روستا و مادرش گلزار، زنی بزرگ‌منش است. روستا تحت‌نظر پاسگاه مرزی اداره می‌شود و درجه‌داران پاسگاه با چراغ‌سبز رشیدخان هرازچندگاهی به غارت مال و جان و نوامیس روستا دست می‌زنند. شیرویه و مادرش با این رفتار رشیدخان مخالف‌اند و در کشاکش داستان در نهایت منجر به اعدام رشیدخان می‌شوند. پس از مرگ پدر، روزگار مهاجرت و خانه‌به‌دوشی شیرویه و مادرش شروع می‌شود و رمان مسائل اصلی‌اش را پی‌ریزی می‌کند. مسئله‌ی اصلی رمان «مادرم دوباره گریست»، مواجه با جهان بیگانه و امر بیگانه است. اینکه من یا ما که هستیم و بیگانگان چه کسانی هستند. تقابل قومیت‌های مختلف که در یک قرن اخیر بسیار بر شدتش افزوده‌شده است، مسائل مهمی هستند که در زمانه‌ی این روایت از مهم‌ترین مسائل بوده است. شیرویه در شهری جدید با مردمی جدید روبه‌رو می‌شود که حتی با گویش متفاوتی صحبت می‌کنند؛ ولی علی‌رغم دانسته‌هایش این مواجه اصلا ترسناک و عذاب‌آور نیست، بلکه موجب خوشایند این نوجوان و مادرش می‌شود. حتی در ادامه وقتی شیرویه باز به روستایش باز می‌گردد، دیگر حس تعلق خاطر و امنیتی قبلی را ندارد. داستان به‌خوبی با تحول شخصیت شیرویه پیش می‌رود و در یک چرخش جالب در پایان داستان، یک حسن‌ ختام جالب را پیش‌روی مخاطب قرار می‌دهد. ابراهیم یونسی که خود اصالت کرد دارد و مدتی هم جزو مقامات دولتی کردستان بوده با اشراف به موضوعات شهر و دیار خود و خلق روایتی ساختارمند، رمان رئالیستی جالبی خلق کرده که نیم‌نگاهی به موضوعات اجتماعی نیز دارد. یونسی یکی از اولین کسانی است که به آموزش داستان‌نویسی در ایران پرداخت و یکی از اولین کتاب‌ها در این زمینه را منتشر کرد. .

معرفی کتاب در جستجوی زبان نو. چنین به نظر می رسد که دانش هنرهای تجسمی به رغم گسترش نسبی این هنرها هنوز در جامعه ما از وسعت و عمق لازم برخوردار نیست. تاثیر منفی این کاستی را در عرصه های مختلف نقد هنری از تحلیل و نقد تا فعالیت های خلاقه می توان ملاحظه کرد. خصوصا در آنجا که هنرمند یا منتقد و یا تماشاگر به هنر نوین می پردازد، اهمیت توسعه و تعمیق شناخت هنری آشکارتر می شود. زیرا در این مورد روشی معین در «دیدن»، و مساله زبانی جدید پیش می آید که دست کم دانشی مناسب را در زمینه های تاریخی، زیبایی شناسی، و فنی می طلبد. انگیزه تدوین کتاب حاضر از همین نیاز برآمده است. در جستجوی زبان نو در پی جوابی به این پرسش است که چرا دانش هنرهای تجسمی در جامعه ما از وسعت و عمق لازم برخوردار نیست. کوشش نویسنده ی فرهیخته ی این اثر بر آن بوده تا تحول هنر نقاشی در دوره ای معین و با توجه به مسائل هنری، اجتماعی و تاریخی را بازنموده، ارتباط این جنبه ها و نقش موثر عوامل عینی و ذهنی در پیدایی سبک های جدید نقاشی را توضیح دهد. . .

معرفی کتاب حاجی بابا در لندن :جلد دوم سرگذشت حاجی بابا کتاب حاجی بابا در لندنبا عنوان فرعی دنباله سرگذشت حاجی بابای اصفهانی، جزئیات سفر حاجی بابا به انگلیس و هشت ماه اقامت در آنجا است. موریر با شوخ طبعی فرهنگ فارسی و انگلیسی را نشان داده است. با سبک و لحنی منحصر بفرد. و اگر انگلیسی ها از نظر آزادی و رفتار با زنان بهترین به نظر می رسند ، با این وجود موریر از نظر شلوغی ، هوای کثیف و وسواس درمورد پول و ارتباطات آنها را کاملا منحرف می کند. ازدواج بسی جوان و زیبا ، با بقالی چاق ، پیر ، اما ثروتمند که به اجبار خانواده اش انجام شده است ، فرق چندانی با تعداد زیادی از زنان ایرانی ندارد ، فقط بخاطر داشته باشید که این کتاب در اوایل دهه 1800 نوشته شده است. این کتاب از روایت خود موریر درباره اقامت وی در ایران به عنوان دستیار سفیر گرفته شده است. او همیشه به آداب و رسوم فارسی ارجاع می دهد به جاهای کتاب مقدس ، گویی در این ضمیمه نشان می دهد که این آداب از زمان کتاب مقدس تغییر نکرده است. اما حاجی هنوز حاجی است ، یک سرکش واقعی. جیمز جوستینین موریر (15 آگوست 1782 – 19 مارس 1849) یک دیپلمات و نویسنده انگلیسی بود که به دلیل رمان هایش درباره سلسله قاجار در ایران ، مشهورترین سریال های حاجی بابا ، مورد توجه قرار گرفت. از طریق نفوذ عموی خود ، دریادار ویلیام والدگراو ، بارون رادستاک یکم ، وارد خدمات دیپلماتیک شد. وی اولین بار در سال 1808 به عنوان دبیر هارفورد جونز-بریجس ، فرستاده ویژه انگلیس در شاه به ایران سفر کرد و گزارشی از تجربیات خود در سال 1812 را تحت عنوان سفر در ایران ، ارمنستان و آسیای صغیر به قسطنطنیه در سالهای 1808 و 1809 منتشر کرد. در سال 1809 وی نماینده ایران ، میرزا ابوالحسن را به انگلیس همراهی کرد و در سال 1810 به عنوان دبیر سفارت در کارمندان سر گور اوزلی ، اولین سفیر در ایران به ایران بازگشت. وی در سال های 1814–1816 بعنوان کاردار در آنجا ماند. موریر با آگاهی از زندگی و آداب و روش شرقی ، چندین رمان سرگرم کننده نوشت. مشهورترین آنها ماجراهای حاجی بابا از اسپانیا (1824) و دنباله آن ، ماجراهای حاجی بابا ازلندن بودند. . .