پاییز سال بعد

معرفی کتاب محاکمه محاکمه گران نشر اسناد تاریخی هر کشوری وظیفه کسانی است که به گذشته و آینده کشور خود دلبستگی دارند، زیرا برای شناخت تاریخ هر کشوری نیاز به اسناد موثقی است که از سر گذشت هر ملتی به جای می ماند. تا اسناد هر دوره ای بررسی و تجزیه و تحلیل دقیق نشود، نمی توان به سیر حوادث جامعه وقوف کامل یافت. آنچه در این کتاب از نظر می گذرد اسناد محاکمه ای است که به منظور محاکمه دست اندرکاران قتل سید حسن مدرس، فرخی یزدی، تقی ارانی و سردار اسعد بختیاری تشکیل شد و این خود برگی چند از تاریخ بیست ساله سلطنت رضاخان و اوایل سلطنت فرزند اوست. آنچه در کتاب محاکمه محاکمه گران از نظر می گذرد تدوین اسناد محاکمه ای است که به منظور محاکمۀ دست اندرکاران قتل بسیاری از رجال و آزادی خواهان دورۀ بیست ساله تشکیل شد و این خود برگی چند از تاریخ بیست سالۀ سلطنت رضاخان و اوایل سلطنت فرزند اوست که برای شناخت گوشه ای از تاریخ ایران آن روزگار درخور توجه است. با اینکه قریب به پنجاه سال از انتشار پراکندۀ این اسناد می گذرد، هنوز برای شناخت این واقعه تلاش مجدانه ای نشده است. تدوین و انتشار این کتاب وظیفۀ گذشتگان ما بود که به زمان حدوث این اسناد نزدیک تر بوده اند، چراکه بسیاری از گذشتگان ما که خود در زمینه های تاریخی ایران قلم زنی می کرده اند، قدر مسلم به افرادی دسترسی داشته اند که در جریان موضوع این کتاب دخیل بوده اند، و نیز به اسنادی که دور نیست براثر گذشت پنجاه سال بسیاری از آنها از میان رفته باشد و امروز اثری از آنها در دست نباشد. این نکته روشن است که اگر ما امروز دست به تدوین و نشر این اسناد نمی زدیم، مسلم آیندگان به این مهم می پرداختند و دور نبود برخی از اطلاعاتی که ما در این زمینه به دست آورده ایم، آیندگان از دستیابی به آنها محروم بمانند، همان گونه که ما امروز از تدوین بسیاری از مطالب که در این زمینه به قلم آمده، اطلاعی نداریم و کسانی را که خود مستقیم در خلق این اطلاعات تاریخی نقشی داشته اند، نمی شناسیم. باوجود اینکه هنوز افرادی هستند که در این زمینه اطلاعات جامعی دارند، اما همۀ آنها بنا به جهاتی نه حوصلۀ پذیرش کسی را دارند و نه خود حاضرند دست به تدوین و انتشار این گونه اسناد بزنند.

معرفی کتاب ورق پاره های زندان "ورق پاره های زندان" اثری است معروف از "بزرگ علوی" که پنج داستان کوتاه از وی در زمانی که دوران محکومیتش را سپری می کرد، در بردارد. این داستان ها با عناوین "پادنگ"، "ستاره دنباله دار"، "انتظار"، "عفو عمومی" و "رقص مرگ" پنج داستان مجموعه ی "ورق پاره های زندان" را تشکیل می دهند که "بزرگ علوی" آن ها را در فاصله ی سال های 1316 تا 1320 در زندان قصر به رشته ی تحریر درآورد. وی در مدت این چهار سال، از هر چیزی که می شد روی آن نوشت، برای به نگارش درآوردن داستان هایش استفاده می کرد و این اشیا که گاه پاکت سیگار و گاه تکه ورق هایی پاره بودند، به "ورق پاره های زندان" مشهور شدند. داستان های "ورق پاره های زندان"، برگرفته از واقعیت زندگی افراد است و "بزرگ علوی"، به عنوان یک نویسنده ی سیاسی و اجتماعی، تلاش کرد تا شرایط سیاسی آن زمان را در کنار وضعیت زندانیان، به خوبی توصیف کند. هر کدام از قصه ها با خط داستانی گیرای خود، خواننده را مجذوب می کنند و داستان اول با عنوان "پادنگ" قصه ی مردی است که قاتل بودن او مشخص نیست اما به جرم قتل به زندان افتاده است. "ستاره دنباله دار" داستان فردی انقلابی است که در روز عروسی اش دستگیر و روانه ی زندان می شود و "انتظار" داستان یک زندانی است که دچار جنونی متفاوت از دیگران گشته است. "عفو عمومی" به این مساله می پردازد که همه ی زندانیان اعم از عادی و سیاسی، تمام فکرشان متوجه عفو است و "رقص مرگ" داستان مردی است که عاشق یک زن شده و حبس کشیدن به جای معشوقه را به جان می خرد.