پنج گفتار درباره روانکاوی

محمود محمود الغراب در کتاب عشق و عرفان از دیدگاه ابن عربی برخی از آرای ابن عربی را در باب عشق و عرفان شرح داده است. ابن‌عربی (با نام کامل شیخ اکبر محیی‌الدین) را فیلسوف بزرگ اندلسی دمشقی و از بزرگ‌ترین فیلسوفیان صوفیه در اسلام می‌دانند. او در شهر مرسیه در کشور اندلس (اسپانیای کنونی) و در سال ۵۶۸ هجری به دنیا آمد. در جوانی به اشبیلیه، پایتخت اندلس، سفر کرد و تا ۳۸سالگی همان‌جا زندگی کرد؛ سپس سفر به مشرق‌زمین را آغاز کرد. در یکی از سفرهایش به مکه به زیارت خانهٔ خدا مشرف شد و پس از آن در مجاورت خانهٔ خدا سکنی گزید. ابن عربی در طول زندگی با بسیاری از دانشمندان و علمای دینی آشنا شد. تلاش‌های او در طول عمرش سبب شد تا تصوف به زبان فلسفه درآید. در طول زندگی و به‌ویژه پس از مرگش بود که بسیاری از صاحب‌نظرانْ ابن‌عربی را متهم ساخته و کافر خواندند. علت این باور نداشتن درک کافی از علوم صوفیه بود. چنین برخوردی با ابن‌عربی سبب شد تا برخی از علمای بزرگ اسلام به دفاع از او برخواسته و تا امروز از او دفاع کنند. ابن عربی پس از ۳۵ سال زندگی در مجاورت خانهٔ خدا به قونیه سفر کرد و مدتی در این شهر زندگی کرد. پس از آن به دمشق بازگشت و تا هنگام وفات در این شهر ماند. کتاب «فتوحات مکیه» یکی از آثار بسیار طولانی و مکتوب اوست.

"شاعران حوزه ادبی خراسان" کتابی است به قلم یکی از اساتید دانشگاه شهید چمران، استاد "نصرالله امامی"، که به "سرایندگان عصر غزنوی" می پردازد. "نصرالله امامی" در این اثر ابتدا به اوضاع اجتماعی و سیاسی ایران در عصر غزنوی می پردازد و نحوه ی کشورداری و سیره ی سلطان محمود غزنوی را مورد بررسی قرار می دهد. وی در ادامه به رویداد فتح سومنات و تاثیرات آن بر ادبیات اشاره می کند و پس از بررسی اوضاع مذهبی در زمان سلطان محمود، پایان کار وی را بررسی می کند. نویسنده سپس با پرداختی گذرا به سلطنت سلطان مسعود غزنوی، شعر و شاعری در دوره ی غزنوی را زیر ذره بین می برد و ویژگی های سبکی و زبان شعر را در این عصر تجزیه و تحلیل می کند. از مسائلی که در کتاب "شاعران حوزه ادبی خراسان" به قلم "نصرالله امامی" مورد بررسی قرار می گیرد، می توان به محور صرفی و نحوی، عناصر ادبی، بدایع و تصاویر، قالب های شعری و معانی و اغراض در شعر عصر غزنوی اشاره کرد. همچنین توضیحاتی پیرامون مدح و ستایش، غزل و تغزل، مرثیه، شعر حکمی، هجو و هزل، لغز و چیستان و عناصر فکری در شعر دوره ی غزنوی در این کتاب ارائه شده است. بعد از ارائه ی مطالب ذکر شده، نویسنده یک به یک از "شاعران حوزه ادبی خراسان" نظیر قزداری، فرخی سیستانی، عنصری بلخی، لبیبی، ابولیث طبری، عسجدی، منوچهری دامغانی، عیوقی و مسعود سعد سلمان نام برده و به بررسی دقیق سبک شعری این "سرایندگان عصر غزنوی" پرداخته است. این کتاب با زمینه ی تحلیلی و انتقادی و نگاهی تاریخی و ادبی، یک اثر خواندنی و مفید برای علاقه مندان به حوزه ی شعر خواهد بود.