پژوهشی در قصه اصحاب کهف: داستان هفت خفتگان

در اثر کلاسیک تاریخ اقتصادی و نظریه اجتماعی "دگرگونی بزرگ"، کارل پولانی تحولات اقتصادی و اجتماعی ناشی از "دگرگونی بزرگ" انقلاب صنعتی را تحلیل می کند. تجزیه و تحلیل او نه تنها نواقص موجود در بازار خود تنظیم کننده را توضیح می دهد، بلکه پیامدهای وخیم اجتماعی بازار سرمایه داری بدون نظارت را نشان می دهد. مطالب مقدماتی جدید پولانی، نشانگر اهمیت تجدید نظر در تحلیل معنایی در دوره جهانی سازی و تجارت آزاد است. پولانی اعتقاد دارد که اقتصاد بازار مدرن و دولت مدرن را نه به صورت عناصر گسسته، بلکه باید آنها را به صورت یک خلق انسانی واحد، که او آن را "جامعه بازار" می نامد، دانست.یک ویژگی بارز "جامعه بازار" این است که ذهنیت اقتصادی بشریت تغییر یافته است. مردم قبل از "دگرگونی بزرگ"، اقتصادهای خود را بر مبنای جبران و توزیع مجدد در روابط شخصی و جمعی تنظیم می کردند. در نتیجه صنعتی شدن و افزایش نفوذ دولت، بازارهای رقابتی ایجاد شد که تمایلات اجتماعی قبلی را تضعیف کرده و آنها را با نهادهای رسمی جایگزین کرد، که هدفشان بهبود اقتصاد بازار خود تنظیم شده بود.

"فرامین تاسیس، اداره و انحلال حکومت فرقه دموکرات آذربایجان" اثری است از "کاوه بیات" که پنجاه و هشت سند تاریخی مهم را از سیاست‌های شوروی در قبال آذربایجان شامل می‌شود و اطلاعات گرانبهایی را از وقایع سال‌های 1320 تا 1325 هجری شمسی در اختیار خوانندگان و پژوهندگان قرار می‌دهد.حزب دمکرات آذربایجان به عنوان یک حزب سیاسی محلی در آذربایجان ظهور کرد. این حزب خواستار نوعی خودمختاری محلی بود و از حمایت اتحاد جماهیر شوروی برخوردار بود. دلیل حمایت اتحاد جماهیر شوروی ایجاد فشار برای کسب امتیاز نفت شمال بود. اما هدف اصلی روس‌ها از گرفتن امتیاز نفت شمال، نفوذ به مناطق شمالی ایران و آذربایجان ایران بود که برای جلوگیری از توسعه خاک ایران به پایگاه امپریالیستی علیه شوروی صورت گرفت.از دیدگاه رهبران شوروی، اگرچه رضاشاه برکنار و تبعید شد، ترکیب طبقاتی سیاستمداران ایرانی همچنان شامل اشراف زمیندار، محافظه‌کاران و همچنین نخست‌وزیران و وزیران بود. اتحاد جماهیر شوروی نماینده خود را برای دریافت امتیاز نفت شمال فرستاد، اما دولت ایران حاضر به گفت‌وگو در این باره نبود و مجلس ایران طرحی را برای ممنوعیت واگذاری هرگونه امتیاز نفتی به شرکت‌های خارجی تصویب کرد. این اقدام مجلس ایران از سوی سران شوروی غیردوستانه تلقی شد و موجب نگرانی آنان در مورد امنیت مرزهای مشترک خود با ایران شد. این موضوع و همچنین عوامل داخلی مانند آشنایی آذربایجانی‌ها با افکار سوسیالیستی به دلیل مرز مشترک با اتحاد جماهیر شوروی، ستم ملی در دوران سلطنت رضاشاه، فقر، حزب توده و آزادی اتحادیه‌های کارگری و سرانجام مبارزه دهقانان با زمین‌داران و فئودال ها، زمینه ظهور حزب دموکرات آذربایجان را فراهم کرد. "کاوه بیات" در این اثر سعی داشته که به طور جامع به علل داخلی و خارجی و نیز عینی و ذهنی ظهور حزب دموکرات آذربایجان بپردازد و ماهیت آن را بررسی کند. بنابراین با تجزیه و تحلیل "فرامین تاسیس، اداره و انحلال حکومت فرقه دموکرات آذربایجان"، این حزب را از منظری جدید و مدرن بررسی نموده است.