پیام عکس

معرفی کتاب شعر زمان ما 10 نادر نادر پور نادرنادرپور (روز شانزدهم خردادماه 1308 ه. ش) در تهران به دنیا آمد. دوران دبستان و دبیرستان را در شهر زادگاهش سپری کرد. او به سال 1328 برای تکمیل معلومات خود، در زبان و ادبیات فرانسه به این کشور رفت و سه سال بعد به تهران برگشت.در همین دوران علاقه ی خود را از دوران نوجوانی و جوانی به شعر و سیاست پنهان نمی کرد. مثل بسیاری از شاعران و نویسندگان آن ایّام به عضویّت سازمان جوانان حزب توده درآمد. اما او هم مثل فریدون توللی و نصرت رحمانی و اخوان ثالث و احمد شاملو و آل احمد از سیاست حزبی روی برگرداند و به شعر و شاعری پرداخت. شعر زمان ما نام عام کتاب هایی بود که آقای محمد حقوقی، به همّت انتشارات نگاه، هر فصل یکی از مجلدات آن را منتشر می کرد. .

معرفی کتاب انسانم آرزوست (برگزیده و شرح غزلیات مولانا) برگزیده و شرح غزلیات مولانا با عنوان “انسانم آرزوست” اثری است از “بهاءالدین خرمشاهی” که در آن چهارصد غزل از بهترین های کلیات شمس تبریزی انتخاب شده و و توسط انتشارات نگاه به چاپ رسیده است. اشعار دل انگیز مولانا جلال الدین محمد بلخی، چیزی بیش از هفت قرن است که فارسی زبانان ادب دوست در ایران و کشورهای همسایه اش، نظیر افغانستان، تاجیکستان و ازبکستان را به هم پیوند داده و آن ها را از این شهد شیرین عرفانی بهره مند ساخته است. علاوه بر آن بیش از یک دهه است که آثار مولانا به صورت جدی، در غرب گسترش پیدا کرده و عرفان و جهانی بینی او، حتی پس از عبور از فیلتر ترجمه و بازگردانی، مخاطبین زیادی را به خود جلب کرده است. اینک کتاب “انسانم آرزوست” به کوشش “بهاءالدین خرمشاهی” ، شرحی از چهارصد غزل برگزیده از کلیات شمس را که به دستان مولوی پژوه برجسته و پرکار، “دکتر توفیق ه. سبحانی” انتخاب شده اند، در اختیار خوانندگان قرار داده است که انتخاب این تعداد غزل از میان بیش از سه هزار غزل روح نواز، همچون نوشیدن جرعه ای از تنگ شرابی عرفانی است. “بهاءالدین خرمشاهی” در “انسانم آرزوست” ابتدا یک معرفی کوتاه از مولوی و خواجه شمس الدین محمد تبریزی ملقب به شمس ارائه می دهد و برخی از خصایص غزل های انتخابی را بر می شمرد. او همچنین درباره ی ساختار این گزینش و معیارهایی که در انتخاب غزل ها به کار رفته نیز صحبت می کند و مختصری از آشنایی شمس و مولانا و تاثیر آن بر زندگی هر دو طرف نیز ارائه می دهد. “انسانم آرزوست” در چیزی نزدیک به هزار صفحه توسط انتشارات نگاه به چاپ رسیده است. .

کتاب شعر زمان ما احمد رضا احمدی دربارۀ زندگی احمد رضا احمدی خود حی و حاضر است و دربارۀ خویش پرترهْ‏نوشته‌ای دارد و تا همین اواخری که این کتاب نوشته می‌شد مصاحبه‌ای جدید از وی هم منتشر شده است؛ و مصاحبه‌های متعدد دیگری در طی این سالیان. به انضمام دو مستند ( حول محور یومیه و کاروبار شاعری‌اش) پس اینکه ما باز همان‌ها را یادآوری کنیم و بنویسیم چیزی از خود ننوشته‌ایم. مگر اینکه اطناب مطلب کرده و به حشو روی آورده باشیم. هر چند در تولد 82 سالگی ایشان مطلبی کوتاه در یکی از جراید منتشر کرده‌ایم، که بر همین سنت معرفی زندگینامه‏ای‏طور شاعر استوار است و همو را هم در فصل پنجم همین کتاب آورده‌ایم. اما در این فصل برای فرصت‏یابی بیشتر به مطالبی غیر از نوشته‌های راقم این سطور هم که شده از میان مطالب و مصاحبه‏های متعددی که با شاعر و دربارۀ وی انجام شده یکی را که به کار ما نزدیک‌تر است احصا و باقی را هم در پانوشت‌ها موکد می‌کنیم. و هر جایی هم نیاز به توضیح بیشتری باشد در پانویس‌های همین فصل بدان‌ها اشاره می‌کنیم. هرچند باید تصریح کرد که برای شناختن شاعر و شعرش، _ مخصوصا دربارۀ احمد رضا احمدی_، شاید هیچ بحثی گویاتر و توصیفی‌تر و شارحْ‏مابانه‏تر از گفتگو‌ها و پرتره‌نوشته‏های خود احمدی نیست. از این روی حتما مخاطبان و محققان را به مداقه در همان‌ها و به خصوص بررسی در نثر و یادآورد‌های احمدی از خویش و از زندگی ادبی و از کارها و نظریاتش _که متناوبا در همین منابع گفته آمده مندرج و گاه با برخی سال‌ها و برخی مصاحبه‌ها متباین است_ دعوت می‌کنیم. احمدی عموما از اینجا شروع می‏کند که: «جد ما یک زرتشی مهاجر بود که از یزد به کرمان آمده بود و در نسل‌های بعدازآن همه‏گی خاندان ما روحانی بودن» (مستند وقت خوب مصائب) اما به صورت کلی از نظر ما، منهای آن روزگاران خوش زندگی در کرمان، بیماری ناگهانی پدر، کوچ اجباری به تهران، سپس مرگ غریبانۀ پدر احمدی و آغاز زندگی سرد و تلخ خانواده در تهران و همزمان تجربیاتی که در آن دورۀ تاریخی و در آن محل جغرافیایی تهران به شکلی خاص و نوعا از روی ناچاری کسب می‌کند، بر زندگی ادبی و تصویرهای مخیّل شاعر و نیز بر ناخوداگاه هنری احمدرضای نوجوان و جوان تاثیر بی‌واسطه‏ای می‌گذارد. مدرسه عوض‌کردن‌ها و رشتۀ درسی عوض‌کردن و طنازی مادرش و آشنایی‌اش با رهنما و آراگون و نادرپور و سپهری هم نیز، بخش عظیمی از فکر و زبان وی را ساخته‎اند. سال 41 که کتاب «طرح» را چاپ می‏کند، دوستی‌هایش با کیمیایی و قریبیان و آشنایی‌اش با فرخزاد و رفت‌وآمدش با مهرداد صمدی و آغداشلو و… نیز همچنین‌اند. احمدی هیچ‌گاه در طرح‌وبسط موج نو چندان الاقول خودش پیگیر نبوده و به جز سرمقاله‏ای برای «جنگ شعر» اظهار نظر چندان مهمی دربارۀ این جریان نمی‏کند. او فقط شعر می‌نویسد و در مسیری که غریزی _ یا دست‌کم بدون دانشیْ‏خودگاه نسبت به آگاهی‌هایی که از خوانده‌هایش یافته ایده‌ها و تصاویر و نظرگاهش را با زبان و امکاناتی که خودش در شعرش می‌آفریند، باز می‏نماید. هیچ‏گاه به هیچ گروه سیاسی نمی‌پیوندد، ‌ای‌بسا از همۀ جریانات فکری و ایدئولوژیک و انقلابی آن دوره که اکثر روشنفکران و ادیبان ایرانی به آنها گرایش داشتند هم گریزان است. حتی هیچ‌گاه به کانون نویسنده‏گان _که مهم‌ترین نهاد غیرحکومتی روشنفکری در 100 سال گذشتۀ ایران است_ نزدیک هم نمی‌شود و به جای آن در مرکز حفظ و اشاعه و نیز در کانون پرورشی مشغول به کار و طرح‌ریزی‌هایش می‌شود. ضبط آثار ماندگار و تولید پروژه‌هایی در ارتباط با تاریخ موسیقی و تاریخ شعر می‏کند (به طریق ضبط صدا و موسیقی) که تاریخا تاثیر ذوقی و عاطفی و ای‏بسا پژوهشی بی‌نظیری بر نسل‌های بعدی می‌گذارد. تا زمان بازنشستگی در کانون می‌ماند و پس از آن نویسنده‌ای است منظم و خانواده‏دار. کمتر در مجامع و مجادلات ظاهر می‌شود و یکسره خود را وقف نوشتن شعر و رمان و نمایشنامه و کشیدن نقاشی و دکلمۀ شعر و… و… می‏کند. بد نیست نکته‌ای که همین چندوقت پیش از وی در خاطرمان مانده، قبل از ادامۀ مطلب بازگو کنیم. بلکه بخشی از ذهن جوان و پویا و بعضا خلاق شاعر را بتواند باز بنماید. احمدی وقتی شعر می‌نویسد به‌شدت به نثر نزدیک می‌شود و وقتی نثر هم می‌نویسد با‌ همان جنم به شعر نزدیک می‌شود. اساسا کنه مطلبی که دربارۀ وی در فصل چهار دربارۀ وی، بحث‌هایمان را بر آن می‌گذاریم ایده‌اش همین عدم فاصله بین نثر و شعر احمدی است. علی ایحاله؛ نمایشنامه‌ای نوشته دارد آقای احمدی به نام «فرودگاه پرواز شمارۀ707» که آقای سلیمانی نامی به صحنه آورده بود. کار بد بود. از آنجا که دراماتورژی نشده بود.