پیکر فرهاد

(زبان های ایرانی باستان وایرانی میانه) زبان‌های‌ ایرانی‌ نو در ایران‌ و افغانستان‌ متمرکزند. نمایندگانی‌ از این‌ زبان‌ها را در عراق، سوریه‌ ترکیه‌، اتحاد شوروی‌ (قفقاز، آسیای‌ مرکزی‌، پامیر) ترکستان‌ چین‌، شبه‌ قاره‌ هند و در کرانه‌های‌ عرب‌نشین‌ خلیج‌فارس‌، هم‌ می‌توان‌ یافت‌. بدین‌ ترتیب‌ زبان‌های‌ ایرانی‌ نو، از نظر جغرافیایی‌ ناحیه‌ای‌ تقریباً به‌ همان‌ اندازه‌ گستره‌ زبان‌های‌ هندو آریایی‌ را دربر می‌گیرند، هر چند از نظر شمار گویش‌وران‌ مشابهتی‌ در میان‌ نیست‌ و زبان‌های‌ ایرانی‌ نو تقریباً ٥٥ میلیون‌ گویش‌ور دارند. به‌ لحاظ‌ تاریخی‌، ایرانی‌ نو، مانند هر اصطلاحی‌ که‌ برای‌ تعریف‌ یک‌ دوره‌ زبانی‌ به‌کار می‌رود، از منظر جامعه‌شناسی‌ زبان‌ با تأکید بر زبان‌ یا زبان‌های‌ غالب‌ تعیین‌ می‌شود. در مورد ایرانی‌ نو، فروپاشی‌ شاهنشاهی‌ ساسانی‌ در سده‌ هفتم‌ میلادی‌ و سده‌های‌ بعدی‌ اسلامی‌ شدن‌ نواحی‌ ایرانی‌ زبان‌، زمینه‌ پیدایی‌ فارسی‌ نو را به‌ عنوان‌ زبان‌ جدید غالب‌ از لحاظ‌ فرهنگی‌ از میان‌ مجموعه‌ پیچیده‌ای‌ از چند زبان‌ فراهم‌ آورد. جلد دوم‌ راهنمای‌ زبان‌های‌ ایرانی‌ از مجلدی‌ به‌ همین‌ نام‌ است‌ که‌ جلد اول‌ آن‌ به‌ بررسی‌ زبان‌های‌ ایرانی‌ باستان‌ و ایرانی‌ میانه‌ پرداخته‌ بود و اینک‌ جلد دوم‌ آن‌ به‌ زودی‌ در ٨٣٤ صفحه‌ راهی‌ بازار نشر خواهد شد.

زن جوانی که در تهران زندگی می‌کند، دایه پیر او، مادربزرگش و یک راوی دانای کل، هر یک گوشه‌ای از زندگی گذشته و ماجراهایی را که در زمان حال می‌گذرد بازگو می‌کنند: «صبح، عوض این‌که وایستم روی چهارپایه روشویی دست و رو بشورم. می‌روم لب حوض. لبه دامنم رو می‌کنم زیر کمربند، شیر روی ستون سنگی ‌رو که ننه نیلو سفت‌سفت می‌بنده به زور وا می‌کنم. تا آخر می‌پیچونمش تا آب از دهن پرنده بزنه بیرون. بعد سرم رو می‌برم جلو و صورتم، موهام، بلوز و دامنم خیس می‌شه. ننه نیلو همیشه دعوا می‌کنه ولی این قده کیف داره...! پرنده‌هه سفید و پادراز و کاکلیه. خانوم خانوما بهش می‌گه حواصیل. ننه نیلو می‌گه دریاسری. دستش رو می‌گیره جلو دهنش، صداش رو در می‌آره. صدای دریاسری بَده ولی خودش خیلی قشنگه. همین که ننه نیلو موهام رو می‌بافه و چشم‌نظر صدفی رو به پیرهنم سنجاق می‌کنه، از اتاق رو به آفتاب می‌دُوم بیرون که برم پیش خانم خانوما. خانم خانوما بعضی روزا که فقط خودش می‌دونه و خانومای همسایه توی اتاق مهمونخونه، که سردرش یه خورشید خانوم گنده و دوتا خورشید خانوم کوچولو داره، زن‌ها رو می‌بینه. زن‌ها می‌آن خوابشون رو براش تعریف می‌کنن. اونم یه چیزایی واسه‌شون تعریف می‌کنه. بعضیا می‌ترسن، بعضیا می‌خندن، بعضیا گریه می‌کنن. دو ساعت مونده به اذون ظهر، ننه نیلو دیگه کسی رو راه نمی‌ده. تا صدای اذون از مسجد می‌آد، خانوم خانوما داره لب حوض دست و رو می‌شوره. دم سجاده‌اش می‌شینم تا نمازش تموم بشه و ننه نیلو سفره ناهارو پهن کنه... .» حوادث این داستان، در تهران و در روستایی در گیلان به نام «سیاه آتش» و نیز در گوشه‌هایی از سرزمین هفتاد و دوملت یعنی هندوستان می‌گذرد. روابط، مرتبط و حکایات به هم پیوسته‌اند و نوعی پازل را در کنار یکدیگر، تشکیل می‌دهند.

گارسیامارکز در دو مجموعه‌ داستان‌ طوفان‌ برگ‌ و داستان‌های‌ دیگر و کسی‌ برای‌ سرهنگ‌ نامه‌ نمی‌دهد و داستان‌های‌ دیگر و نیز ساعت‌ شوم‌، که‌ مرحله‌ نخستِ آثار او را تشکیل‌ می‌دهند، بیش‌تر به‌ سقوط‌ اخلاقی‌، فساد اجتماعی‌ و سرکوب‌ سیاسی‌ تکیه‌ می‌کند و در عین‌ حال‌ مقاومت‌های‌ فردیِ افراد را در برابر شرایط‌ نومیدکننده‌ای‌ که‌ در آن‌ زندگی‌ می‌کنند نشان‌ می‌دهد. این‌ آثار نقطه‌ عطفی‌ در اعتراضِ اجتماعیِ مرسوم‌ در رمان‌ امریکای‌ لاتین‌ بود و سبب‌ آن‌ بیش‌تر ارائه‌ مبهمِ واقعیت‌، سمبولیسمِ غیرمرسوم‌ و حضور عناصر تخیل‌ و شوخ‌طبعیِ به‌ کار رفته‌ در آن‌هاست‌ . گارسیامارکز با نوشتن‌ صد سال‌ تنهایی‌ به‌ اوج‌ خلاقیت‌ خود دست‌ یافت‌. او در این‌ اثر به‌ واقعیت‌ گزارشی‌ پشت‌ می‌کند و به‌ واقعیت‌ خلق‌ شده‌ و تخیل‌ افسارگسیخته‌ روی‌ می‌آورد. این‌ رمان‌ در واقع‌ استعاره‌ واقعیت‌ انسان‌ کنونی‌ است‌. جبر آهنینی‌ که‌ بر زندگی‌ آدم‌ها حکومت‌ می‌کند، تنهایی‌، خشونت‌ و نفرینی‌ که‌ خانواده‌ در زیر آن‌ رنج‌ می‌برند، همه‌ نگاه‌ تراژیک‌ گارسیامارکز را به‌ زندگی‌ تصویر می‌کنند. رمان‌ از عشق‌ و دیگر اهریمنان‌ یکی‌ از آثار زیبای‌ گابریل‌ گارسیامارکز به‌شمار می‌رود.