چرا و چگونه (جلد 28) – شهرهای مدفون

کتاب تاريخ‌نگاري و عكاسي (جستارهايي پيرامون عكس به‌مثابه سندي تاريخي): آن‌چه عكاسى را بيش از ديگر محصولات فرهنگ ديدارى به تاريخ‌‏نگارى نزديک مى ‏كند، پيوندِ نمايه‌‏اىِ عكس با واقعيت است؛ پيوندى كه از همان دهه‌‏هاى نخست پيدايش عكاسى مهم‌ترين امتياز عكس بر ديگر دست‌‏ساخت‏‌هاى ديدارىِ انسان تا آن هنگام ــ نقاشى، گراوور و ... ــ به شمار مى‏‌آمد. از اين قرار، عكس به‏‌مثابه رونوشت و نسخه‏‌اى اصيل و مكانيكى از هستى اجتماعى و تاريخى، مى‏‌توانست منبعى مستقيم و موثق براى دست‏يابى به بسيارى از واقعيت‌‏ها و ازجمله واقعيت‌‏هاى گذشـته باشد، واقعيت‏‌هايى كه از دستـرس و دايـره‌‏ى امكانات و توانايى‌‏هاى گفتمان نوشتارى و مشتقات آن به دور بود. اين مسئله اكنون در تاريخ نظريه‌‏ى عكاسى به مسئله‏‌اى كلاسيک بدل شده است؛ به اين معنا كه به‌‏رغم كهنگى، قدمت و فراوانى متونى كه درباره‌‏ى عكاسى نوشته شده، هنوز هم موضوع اصلىِ گمانه‌‏زنى‌‏هاى نظرى در اين زمينه است. مقاله‌‏هايى كه در اين مجموعه گردآوري و ترجمه شده‏‌اند مي‌کوشند پرتوهايى بر اين مسئله بيفكنند.

کتاب كاج‌هاي زرد: راويان داستان‌هاي کاج‌هاي زرد اغلب انسان‌هايي هستند که در مواجهه با يک موقعيت خاص مجبور به تصميم‌گيري مي‌شوند و البته گاهي اين موقعيت‌ها هستند که تصميم آدم‌ها را دچار خلل مي‌کنند و آن‌ها مجبورند تن به آن چيزي بدهند که شايد خودشان خيلي تمايل به انجامش ندارند. آدم‌هاي اين قصه‌ها با اين‌که ممکن است تنها نباشند اما وجه «تنهايي» آنها پررنگ‌تر از وجه «اجتماعي» زندگي‌شان است. در اين مجموعه مانند مجموعه قبل، پونه ابدالي نيم‌نگاهي هم به مسائل اجتماعي و حوادث پيرامون آن دارد مثل مهاجرت، خرافات،اعدام و ... . « هيچ کدام از لامپ‌هاي تزئيني روي بنا درست کار نمي‌کرد، بارها سيم کشي‌ها را چک کرديم. لامپ ها فقط يک روز روشن مي‌ماندند و بعد ساعت يازده همان شب خاموش مي‌شدند. من تازه بعد از سه سال اين موضوع را فهميدم، وقتي روز اول يک برقکار آوردم تا سيم‌کشي کل ساختمان را وارسي کند ديدم که همسايه‌ها چطور بهم نيشخند زدند. لابد انتظار داشتند که تا به حال من فهميده باشم که عوض کردن لامپ چاره‌ي کار نيست. اما من نفهميده بودم. کلاً آدم بي‌دقتي هستم. شايد به‌خاطر همين نفهميده بودم يا شايد اصلاً برايم مهم نبود که چرا چراغ‌ها درست کار نمي‌کنند. ولي حالا که مسئوليتش گردنم بود حس مي‌کردم بايد دقتم را بيشتر کنم، اما طرح عوض کردن سيم‌کشي و راست و ريست کردن لامپ‌ها با شکست مواجه شد. به‌هرحال بايد درست مي‌شد، حتما يک برقکار در اين شهر بود که مي‌توانست مشکل را پيدا کند و اين موضوع واقعا آن‌قدر کوچک و بي‌اهميت بود که نمي‌شد به راحتي از آن گذشت.» (از داستان شولا)