چرخش کلید

معرفی کتاب زوربای یونانی کتاب زوربای یونانی، رمانی کلاسیک نوشته ی نیکوس کازانتزاکیس است که نخستین بار در سال 1946 منتشر شد. این رمان ارزشمند به داستان دو مرد، دوستیِ باورنکردنی آن ها و اهمیت بهره جویی کامل از زندگی می پردازد. زوربا، مردی یونانی، بسیار پرانرژی و غیرقابل پیش بینی است. او به همراه راوی بی نام و نشان داستان به جزیره ی کرِت می رود تا در معدن ذغال سنگِ راوی کار کند؛ پس از این اتفاق، رابطه ی منحصر به فردی میان این دو شخصیت شکل می گیرد. این دو کاراکتر از نظر شخصیت بسیار از هم دور هستند: راوی، مردی متفکر، فروتن و کم حرف است و زوربا، شخصیتی آزاد، سرزنده و ورای محدودیت های آداب معاشرت دارد. زوربا در ادامه ی داستان به بهترین دوست راوی تبدیل می گردد و به او کمک می کند تا قدر و ارزشِ لذتِ زنده بودن را بیش از پیش درک کند.

یسنده این کتاب را همگی با داستانهای حقوقی میشناسند. «کافه روستر» بیست و پنجمین رمان تریلر حقوقی نوشته جان گریشام است. گریشام پس از خواندن مقاله ای با عنوان “کلاهبرداری مدرسه حقوق” که در مجله آتلانتیک در سال 2014 منتشر شد، برای خلق این داستان الهام گرفت. سه دانشجوی سال سوم حقوق – مارک فریزر، تاد لوسرو، و زولا مال – همگی در دانشکده حقوق Foggy Bottom (FBLS)، یک موسسه رده سوم D. C با شهرت به عنوان یک کارخانه دیپلم تحصیل می‌کنند. زولا وقتی با مارک و تاد تماس می گیرد که دوست پسرش، گوردون تانر، مصرف دارو را برای تشدید اختلال دوقطبی خود متوقف می کند. آنها متوجه می شوند که گوردون در شیدایی خود در حال جمع آوری شواهدی است که نشان می دهد هیندز راکلی، سرمایه گذار صاحب FBLS، شبکه ای از مدارس، شرکت های حقوقی و بانک ها را اداره می کند که تضمین می کند دانش آموزان FBLS در چرخه بدهی گیر کرده اند در حالی که راکلی میلیون ها دلار درآمد دارد. در این فرآیند اگرچه این عمل غیرقانونی نیست، گوردون متقاعد شده است که برای یک دادخواست دسته جمعی کافی است که حداقل کلاهبرداری راکلی را افشا کند. بعدا در همان شب، گوردون مست می شود و از آپارتمان فرار می کند و دستگیر می شود. این سه نفر با کمک دارل کراولی، یک وکیل حرفه ای ، او را نجات می دهند و مارک تلاش می کند تا دکتر گوردون را پیدا کند. اما گوردون قبل از اینکه بتواند دوباره فرار کند، با پریدن از روی پل خودکشی میکند و…

هر چند بحث درباره میزان، حوزه و گستره مداخله دولت در اقتصاد در دهه ۱۹۷۰ میلادی به یک مجادله آیینی در میان اقتصاددانان تبدیل شد و خیل عظیمی از نظریه‌پردازان و اندیشمندان حوزه اقتصاد سیاسی را به تلاش برای یافتن پاسخ درخور به پرسش‌های پیرامون آن واداشت، اما تجربه تقریبا سیصدساله این دست مباحث حکایت از آن دارد که همه کشورهای جهان همواره بیشتر براساس نیاز وقت و اقتضای شرایط کشورشان و همچنین تشخیص نخبگان خود به راه‌حل‌هایی روی آوردند که آمیزه‌ای از مداخله‌گری دولت در اقتصاد و رهاسازی امور اقتصادی به دست بازار و بخش خصوصی بوده است. در این میان، دو رساله‌ای که در این کتاب یعنی «دخالت دولت در اقتصاد» از احمد متین‌دفتری که به کوشش حسن رجبی‌فرد گردآوری شده و منتشر می‌شود نیز از قاعده فوق مستثنی نیستند. برهان‌ها و استدلال‌های وی در رساله اوّل برای انتخاب یک مسیر مناسب و سنجیده با وضع وقت و شرایط حاکم بر ایران موید استقلال رأی وی از کلان‌روایت‌های اقتصادی و سیاسی موجود هستند و موضع‌گیری وی به‌نفع واگذاری صنایع دولتی به بخش خصوصی در رساله دوّم نیز حاصل تجربه‌ای است بیست‌ساله از چگونگی روند فعالیت اقتصادی و امور تولیدی در ایران دوران حاکمیت رضاشاه. در کنار این مباحث و امور اقتصادی، خاطراتی از تلاش و تکاپوی شخص متین‌دفتری در دوران کوتاه نخست‌وزیری‌اش در فاصله آبان ۱۳۱۸ و تیر ۱۳۱۹ که بخشی از رساله دوّم را تشکیل می‌دهد، بصیرت‌هایی را نیز در باب تاریخ سیاسی کشور در این سال‌ها در اختیار علاقه‌مندان و پژوهشگران تاریخ اقتصادی و سیاسی ایران می‌گذارند. مطالعه این کتاب، هم به‌ سبب اهمیت بالای مباحث و مفاهیمی که مطرح شده و مورد بررسی قرار می‌گیرند و هم از جهت انسجام ساختاری و نثر شیوایی که دارد، بسیار سودمند بوده و تجربه‌ای ثمربخش را برای خوانندگان آن به ارمغان می‌آورد.