چسب زخم فانتزی

در سلسله‌ی رمان‌نویسان بزرگ انگلیسی در قرن نوزدهم، که از جین آستین و خواهران برونته آغاز می‌شود و به چارلز دیکنز و تاماس هاردی می‌رسد، جورج الیوت به‌سبب مهارت و ژرف‌بینی‌اش در توصیف انگیزه‌ها مقام منحصربه‌فردی دارد، به‌طوری که بسیاری از نقادان مدرن او را بزرگ‌ترین رمان‌نویس انگلیسی قرن نوزدهم می‌دانند. ادام بید رمانی است درباره‌ی آدم‌های معمولی که زندگی ساده‌ای دارند و روابط آن‌ها نیز در محیط کوچک‌شان ساده می‌نماید، اما آیا این نظم عادی ادامه می‌یابد؟ تقدیر چه‌ها در آستین دارد؟ ضربه‌ی سرنوشت چه‌گونه فرود می‌آید؟

تنبیه‌الأمة و مؤلف ارجمندش نماد مکتبی فقهی ـ سیاسی شد که بیان دینی از آزادی و دموکراسی در مذهب شیعه فراهم می‌کرد و یا حداقل مقدمات چنین مهمی را تدارک می‌دید. به همین دلیل است که تنبیه‌الأمة در مرکز مناقشات معاصر ما، درباره‌ی استبداد و مردم‌سالاری از یک‌سو، و نوگرایی مذهبی و سکولار از سوی دیگر نشسته و در این چهار سوق، همزمان مورد توجه علاقمندان به مذهب، سیاست، تاریخ و ملیت قرار گرفت و «جاذبه و دافعه‌ی» پردامنه‌ای برانگیخت. بحران اندیشه و سیاست در ایران معاصر، و اهتمام و توسعه‌ی علوم انسانی در سطوح آموزش عالی، موجب اقبال روزافزون به تاریخ اندیشه‌ی سیاسی معاصر گردید و باز هم تنبیه‌الأمة نائینی اهمیت مضاعفی از دیدگاه رابطه‌ی دین و دموکراسی پیدا کرد. اما ادبیات کتاب نائینی چنان فشرده و دشوار است که خواننده و پژوهشگر امروز را با مشکلات جدی مواجه می‌کند. در این کتاب مؤلف کوشیده است با توضیح واژگان در کنار متن و شرح و تحشیه‌ی تنبیه‌الأمة اندیشه‌ی مکنون در آن را بازنماید و امکانات و تنگناهای این اثر مهم را در راستای رابطه‌ی دین و دموکراسی، و به‌طور کلی، دین و دولت مدرن آشکار سازد.