کتاب برف بهاری

گذرگاه‌های‌ تاریخ‌ طرح‌ کلی‌ فرایندهای‌ تاریخ‌ را از دوره‌ دیرینه‌ سنگی‌ تا به‌ امروز پی‌ می‌گیرد و برداشتی‌ کلی‌، موجز، بی‌همتا و خواندنی‌ از سراسر تاریخ‌ انسان‌ و قوانین‌ حاکم‌ بر آن‌ به‌ دست‌ می‌دهد. این‌ کتاب‌ پژوهشی‌ گسترده‌ و بلندپروازانه‌ است‌ که‌ نظریه‌ تحول‌ اجتماعی‌ مارکس‌ را پایه‌ راه‌جویی‌های‌ تازه‌ خود قرار می‌دهد. اما پروفسور دیاکونف‌ پنج‌ مرحله‌ تحولی‌ مارکس‌ را به‌ هشت‌ مرحله‌ گسترش‌ داده‌ است‌. از آن‌ گذشته‌ و برخلاف‌ مارکس‌، پروفسور دیاکونف‌ نمی‌پذیرد که‌گذار ما از یک‌ مرحله‌ به‌ مرحله‌ بعدی‌ با ستیزه‌ و انقلاب‌ اجتماعی‌ مشخص‌ می‌شود و بر آن‌ است‌ که‌ این‌ گذارها گاهی‌ با مسالمت‌ و آرامش‌ انجام‌ می‌پذیرد. توجه‌ پروفسور دیاکونف‌ تنها به‌ ابعاد اقتصادی‌ و اقتصادی‌ ـ اجتماعی‌ تحول‌ محدود نمی‌ماند، بلکه‌ عوامل‌ قومی‌، فرهنگی‌، مذهبی‌ و نظامی‌ ـ فن‌آورانه‌ای‌ را نیز که‌ طی‌ قرن‌ها دوام‌ آورده‌ است‌ به‌ تفصیل‌ می‌کاود. پروفسور دیاکونف‌ همچنین‌ این‌ نظر را نمی‌پذیرد که‌ تحول‌ اجتماعی‌ حتماً و الزاماً نشانه‌ پیشرفت‌ است‌ و نشان‌ می‌دهد که‌ چگونه‌ «هر پیشرفتی‌ در عین‌ حال‌ یک‌ پسرفت‌ است‌.» سرانجام‌ کتاب‌ با ارایه‌ چشم‌اندازی‌ از آینده‌ انسان‌ پایان‌ می‌یابد و نتیجه‌گیری‌ در این‌ باره‌ را که‌ آینده‌ چه‌ در بر خواهد داشت‌ به‌ خواننده‌ وامی‌گذارد. خواننده‌ همچنان‌ که‌ همراه‌ کتاب‌ از مراحل‌ گوناگون‌ تاریخی‌ می‌گذرد، با پژوهشی‌ سترگ‌ و تأمل‌برانگیز از فرایند تاریخ‌ نوع‌ انسان‌ مواجه‌ می‌شود که‌ پس‌ از توین‌بی‌ مهم‌ترین‌ اثر تاریخی‌ هوشمندانه جهان‌ به‌ شمار می‌آید. ایگور ام‌. دیاکونف‌ استاد ممتاز موسسه‌ شرِشناسی‌ دانشگاه‌ سن‌ پترزبورگ‌ و صاحب‌ تألیفات‌ عالمانه‌ بسیاری‌ از جمله‌ تاریخ‌ ماد، دوره‌ سه‌ جلدی‌ تاریخ‌ جهان‌ باستان‌ (١٩٨٩)، که‌ او سرویراستار آن‌ بود، و اسطوره‌های‌ باستانی‌ شرِ و غرب‌ (١٩٩٣) است‌.

صومعۀ پارمای استاندال در ١٨٣٩، نه سال پس از سرخ و سیاه، منتشر شد. رمان با حملۀ ناپلئون به میلان در ١٧٩٦ آغاز می‌شود و حوادث آن تا ١٨٣٠ ادامه می‌یابد. فابریس دل‌دونگو، شخصیت اصلی رمان، با شنیدن آوازۀ قهرمانی‌های ناپلئون از ایتالیا رهسپار فرانسه می‌شود تا در رکاب ژنرال بناپارت بجنگد. اما چه سود که پیوستنش به ارتش فرانسه با هزیمت در واترلو مصادف است. فابریس در بازگشت از واترلو گرفتار پیشامدهایی می‌شود و سرنوشتش برای همیشه تغییر می‌کند. او در نهایت، به‌ واسطۀ نفوذ عمه‌اش در دربار پارما، ناگزیر به این شهر خفقان‌زده رخت می‌کشد. صومعۀ پارما که در عصر خودش تقریباً ناشناخته ماند امروزه از برترین آثار ادبی جهان به شمار می‌آید و الهام‌بخش بسیاری از نویسندگان و هنرمندان بوده است. توصیف واترلو و حالات فابریس در برج فارنسه از بدیع‌ترین صحنه‌های رمان است. در عین حال، پارما نمونه‌ای از جامعه‌ای آکنده از فتنه و نفاق است، جایی که امیال شخصی و دسیسه‌های سیاسی در هم گره می‌خورند و در چشم به‌هم‌زدنی افراد را از عرش به فرش می‌رسانند.