برنامه ریزی و قدرت در ایران

معرفی کتاب تاریخ تلخ در میان تولید انبوه شعر فارسی از حافظ به بعد یک نفر می شود احمد شاملو و یکه و تنها می رود راست آن بالا می نشیند چرا که در ایران معاصر احمد شاملو نمونه و نماد بارز انسان مبارز است که فراگرد فکری اش در میدان حوادث اجتماعی رقم خورده است از برهه های مختلف، متخالف و ای بسا متضادی شکل بسته است این امر بدیهی زمانی آشکارتر می شود که او افکار خود را در شعر ثبت و منعکس کرده است و همین موضوع قضاوت پیرامون کار فکری او و هم ترسیم و نقد سیر تطور فکری اش راحت تر می کند. محمد قراگوزلو نیز در کتاب «تاریخ تلخ» با جسارتی شگفت انگیز به روایتی تاریخی زندگی و روزگار احمدشاملو پرداخته است اما برخلاف معمول محمد قراگوزلو نه مبتنی بر اسناد رسمی بلکه بر اساس سروده های شاعردست به چنین کاری زده است، نویسنده که با مرور چندساله با آثار شاعر خو گرفته، نگاهی موشکافانه به اشعار و شأن نزول و نکات مختلف شعر را کاویده، دقایق و زوایای مختلف زیست و زمان شاعر را از درون هر شعر برآورده و کتابی جذاب و خواندنی نوشته که پر از نکات تازه و بیان نشده از روزگار و زندگی شاملو است.

کتاب مکتب های ادبی به قلم رضا سید حسینی، نویسنده و از چهره های تاثیرگذار امر ترجمه، نخستین بار در سال ۱۳۳۴ منتشر شد و سپس بارها به تجدید چاپ رسید، اکنون چاپ بیستم این اثر دو جلدی توسط انتشارات نگاه در اختیار خوانندگان قرار گرفته است. اما مکتب ادبی چیست؟ به طور کلی مکاتب ادبی به جمع ویژگی ها و نظریاتی که در نتیجه ی فرهنگ، اجتماع و سیاست یک بازه ی تاریخی در ادبیات کشور یا منطقه ای ایجاد شده، اطلاق می شود. این ویژگی های مشترک در آثار اهل قلم نمود یافته و سپس به طور جداگانه با ضوابط و آیین های تعریف می شود و پیروان خاص خودش را پیدا می کند و آثاری که مربوط به یک سبک یا مکتب اند از آثار دیگر نویسندگان مجزا می شوند. این ویژگی ها یا به اصطلاح معروف ایسم ها از جمله موارد مهمی است که در زمینه ی نقد و بررسی آثار ادبی مورد توجه قرار می گیرد و جز استانداردهای ارزیابی و نقد مجسوب می شود. در کتاب مکتب های ادبی شامل بررسی تعدادی از مهم ترین این مکاتب هستیم که در جلد نخست آن باروک، کلاسیسم (اصول ادب و هنر و فلسفه ی روم و یونان)، رمانتیسم که اساس آن تخیل و احساس با تاکید بر فردگراییست، رئالیسم یا واقع گرایی، ناتورالیسم یا طبیعیت گرایی و هنر برای هنر و مکتب پارناس به چشم می خورد. تولد ادبیات جدید، سمبولیسم یا نماد گرایی، مکتب هایی از سمبلیسم، تحول مکاتب در روسیه، اکسپرسیونیسم یا تعبیرگرایی که ابتدا در نقاشی ایجاد شد و سپس به ادبیات ورود کرد، کوبیسم، دادائیسم که هرگونه اصول و قاعده را مضحک می دانستند، سورئالیسم که آنچه ماورای واقعیت است را بر مبنای خیال و سر ضمیر ارائه می کند، اگزیستانسیالیسم ، تئاتر نو و در نهایت دگردیسی رمان در جلد دوم این کتاب مورد بررسی قرار گرفته است. .

معرفی کتاب من گذشته امضاء «من گذشته امضا» یدالله رویایی از آثار مهم او است که حالا پس از سال ها در نشر نگاه تجدیدچاپ شده است. این کتاب چنان که رویایی، خود می گوید مجموعه ای است از «شعر به نثر، یا نثر یک شعر؟» و مانند دیگر آثار شاعر کاری است متفاوت و خلاقه. «این متن ها طبیعت من هستند. این متن ها طبیعت هستند. و در امضای من پرنده ای هست که هر صبح، اینجا، به طور عجیبی می خواند، و من به طور عجیبی عادت کرده ام که هر صبح از خواب برخیزم و پنجره را باز می کنم، در این لحظه به طور عجیبی می خواهم با طبیعت ارتباط برقرار کنم و طبیعت ارتباط با من به طور عجیبی برقرار نمی کند. پنجره را می بندم و پرنده به طور عجیبی تنها می ماند. » رویایی در همان چند سطری که ابتدای کتاب نوشته است تکلیف را معلوم می کند. اینکه این متن ها، یا شعر به نثر اند یا نثر یک شعر. «در اینجا شعری هست که فکر می کند». و این مقدمه ای است برای آنچه مخاطب با آن مواجه می شود. .

ونسان ون گوگ یا فینسنت ویلم فان خوخ یک نقاش نامدار هلندی بود. هرچند او در زمان حیاتش در گمنامی به سر می برد و در تمام طول عمر خود تنها یک تابلو فروخت،اما اکنون به عنوان یکی از تاثیرگذارترین نقاشان پسادریافتگر شناخته می شود. ون گوگ جوانی خود را به عنوان دلال آثار هنری و معلم گذراند. مدتی نیز در انگلستان و همچنین در میان کارگران معادن زغال سنگ بلژیک به عنوان مبلغ مسیحی فعالیت کرد. وی فعالیت های جدی خود را به عنوان طراح و نقاش از سال ۱۸۸۰ و در سن ۲۷ سالگی شروع کرد. او از آنجاکه در سن ۳۷ سالگی درگذشت، در واقع تمام آثارش را در ۱۰ سال آخر عمر خویش آفرید که شامل بیش از ۹۰۰ نقاشی، بیش از ۱۱۰۰ طراحی و ۱۰ چاپ می باشد. ون گوگ شیفته نقاشی از مردم طبقه کارگر مانند تابلوی سیب زمینی خورها، کافه های شبانه مانند تراس کافه در شب، مناظر طبیعی فرانسه، گل های آفتابگردان، شب های پرستاره و خودنگاره بود. وی در اواخر عمر به شدت از بیماری روانی و فشار روحی رنج می برد و به اعتقاد اکثریت همین موضوع به خودکشی او منجر شد. با آنکه ونسان ونگوگ در سراسر عمر کوتاه و به ویژه در ده ساله واپسین زندگی خود سرنوشتی اندوهبار و تراژیک داشت و از هنر چون ابزرا نجات شخصی بهره گرفت اما هرگز این حال و هوای تراژیک (جز در یکی دو مورد) در آثار او تاثیر نگذاشت و نقاشی های ونسان همچنان شاد، پر شور و شرر، سرزنده و ستایشگر زندگی، انسان و طبیعت ماند. تنها پس از بحران نخستین حمله های جنون، قطع رابطه با گوگن و سرانجام انتقال به بیمارستان روانی سن رمی است که تاثرات روحی ونسان خود را به تمامی در چند تابلو نشان می دهد و رنگ و خط و طرح صورتی چرخان، پیچ در پیچ و طوفان زا به خود می گیرد؛ شب پر ستاره اوج این عذاب و درد روحی است… . . . . .