جامعه شناسی اقتصادی

معرفی کتاب میرزا (بزرگ علوی) مجموعه ی پیش رو با عنوان “میرزا” اثری است به قلم “بزرگ علوی” که شامل شش داستان کوتاه بوده و علاوه بر داستان “میرزا”، داستان های «آب»، «دربدر»، «یکه»، «احسن القصص»، «وبا» و «یکه و تنها» از دیگر عناوین این مجموعه هستند. “بزرگ علوی” داستان های این مجموعه را در حدفاصل دهه های چهل و پنجاه در سال های اقامت خود در آلمان به رشته ی تحریر درآورد. داستان های “میرزا” کوتاه، شیرین و دلنشین هستند و “بزرگ علوی” آن ها را به زبانی ساده و بی تکلف به نگارش درآورده است. موضوعات داستان های این مجموعه با هم متفاوت هستند و ارتباط پیوسته ای میان قصه ها دیده نمی شود اما دیدگاه ها و سبک نگارش نویسنده در تمام داستان ها مشابه است. قصه ی نخست با عنوان “آب”، داستان مردی است که تلاش می کند برای غریبه ای در حال مرگ، آب بیاورد. “میرزا” که عنوان کتاب نیز از آن برگرفته شده، به داستان زندگی فردی اشاره دارد که در خارج از کشور، یاری رسان پناهندگان سیاسی برای یافتن خانواده هایشان می باشد؛ “بزرگ علوی” در این داستان وضعیت اجتماعی و روحی مهاجرانی را به تصویر می کشد که ظاهرا به میل خود ترک وطن گفته اند اما این انتخاب خیلی هم دل بخواهی نبوده و مراتب اجبار و اضطرار در آن به چشم می خورد. “احسن القصص” همانطور که از نام آن پیداست، درباره ی پشیمانی برادران حضرت یوسف (ع) از کاری است که با او کرده اند و “دربدر” داستان دختری است که بعد از ازدواج با یک فرد ثروتمند، می فهمد که باید مستقل باشد و خودش به کار مشغول شود. داستان “یکه و تنها” قصه ی نامه نگاری های یک زندانی سیاسی با دخترش می باشد و “وبا” داستان فردی است بی رحم که برای سود شخصی هر روز به یک رنگ در می آید. .

معرفی کتاب پنجاه و سه نفر بزرگ علوی نویسنده نامی و چپ گرا ایرانی در کتاب 53 نفر داستان گروهی را روایت می کند که در دوران پهلوی به دلیل فعالیت های سیاسی به مدت 4 سال به زندان افتاده اند. این گروه مشتمل بر 53 نفر بوده که شخصیت محوری آن نیز دکتر تقی ارانی بوده و خود نویسنده هم یکی از اعضای این گروه بوده است. نویسنده به شرح وقایع می پردازد، در آن زمان به دستو رضاخان در جهت سرکوب اندیشه ی مارکسیسم هیچ روزنامه و کتاب با این مضمون اجازه چاپ و نشر نداشته و در زندان اوضاع به مراتب سخت تر بود و مبارزات آن ها بر ضد خفقان سیاسی در زندان هم چنان ادامه داشت، از اعتصاب غذا و شکنجه تا مرگ برخی از اعضا. نویسنده از معضلات سیاسی دم می زند، از بی قانونی نالان است و حتی خود را نیز به بوته ی نقد می کشد چنان که به این نتیجه می رسد تا خویشتن را تغییر ندهیم جامعه نیز تغییری نخواهد کرد ابتدا باید به خودآگاهی رسید تا بتوان جامعه را نیز بیدار کرد. نویسنده از خلال این داستان در پی آن است که خواننده با دوره ی سیاه عمیقا آشنا شود. داستان کتاب را با محاکمه این گروه 53 نفری ادامه می دهد و علت محاکمه را خواندن کتاب و آگاهی معرفی می کند و در انتها پس از سقوط رضا شاه و آزادی این افراد کتاب با نقل خاطره ای از دکتر ارانی به پایان می رسد. . .