کتاب دانش منطق

مرفی کتاب میز یک کارمند بعد از بیست و پنج سال خدمت در ساختمان اداره ای که چون معبد ساکت و آرام بود، در میان اتاقی کوچک با میز کار قدیمی که بیشتر با آن انس گرفته بودم، سر انجام تقاضای بازنشسگتی خود را به مدیر کل اداره دادم... گویی همه چیز همین دیروز بود که اتفاق افتاد. به راستی عمر آدمی چقدر سریع سپری می شود. با این که از بازنشستگی خود خوشحال بودم، اما از طرفی جدایی از میز کارم که بیست و پنج سال تمام ناراحتی و خشم مرا تحمل کرده و اکنون چوب هایش چون وجود من فزسوده و پوسیده شده برایم دشوار جلوه می کرد. گویی این میز خود بخشی از وجودم بود. بیست و پنج سال تمام با عشق و محبت و وفاداری تمام خشم و نفرت و ضربه های مشت مرا تحمل کرده بود و ...

رمان «مادرم دوبار گریست»، یکی از مهم‌ترین آثار ابراهیم یونسی است که برای بار نخست در سال 1377 منتشر شد. این رمان، روایتی واقع‌گرایانه از زندگی یک پسر نوجوان کرد است. در این اثر همراه با زندگی و سیر تحول پسر جوان – شیرویه – نگاهی انتقادی به مسائل اجتماعی در فرهنگ ایران شده است. شیرویه فرزند روستا است، روستایی مرزی در حوالی کردستان. پدرش رشیدخان از بزرگان روستا و مادرش گلزار، زنی بزرگ‌منش است. روستا تحت‌نظر پاسگاه مرزی اداره می‌شود و درجه‌داران پاسگاه با چراغ‌سبز رشیدخان هرازچندگاهی به غارت مال و جان و نوامیس روستا دست می‌زنند. شیرویه و مادرش با این رفتار رشیدخان مخالف‌اند و در کشاکش داستان در نهایت منجر به اعدام رشیدخان می‌شوند. پس از مرگ پدر، روزگار مهاجرت و خانه‌به‌دوشی شیرویه و مادرش شروع می‌شود و رمان مسائل اصلی‌اش را پی‌ریزی می‌کند. مسئله‌ی اصلی رمان «مادرم دوباره گریست»، مواجه با جهان بیگانه و امر بیگانه است. اینکه من یا ما که هستیم و بیگانگان چه کسانی هستند. تقابل قومیت‌های مختلف که در یک قرن اخیر بسیار بر شدتش افزوده‌شده است، مسائل مهمی هستند که در زمانه‌ی این روایت از مهم‌ترین مسائل بوده است. شیرویه در شهری جدید با مردمی جدید روبه‌رو می‌شود که حتی با گویش متفاوتی صحبت می‌کنند؛ ولی علی‌رغم دانسته‌هایش این مواجه اصلا ترسناک و عذاب‌آور نیست، بلکه موجب خوشایند این نوجوان و مادرش می‌شود. حتی در ادامه وقتی شیرویه باز به روستایش باز می‌گردد، دیگر حس تعلق خاطر و امنیتی قبلی را ندارد. داستان به‌خوبی با تحول شخصیت شیرویه پیش می‌رود و در یک چرخش جالب در پایان داستان، یک حسن‌ ختام جالب را پیش‌روی مخاطب قرار می‌دهد. ابراهیم یونسی که خود اصالت کرد دارد و مدتی هم جزو مقامات دولتی کردستان بوده با اشراف به موضوعات شهر و دیار خود و خلق روایتی ساختارمند، رمان رئالیستی جالبی خلق کرده که نیم‌نگاهی به موضوعات اجتماعی نیز دارد. یونسی یکی از اولین کسانی است که به آموزش داستان‌نویسی در ایران پرداخت و یکی از اولین کتاب‌ها در این زمینه را منتشر کرد. .

کتاب کارنامه سپنج مجموعه آثار پانزده سال اول داستان نویسی مـحمود دولت آبادی (تقریباً بین سال های 1341 تا 1357) است. در این آثار شاهد تجربه های اولیۀ داستان نویسی دولت آبادی در مسیری پانزده ساله هستید. قلم سحار او با استادی لایه های مختلف اجتماعی را در برابر چشم خواننده قرار می دهد و دغدغه ها، عشق ها، درگیری ها و فهم های این مردان و زنان را بر می نماید. کارنامه سپنج فرصتی برای بازخوانی آثار نویسنده ای است که بی اغراق امروز در قلۀ داستان نویسی فارسی قرار دارد و آثارش جزء جدایی ناپذیر ادبیات داستانی معاصر ماست. این داستان ها که در قالب یک مجموعه دوجلدی ارائه شده اند، عبارتند از : سفر، بیابانی و هجرت ، از خم چنبر ، گلدسته ها و سایه ها ، ادبار و آیینه ، آوسنه بابا سبحان، با شبیرو ، عقیل عقیل ، دیدار با بلوچ ، روز و شب یوسف، گاواربان