کتاب دکتر ژیو اگو

معرفی کتاب آزادی راستین آزادی واقعی: فلسفه عملی اسپینوزا ارائه ای سرراست از فلسفه اسپینوزا است که بر این موضوع تمرکز دارد که چگونه می توان زندگی کرد. این کتاب در میان پژوهشگران اخیر اسپینوزا منحصر به فرد است زیرا بر مولفه اخلاقی آثار اسپینوزا تمرکز دارد. برای اینکه اخلاق اسپینوزا را به منصه ظهور برساند، برنت ادکینز با چیزی که به نظر او بینش اخلاقی اساسی اسپینوزا است شروع می کند: یعنی اینکه احساسات با درک آنها کنترل می شوند. ادکینز نشان می دهد که چگونه روند آشکار شدن فلسفه اسپینوزا همیشه در موضوع بسیار عملی خوب زیستن لنگر انداخته است. اهمیت آزادی واقعی در درک آن از اخلاق اسپینوزا به عنوان یک «تجربه گرایی» و در دسترس بودن آن برای مخاطبان بسیار گسترده است. علیرغم این واقعیت که اسپینوزا بیش از 300 سال پیش درگذشت، نوشته‌های او برای طیف گسترده‌ای از رشته‌ها، از دین گرفته تا علوم اعصاب، به‌طور قابل‌توجهی پیش‌بینی‌کننده هستند. با این حال، منشأ این پیش‌آگاهی از نظریه‌ی اخلاقی بازنگری اسپینوزا برمی‌آید که چگونه می‌توانیم زندگی کنیم، نه اینکه چگونه باید زندگی کنیم. آزادی در هر جنبه‌ای از زندگی، از جنبه‌های شخصی گرفته تا سیاسی و مذهبی، به شیوه‌ای خاص از تعامل با دنیا بستگی دارد. این تعامل شکل آزمایشی را به خود می گیرد تا ببینیم آیا آنچه با آن درگیر می شویم منجر به افزایش یا کاهش ظرفیت ما برای تأثیرگذاری و تأثیرپذیری از جهان می شود. آزادی واقعی از نظر اسپینوزا در افزایش ظرفیت های ما نهفته است.

هنوز که هنوز است روان‌شناسان جوابی قطعی به این سوالِ قدیمی نداده‌اند: استعداد مهم‌تر است یا تمرین؟ جان واتسون، بنیان‌گذار مکتب رفتارگرایی، در یکی از کتاب‌های خود، در ردّ نظریۀ استعداد ذاتی نوشت: "یک‌دوجین نوزاد سالم، خوش‌نقش و دنیایی را که خودم تعیین کرده‌ام به من بدهید تا بزرگشان کنم؛ من تضمین خواهم کرد که هر کدام را به طور تصادفی انتخاب کنم و به او آموزش بدهم تا صرف‌نظر از استعدادها، علایق، تمایلات و قابلیت‌هایش، و شغل و نژاد اجدادش، تبدیلش کنم به هر قِسم متخصصی که بخواهم اعم از پزشک، وکیل، هنرمند، تاجر عمده، و، بله، حتی دزد و گدا.

" روان‌شناسان به خیلی از سوالات دیگر هم هنوز جواب قطعی نداده‌اند؛ مثلا این‌که چرا مردان در ریاضیات،‌ علوم محض، و حتی شطرنج نسبت به زنان عملکرد بهتری دارند. و آیا اصلا عملکرد مردان بهتر است؟ از نظر بابی فیشر "همۀ زن‌ها ضعیف‌اند، همه‌شان. آن‌ها در قیاس با مردها احمق‌اند. راستش، نباید شطرنج بازی کنند." کاسپاروف هم در مصاحبه‌ای گفته بود: "یک شطرنج واقعی داریم و یک شطرنج زنان. شطرنج مناسب زنان نیست. این جنگ است. یک جنگ بزرگ. به درد زن‌ها نمی‌خورد."

وقتی روان‌شناسی دست می‌گذارد روی ورزشی شبیه شطرنج، یقین داشته باشید بحث‌هایی که در مطالبش مطرح می‌کند، جدا از این‌که خواندنی‌ست، خواننده را ساعت‌ها به فکر فرو می‌برد. نویسنده در این کتاب از تبعیض‌های جنسیتی سخن گفته تا روان‌شناسیِ چشم‌بسته بازی کردن. از سقف شیشه‌ای گفته که مانع نامرئیِ پیشرویِ زنان است تا زیباییِ شطرنج به دلیل تعداد زیادِ احتمالاتِ پیش رو. کتاب روان‌شناسیِ شطرنج فقط به شطرنج ربط ندارد، کتابی جامع است دربارۀ جامعه، تمرین، استعداد و تبعیض.