نامه های جلال آل احمد

"آشغالدونی" داستانی است به قلم "غلامحسین ساعدی" که از دریچه ی نگاه اول شخص بیان می شود. این شخص علی است که پسری نوجوان و شهرستانی بوده و همراه پدرش به تکدی گری می پردازد. شخصیت دیگر داستان یک دلال خون فروش است که علی و پدرش حین گدایی به طور اتفاقی با او برخورد می کنند. او خون فقرا را در ازای پول دریافت می کند و حالا علی که حدودا هفده سال دارد، به همراه پدر بیمارش به محل خونگیری می رود تا خونشان را بفروشند. علی خون می دهد اما پدرش به دلیل بیماری نمی تواند و به پیشنهاد همان دلال به بیمارستانی می روند که همه چیز را برایشان تغییر خواهد داد. علی پس از ورود به محیط بیمارستان و آشنایی با پرسنل آنجا، کارهایی برای خودش دست و پا می کند که هر روز بیشتر او را از آن نوجوان فقیر و ساده به فردی تبهکار تبدیل می کند. او به دختری به نام زهرا دل می بازد و کم کم با فروش غذای دزدیده شده از بیمارستان، بردن فقرا برای فروختن خون و خبرچینی برای مامورهای امنیتی، روز به روز بیشتر در این منجلاب که نامش "آشغالدونی" است فرو می رود. علی تا اواخر داستان که دیگر از شخصیت گیج و ساده اش فاصله گرفته و برای خودش جایگاهی یافته، اسمی ندارد. او ذاتا شخصیت شروری ندارد اما قرار گرفتن در محیطی که استعاره ی "آشغالدونی" برای آن به کار رفته، سبب رشد سرطان وار خصوصیات منفی در او می شود. بیمارستان در این قصه ، در واقع نماد یک شهر و اوضاع فرهنگی حاکم بر اجتماع آن روزهای ایران است؛ فرهنگی که بقا و بدست آوردن پول در آن باید به هر قیمتی صورت بگیرد.

در کتاب “راه و رسم زندگی” ،”الکسیس کارل” ، نویسنده ی کتاب “انسان ناشناخته” ،زیست شناس فرانسوی برندهٔ جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی در سال ۱۹۱۲، روشن می کند که چرا تمدن در لبه ی پرتگاه قرار دارد. “الکسیس کارل” در آمریکا کتابی با عنوان” انسان، موجود ناشناخته” در فلسفهٔ زندگانی نوشت که در ۱۹۳۵ منتشر گردید و به ۱۹ زبان ترجمه شد و با تیراژ یک میلیون نسخه به کتابی پرفروش در سطح جهان تبدیل گشت. او بخشی از کتاب انسان، موجود ناشناخته را به زبان انگلیسی و قسمتی دیگر را به فرانسه نوشت، ولی بعدا آن را ترجمه کرد. کتاب “راه و رسم زندگی” سه قانون اساسی طبیعت را مطرح می کند که به اعتقاد او ، تنها راه نجات بشریت در آن نهفته است: اثرات عوامل شیمیایی ، تأثیر عوامل فیزیکی و اثرات عادات فیزیولوژیکی. “الکسیس کارل” می گوید: «کمیت عقل آنجا که عشق قدم در راه می نهد، در می ماند و چنین به نظر می رسد که نیایش، بلندترین قله ی تعبیر را، در پرواز عشق، از میان شب ظلمانی عقل، پیدا می کند. نیایش، اگر با تمام شرایطش انجام شود و با شدت، تداوم و اخلاص همراه باشد هرچه را بخواهد به دست می آورد و هر دری را بکوبد به رویش گشوده می شود. در نظر ما غربی ها، جناب عقل بسی بالاتر از عشق است؛ ما داشتن نیروی دماغی را بر قدرت مکاشفه و احساس ترجیح می دهیم، علم می درخشد در صورتی که مذهب به خاموشی می گراید. ما از دکارت پیروی می کنیم اما پاسکال را رها کرده ایم. ما همچنان در توسعه و تقویت قدرت مغزی خود می کوشیم، اما کوشش های معنوی روح از تکامل باز ایستاده اند. » . . . . .